ستاره صبح/علی فرزادی:تبادل زندانیان پس از ماه ها بحث و گفتگو در مجامع و رسانه ها پایان پذیرفت.زندانیان دو تابعیتی پس از سفر به دوحه به ایالات متحده رفتند و 5 زندانی ایرانی هم توسط آمریکا ازاد شدند که دو نفر از آنها به ایران آمدند و سه نفر دیگر در آمریکا ماندند.جزئیات بیشتر تبادل زندانیان را در ادامه می خوانید:
پنج آمریکایی آزاد شده از سوی ایران که عصر دوشنبه این کشور را ترک کرده و وارد دوحه شده بودند، قطر را به مقصد ایالات متحده ترک کردند؛ این در حالیست که دو تن از پنج تبعه آزاد شده ایرانی در آمریکا نیز پیش‌تر قبل از عزیمت به کشورشان وارد دوحه شده بودند.توافق مبادله زندانیان میان تهران و واشنگتن که مقدمات آن از ماه‌های پیش آغاز شده بود سرانجام روز دوشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ با آزادی پنج زندانی از سوی هر دو طرف اجرایی شد.این توافق در چارچوب نوعی معامله بر سر آزادی افراد بازداشت شده در دو کشور به انضمام واریز بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران به حسابی تحت نظارت ایالات متحده در کشور قطر صورت گرفته است.
توافق تبادل
ایران و آمریکا با میانجیگری قطر توافق کرده بودند که پنج ایرانی-آمریکایی زندانی در ایران را با پنج ایرانی «زندانی» در آمریکا مبادله شوند وحدود ۶ میلیارد دلار پول نفت ایران که در بانک‌های کره‌جنوبی به دلیل تحریم مسدود شده بود، به بانک‌های قطر منتقل و با نظارت این کشور و آمریکا، بدون دور زدن تحریم‌ها، برای خرید غذا و دارو استفاده شود.این توافق «ماه گذشته» پس از یک سال مذاکرات غیرمستقیم بدست آمد.آنتونی بلینکن با اعلام خبر آزادی و خروج ۷ آمریکایی ایرانی تبار از جمله پنج زندانی از ایران، از کشورهای عمان، سوئيس، قطر وبریتانیا به دلیل «ایفای نقش حیاتی» در آزادی این عده تشکر کرد.
واکنش ها در آمریکا
مایکل مکال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، در سخنانی متوهمانه مدعی شده هرچند از آزادی «گروگان‌ها» خوشحال است، اما این توافق بدعتی بد به جا می‌گذارد.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز در همین راستا وعده داده است که به تحریم‌های ایران به دلیل آنچه وی از آنها به عنوان «اقدامات تحریک‌آمیز» نام برده، ادامه دهد.رئیس جمهوری آمریکا همچنین خاطرنشان کرد: «پنج آمریکایی بیگناهی که در ایران بازداشت بودند، سرانجام به خانه بازمی‌گردند وبه زودی پس از سال‌ها ناراحتی، بلاتکلیفی و رنج به عزیزانشان می‌پیوندند.»جو بایدن از قطر، عمان، سوئیس و کره جنوبی به دلیل «کار خستگی ناپذیر» در کنار آمریکایی‌ها برای رسیدن به توافق با ایران تشکر کرد.رئیس جمهوری دموکرات ایالات متحده که انتقاد‌های زیادی را در میان اردوگاه سیاسی جناح رقیب در کشورش به دلیل توافق با ایران برانگیخته سپس هشدار داد: «دارندگان پاسپورت آمریکایی نباید به ایران بروند.»
واکنش دموکرات ها
دین فیلیپز، از نمایندگان مجلس آمریکا که دموکراتی میانه‌روست گفته است تبادل زندانیان با ایران «که خطری عیان و حاضر» است به نظر نگران کننده می‌رسد، اما نتیجه‌گیری در این زمینه «پیش از آنکه دولت آمریکا اطلاعات بیشتری را در این زمینه فراهم کند غیرمسئولانه خواهد بود.» جیم هیمز، نماینده دموکرات از کنتیکت، ایالتی که مراد طاهباز در آن زندگی می‌کرد، از آزادی این شهروند آمریکا بعد از ۶ سال زندان و بازگشت به ایالت کنتیکت ابراز خرسندی کرده است. تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه در واکنش به این رویداد در حساب خود در شبکه ایکس (توئيتر سابق) نوشته است «مماشات شرم‌آور جو بایدن نه تنها ایران را قوی‌تر می‌کند که به ناامن‌تر شدن آمریکا هم منجر خواهد شد.» دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا نیز در شبکه اجتماعی خود جو بایدن را به دلیل آزادسازی پول‌های ایران «ابله» خوانده و نوشته است این کار «رویه‌ای بسیار بد» را برای آینده بنیان می‌گذارد.
شش میلیارد دلار پول های بلوکه شده
بانک مرکزی اعلام کرده است که ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون یورو به حساب ۶ بانک ایرانی در دو بانک الاهلی و الدخان قطر واریز شد.
