نوشتار پیش رو درباره تلاش غرب و روسیه برای نفوذ در ایران در گذشته و حال است. دراین‌ارتباط به چند نکته اشاره می‌شود:
1- لیاخوف، فرمانده قزاق روسی با دستور محمدعلی شاه مستبد و خودکامه در دوم تیرماه ۱۲۸۷ شمسی مجلس برآمده از مشروطه را به توپ بست. دراین‌ارتباط قزاق‌ها مسجد سپه‌سالار را نیز به تصرف خود درآوردند. حادثه به توپ بستن مجلس در شرایطی که محمدعلی شاه با راهنمایی نظامیان روس نقاط مختلف تهران را به ستاد عملیاتی خود علیه مشروطه‌خواهان تبدیل کرده بود، رخ داد. وقتی خبر به «ستارخان» و «باقرخان» در تبریز رسید آن‌ها با نیروهای خود به سمت تهران آمدند و زمانی که به نزدیکی کاخ گلستان رسیدند، شاه مستبد قاجار که از مدیرمسئول و نویسندگان روزنامه «سور اسرافیل» به جهت مواضع انتقادی که نسبت به او داشتند کینه به دل داشت، «میرزا جهانگیرخان» مدیرمسئول این روزنامه را اعدام کرد. سپس به سفارت روسیه پناهنده و ازآنجا به روسیه فرار کرد.
2- سرگئی لاوروف، کمونیست سابق و وزیر خارجه روسیه روز پنجشنبه (دوم تیر) در سالگرد به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه و لیاخوف به تهران آمد و با وزیر خارجه کشورمان درباره برجام، جنگ اوکراین و مسائل منطقه‌ای گفتگو کرد.
3- سفارت روسیه در تهران 21 بهمن سال گذشته سفیر روسیه در تهران را در حال احترام به بنای یادبود «الکساندر گریبایدوف» نمایشنامه‌نویس و شاعر روسی که عهدنامه ترکمانچای را بر ایران تحمیل کرد، نشان داد. این یعنی دهن‌کجی روس‌ها به ایران.
4- به گفته محمدجواد ظریف وزیر خارجه سابق، وقتی برجام در سال 1394 در حال امضا شدن بود، روسیه در هفته آخر مذاکرات حداکثر تلاش خود را کرد که برجام به نتیجه نرسد و جلسات را ترک کرد. روسیه در ماه‌های گذشته هم وقتی مذاکرات احیای برجام در حال نهایی شدن بود، ترمز آن را کشید و برای امضای توافق شرط گذاشت و اعلام کرد که سهم روسیه چه می‌شود.
5- پوتین که دچار توهم قدرت شده بود، روز 5 اسفند سال گذشته به کشور مستقل اوکراین که عضو سازمان ملل است، حمله کرد. نویسنده دو روز بعد در یادداشتی در همین ستون نوشت: «پوتین در تله غرب افتاده و به‌راحتی نمی‌تواند از آن بیرون آید.» پیش‌بینی که درست از آب درآمد.
6- روسیه به دلیل ناکامی در جنگ اوکراین، این روزها سخت به ایران نیاز دارد؛ اما بااین‌حال با بی‌شرمی بازار نفت ایران در چین و هند را اشغال کرده است. اکنون روسیه هم مانند ایران سعی می‌کند با دور زدن تحریم‌ها نفت بفروشد و خریداری مثل چین و هند هم از این فضا استفاده می‌کنند و از هر کشوری که تخفیف بیشتری اعمال کند، نفت می‌خرند. اگر برجام به امضا برسد و تحریم‌ها برداشته شود، نفت ایران مانعی برای صادرات نخواهد داشت. روسیه حاضر نیست برجام احیاء شود، زیرا در این صورت ایران می‌تواند «نفت» و «گاز» خود را به اروپا که اکنون بیش از هر زمانی به انرژی نیاز دارد، بفروشد. به همین دلیل وزیر خارجه روسیه به تهران آمد و روز گذشته سخنگوی کرملین اعلام کرد که پوتین هم قرار است به تهران بیاید.
اگر تمرکز دیپلماتیک روسیه بر ایران و مانع احیای برجام شدن را در کنار سفر «انریکه مورا» و «رافائل گروسی» که پیش‌ازاین به تهران آمدند و دست‌خالی برگشتند، قرار دهیم متوجه خواهیم شد که قرار است اتفاقات دیپلماتیک و غیر دیپلماتیک جدید از جنس تحریم یا فشار بیشتر برای ایران و روسیه رخ دهد. مهم اینکه وزیر خارجه اسرائیل به آنکارا رفت و اعلام شد که قرار است بین آنکارا - تل‌آویو سفیر مبادله شود!
نکته قابل‌تأمل دیگر اینکه مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا پس از نشست سه‌جانبه با «رابرت مالی» نماینده ویژه امریکا در امور ایران و «انریکه مورا» شب گذشته به تهران آمد تا احتمالاً پیام امریکا را درباره برجام با مقامات ایران مطرح کند.
به عقیده نویسنده شکل‌گیری محور عربی-عبری-ترکی و اهداف پیدا و پنهان آن به ضرر منافع ملی ایران ارزیابی می‌شود. چنانچه ایران نتواند با غرب به تفاهم و مصالحه برسد، فشار تحریم‌ها بیشتر خواهد شد و چه‌بسا «جو بایدن» در سفرش به عربستان ، ریاض را وادار کند تا با اسرائیل وارد مذاکره و عادی‌سازی روابط شود. وضع به‌گونه‌ای است که اکنون غرب و روسیه بر سر تعارض منافع در ایران در حال جدال هستند. برای فرار از بحران یک راه وجود دارد؛ ایجاد توازن در روابط شرق و غرب. ضمناً مقامات بدانند که مردم ایران دل خوشی از روس‌ها نداشته و ندارند؛ بنابراین لازم است این مؤلفه مهم را در ارتباط با روسیه مدنظر قرار دهند.