عوامل افزایش صادرات نفت
افزایش صادرات نفت را می‌توان با چهار دلیل توضیح داد:
اول: اینکه دولت جو بایدن شدت اجرای تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفتی ایران را کاهش داده است. مشخص نیست که آیا این اقدام به تنش‌زدایی نسبی بین تهران و واشنگتن ارتباط دارد یا علت آن وضعیت بازار جهانی نفت است؟
دوم: پیشنهاد تهران برای ترکیب نفت خود با چگالی ای‌پی‌آی که پالایشگاه‌های علاقه‌مند به آن نیاز دارند، برای بسیاری از بازیگران در چین و سایر نقاط آسیا جذاب است. این بدان معناست که ایران علاوه بر تخفیفی که مشتریان دریافت می‌کنند، خوراک آماده‌ی پالایشگاه‌هایشان را نیز در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
سوم: تقاضای جهانی برای نفت، در حال رشد است. تقاضای روزانه از ۹۷ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۱ به ۱۰۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. با افزایش تولید اوپک‌پلاس -اتحاد بین این کارتل نفتی و سایر تولیدکنندگان بزرگ مانند روسیه- ایران یکی از معدود تولیدکنندگانی است که می‌تواند صادرات خود را افزایش دهد و همچنان در حد سهمیه‌ی اوپک بماند.
چهارم: ایران و امانت‌داران بین‌المللی‌اش در دور زدن تحریم‌های صادراتی و بانکی ایالات‌متحده با تجربه تر شده‌اند.
درآمد اضافی نفت کجا هزینه می‌شود؟
از نظر پولی، بودجه امسال بر اساس صادرات ۱.۳ میلیون بشکه در روزبه قیمت بشکه‌ای ۸۵ دلار بود. تصویر فعلی حجم صادرات روزانه ۲.۲ میلیون بشکه در روزبه قیمت ۸۰ دلار است که ۴۴ درصد بالاتر نسبت به پیش‌بینی بودجه دست می‌یابد. افزایش 44 درصدی درآمد، شرکت ملی نفت ایران را قادر می‌سازد برخی از سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز را انجام دهد و شتاب در صنایع پیمانکاری در کشور ایجاد کند. این اتفاق بر فضای کلی سرمایه‌گذاری در صنایع مرتبط تأثیر مثبت می‌گذارد و مشاغل موردنیاز را ایجاد می‌کند.
کاهش تولید نفت عربستان و روسیه
نرسی قربان در گفت‌وگو با ایلنا، درباره تصمیم جدید روسیه و عربستان برای کاهش عرضه و همچنین برنامه افزایش تولید و صادرات نفت ایران و تأثیر آن بر بازار گفت: برنامه کاهش تولید عربستان و روسیه تصمیمات کلی است که در اوپک و اوپک‌پلاس اتخاذشده تا سطح تولید را پایین و قیمت را ثابت نگه‌دارند و اعضا نیز این کاهش عرضه داوطلبانه را پذیرفته بودند.این موضوع ارتباط مستقیم به ایران ندارد و موضوع بر سر عرضه و تقاضای بین‌الملل است.
وی افزود: اکنون اوپکی‌ها احساس کرده‌اند که ممکن است در ماه‌های آینده عرضه بیشتر از تقاضا باشد و روی قیمت فشار وارد شود، بنابراین تصمیم گرفتند که بار دیگر از میزان تولید خود بکاهند و این تصمیم ربطی به نوسانات صادرات ایران ندارد.
وی درباره روند تغییر قیمت‌ها گفت: تغییر قیمت نفت به مسائل سیاسی، استراتژیک و عرضه و تقاضا ربط دارد. اکنون قیمت‌ها روند رو به رشد دارد و با وجودی که ایران تقریباً در ماکزیمم تولید قرار دارد، قیمت نفت افت پیدا نکرده است.
جلوگیری از سقوط قیمت نفت
در همین ارتباط علی‌اصغر زرگر به ایلنا گفت: کاهش تولید عربستان و روسیه ربطی به افزایش تولید و فروش نفت ایران ندارد چون این کشورها به دنبال این هستند که از کاهش قیمت نفت در بازار جلوگیری کنند، به طوری که اکنون شاهدیم به محض اعلام کاهش عرضه قیمت نفت برنت به ۹۰ دلار افزایش یافت، بنابراین این کشورها به دنبال این هستند که قیمت را در حالت ثبات نگه‌دارند و اجازه سقوط قیمت را ندهند.
سفته بازی در بندرها و بورس
زرگر معتقد است: موضوع این است که سهمیه‌ای که ایران قبل از تحریم در اوپک داشت به مراتب بیش از سهمیه کنونی است، ما قبلاً ۲.۴ میلیون بشکه در روز فروش داشتیم و اکنون فروش نفت بین ۱.۴ تا ۱.۸ میلیون بشکه است و هنوز به میزان سهمیه قبلی اوپک نرسیده ایم. یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در تغییر بازار؛ سفته‌بازی و دلال بازی‌هایی است که در بندرها و بها بازارها انجام می‌شود که بحران ساختگی ایجاد می کند و اوضاع را تغییر می‌دهند و بازار دچار تکانه قیمتی می‌شود. ایران دچار تحریم است و مشتری بیشتر نفت ایران چین است، برای سایر کشورها نیز ثبات تولید، قیمت و مصرف وجود دارد . اصل قضیه این است که روسیه و عربستان به دنبال تنظیم بازار هستند. این‌گونه نیست که بخواهند مشتری ایران بیشتر شود. به عبارت دیگر این دو کشور با کاهش عرضه، به دنبال رشد تقاضا و تعادل قیمت هستند.