پنج میلیارد و ۵۷۳ میلیون یورو (یا شش میلیارد دلار) به هیچ وجه رقم کمی نیست.
هویت 5 زندانی دو تابعیتی
از میان ۵ شهروندی ایرانی - آمریکایی که در تهران زندانی هستند تا پیش از این تنها نام ۳ نفر علنی شده و گفته می‌شود دو شهروند دیگر تمایلی به رسانه‌ای شدن نام‌شان ندارند.یکی از آنها مراد طاهباز تاجر و فعال محیط زیست ۶۷ ساله ایرانی‌تباراست که شهروندی آمریکا و بریتانیا را هم دارد.طاهباز در زمستان۱۳۹۶ به همراه هشت فرد دیگر از همکاران مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان دستگیر شد.سیامک نمازی بازرگان ایرانی-آمریکایی احتمالا سرشناس‌ترین نام در میان این ۵ نفر است. او که در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی به عنوان یکی از چهره‌های جوان مجمع جهانی اقتصاد از طرف «بنیاد نخبگان» به ایران دعوت شد، در سال ۱۳۹۴ بازداشت و به ده سال حبس محکوم شد.پدر او، باقر نمازی در سال ۱۳۹۵ برای دیدن پسرش به ایران رفت و او هم بازداشت شد. باقر نمازی پیش از انقلاب ایران استاندار خوزستان و معاون وزیر کشور بود و بعدها به عنوان نماینده یونیسف در کشورهایی چون سومالی، کنیا و مصر کار کرده است. باقر نمازی پس از دو سال به مرخصی درمانی رفت، اما ممنوع الخروج بود. او در سال ۱۴۰۱ با وساطت عمان از ایران خارج شد.عماد شرقی تاجر ۵۸ ساله ایرانی-آمریکایی است که در ایران به جاسوسی متهم شده است.شرقی در سال ۱۳۹۷ بازداشت و پس از مدتی آزاد، اما گذرنامه‌اش توقیف شد. او دوباره در سال ۱۳۹۹ بازداشت شد.
زندانیان مورد مطالبه تهران
هفته گذشته اسامی ۵ ایرانی که جمهوری اسلامی خواستار «آزادی و تبادل» شده منتشر شد.خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از علی کریمی مقام، سخنگوی دفتر نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد، گزارش کرد کاوه افراسیابی، مهرداد انصاری، امین حسن‌زاده، رضا سرهنگ‌پور و کامبیز عطارکاشانی افرادی هستند که کاخ سفید در برابر آزادی ۵ شهروند خود به ایران تحویل خواهد داد. چهار ایرانی این فهرست یعنی مهرداد انصاری، امین حسن‌زاده، رضا سرهنگ‌پور و کامبیز عطارکاشانی به علت جرایمی چون نقض تحریم‌های هسته‌ای تهران، تلاش برای ارسال تجهیزات حساس و یا اطلاعات نظامی، در دادگاه‌های آمریکا محاکمه و به تحمل حبس محکوم شده بودند.اما کاوه افراسیابی، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه بوستون، از حدود ۴ سال پیش به اتهام «تبلیغ» و «لابی‌گری» برای دولت ایران و بدون طی کردن تشریفات قانونی در آمریکا روبه‌رو بوده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ،تایید کرد. که از بین این زندانیان دو نفر از آنها به ایران باز می‌گردند، دو نفر در آمریکا می‌مانند و یک نفر به کشور دیگری می‌رود.
ماجرای نازنین زاغری
نازنین زاغری شهروند دو تابعیتی بریتانیایی-ایرانی است که از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۲۲ در ایران بازداشت بود. او فروردین ۱۳۹۵ به جرم «توطئه علیه حکومت ایران» به پنج سال زندان محکوم شد.زاغری با رویترز همکاری داشته‌است.انگلیس بابن فروش تانک به ایران در سال ۱۹۷۹ (رژیم پهلوی) بدهکار بود به همین دلیل برخی معتقد بودند که نازنین زاغری اهرمی برای آزادسازی منافع به حق ایران است.» او به همراه انوشه آشوری پس از پرداخت ۵۳۰ میلیون دلار به جمهوری اسلامی،روز ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ آزاد و از ایران خارج شد.
اسدالله اسدی
اسدالله اسدی دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی ایران در وین، اتریش بود. وی در سال ۲۰۱۸در ایالت بایرن آلمان، به اتهام دست داشتن در عملیات بمب‌گذاری علیه گردهمایی مجاهدین خلقدر پاریس بازداشت شد. پنج‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ دادگاه کیفری آنتورپ، با رد مصونیت دیپلماتیک اسدالله اسدی، وی را به بیست سال زندان محکوم کرد. براساس اعلام وزیر امور خارجه ، اسدالله اسدی طی توافق مبادله زندانیان میان ایران و بلژیک همزمان با آزادی اولیویه واندکاستیل به کشور بازگشت. این توافق با میانجیگری دولت عمان صورت گرفت.