رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی بابیان اینکه کانون‌های گرد و غبار نسبت به سال گذشته افزایش‌یافته‌اند، اظهار کرد: سال گذشته خشک و کم بارش بود و امسال سال دومی است که در این شرایط کم بارشی قرار داریم، درنتیجه فرکانس گرد و خاک، گستره و تعداد روزهای آن نسبت به سال گذشته افزایش‌یافته است. احد وظیفه در گفت‌وگو با ایسنا درباره کانون‌های گرد و غبار و تعداد آن‌ها اظهار کرد: کانون‌های گرد و غبار قابل‌شمارش دقیق نیستند اما جایگاهشان مشخص است، مطالعه و در نقشه‌ها تطبیق داده‌شده و کاملاً مشخص است که چه میزان کانون گرد و غبار وجود دارد اما نکته این است که میزان کانون‌ها ثابت نیست چراکه تعداد آن‌ها بر اساس بارش سالانه تغییر می‌کند و شدت خشک‌سالی نیز با میزان بارش سالانه مرتبط است. به‌طور مثال در صورت بارش باران کافی در تالاب گاوخونی در جنوب اصفهان و مرطوب شدن سطح دریاچه و رشد گیاهان در تالاب دیگر به آن نمی‌توان به عنوان کانون گرد و غبار نگاه کرد ولی در صورت تداوم کاهش بارش، تالاب گاوخونی تقریباً خشک می‌شود و مساحت آبی آن کاهش می‌یابد بنابراین می‌توان از این محل به عنوان کانون گرد و غبار یادکرد.
کاهش بارش باران و سطح آب تالاب‌ها علت ایجاد کانون‌های گرد و غبار
وی افزود: کاهش سطح آب سدها و دریاچه‌ها به این معنا است که آب در دسترس انسان کاهش‌یافته و به مساحتی که می‌تواند به کانون گرد و غبار تبدیل شود نیز افزوده‌شده است. به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی کانون‌های گرد و غبار فقط در ایران قرار ندارند و بخش عمده‌ای از این کانون‌ها در غرب ایران در کشورهای عراق، سوریه، اردن و جنوب ایران در عربستان و کویت قرار دارند، درنتیجه با افزایش شدت باد و جهت باد که عمدتاً در عراق و شرق سوریه و گاهی در اردن و عربستان است، کانون‌های گرد و غبار تشکیل می‌شوند اما نکته قابل‌توجه این است که عمده گرد و خاک ورودی به کشور از سوی عراق و سوریه و اردن و گاهی هم عربستان است و گاهی اوقات هم که کمتر اتفاق افتاده است، از شمال آفریقا گرد و خاک برمی‌خیزد و توسط جریان‌های تراز میانی وارد ایران می‌شوند که در تصاویر ماهواره‌ای به خوبی قابل‌مشاهده است.
بسیاری از کانون‌های گرد و خاک
درون کشور قرار دارند
وی بابیان اینکه بسیاری از کانون‌های گرد و غبار داخلی نیز وجود دارند، اظهار کرد: به‌طور مثال در جنوب استان البرز و جنوب قزوین قبلاً آبگیرهایی وجود داشته است ولی امروزه به مناطق خشک و بیابانی و کانون‌های گرد و غبار تبدیل‌شده‌اند. کانون‌های گرد و غبار در ایران کم نیستند. بخش‌هایی همچون جنوب شرق تهران و جنوب استان سمنان حتی در فصل تابستان هم جریان‌های گرد و خاک را به تهران منتقل می‌کنند. خشک شدن تالاب گاوخونی نیز می‌تواند کانون‌های گرد و غبار را تشکیل دهد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی بابیان اینکه در حوزه شمال غرب کشور با خشک شدن دریاچه ارومیه کانون‌های گرد و غبار به صورت ذرات نمک پراکنده می‌شود، ادامه داد: در شرق کشور و در بستر دریاچه هامون که هم‌اکنون خشک‌شده است به دلیل گستردگی بالا، با وزش چند باد شدید طی سال جاری تا بخش‌های شمال غربی هند و شبه‌قاره هند همچنین بخش‌های شمالی اقیانوس هند، پاکستان وجوب شرق ایران و شمال غرب ایران گرد و خاک پراکنده شد چراکه وقتی این گرد و خاک بر اثر وزش باد از زمین بلند می‌شود و به ارتفاع می‌رود، هم در راستای قائم و هم در راستای افق پراکنده می‌شود و نقاط بسیار وسیعی را پوشش می‌دهد.
وظیفه در پایان تصریح کرد: به این دلیل که هم‌سال گذشته سال خشک و کم بارشی بود و هم امسال سال دومی است که در این شرایط کم بارشی قرار داریم، درنتیجه فرکانس گرد و خاک، گستره و تعداد روزهای آن نسبت به سال گذشته افزایش‌یافته است. محصولات کشاورزی مانند هندوانه و پسته به کاهش منابع آبی و درنتیجه فرونشست کشور بیشتر دامن زده است. کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و منابع آبی در کشور است منجر به تشدید فرونشست بیشتر زمین می‌شود. در این میان تولید برخی محصولات کشاورزی مانند هندوانه و پسته به کاهش منابع آبی و درنتیجه فرونشست کشور بیشتر دامن زده است. در ۴۵ سال اخیر ذخایر آب زیرزمینی کشور با ۱۴۰ میلیارد مترمکعب کسری مواجه شده است. سالانه نیز حدود ۷ میلیارد مترمکعب کسری آب مخازن زیرزمینی در کل کشور وجود دارد.