گروه اقتصاد: افزایش نرخ رهن و اجاره آپارتمان در تهران باعث شده مستأجران زیر فشار مالی قرار بگیرند؛ مبالغی که تا چند سال پیش می‌توانست سرمایه خرید یک خانه در پایتخت باشد، امروز فقط هزینه ماندن زیر یک سقف اجاره‌ای است. به گفته مسولان دو سوم درآمد اجاره‌نشین‌ها صرف پرداخت کرایه خانه می‌شود. براساس گزارش مرکز آمار در مرداد ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه اجاره بها در شهرها به ۳۴.۶ درصد رسیده است.
رشد قیمت مسکن پس از برجام
قیمت مسکن از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ افزایشی بوده است. در حال حاضر عمده فایل‌های اجاره واحدهای میانسال و قدیمی متوسط در تهران با نرخ رهن تقریبی ۱ تا ۲ میلیارد تومان عرضه می‌شود.
به طور مثال یک آپارتمان ۷۰ متری در جنت‌آباد با عمربنای ۱۲ سال، دارای پارکینگ، انباری و آسانسور به مبلغ یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رهن کامل عرضه شده است.
رهن کامل یک آپارتمان نوساز ۱۱۹ متری ۲ خواب با امکانات کامل در محله سهروردی نیز ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.
این در حالی است که تا دو سال قبل با همین مبالغ رهن و اجاره فعلی آپارتمان، امکان خرید مسکن در تهران فراهم بود.
تورم اجاره بها
طبق آمار رسمی بانک مرکزی در شهریور ۱۴۰۰ میانگین قیمت هر متر خانه در تهران ۳۱ میلیون تومان بوده که مرداد ۱۴۰۳ این رقم به ۸۸.۵ میلیون تومان رسیده است. اگرچه از آن زمان تا کنون آماری از قیمت مسکن در پایتخت ارایه نشده اما برخی برآوردهای غیررسمی از رسیدن این عدد به ۹۳ میلیون تومان حکایت دارد. بر این اساس رشد قیمت آپارتمان از ۱۷ درصد در سال گذشته به حدود ۵ درصد رسیده و این در حالی است که تورم اجاره بها ۳۴ درصد شده است.
مشکل مستاجران
سعید لطفی ـ عضو هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک تهران درباره آخرین وضعیت بازار اجاره به ایسنا گفت: اغلب قراردادهای اجاره از نوع تمدید است؛ چرا که مستاجران و مالکان به دلیل هزینه‌های جابه‌جایی و پرداخت کمیسیون بنگاههای املاک ترجیح می دهند که قرارداد را تمدید کنند. به صورت تقریبی نرخ اجاره در تهران بین ۲۵ تا ۳۵ درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است.
تورم
لطفی با بیان اینکه به دلیل رشد بیش از حد قیمت ها بازار مسکن در رکود به سر می‌برد گفت: قیمت‌ها در بخش فروش به ثبات رسیده است. اکنون با تورم ۵۰ درصدی نهاده‌های ساختمانی، فروش ارزان قیمت برای سازنده توجیه اقتصادی ندارد. اکنون به دلیل مسائل سیاسی و منطقه‌ای، مردم کمتر اقدام به خرید ملک می‌کنند و بیشتر تمایل دارند تا دلار و طلا خریداری کنند. بازار خودرو نیز در رکود قرار دارد اما قیمت خودرو در هفته‌های اخیر رشد کرده است.
کاهش ارزش پول ملی
وی با اشاره به تورم ۳۶ درصد در مرداد گفت: به دلیل افزایش چشم‌انداز تورمی که در جامعه وجود دارد، مالکان تمایل به دریافت رهن دارند و مستاجران دلشان می‌خواهد به جای رهن، اجاره بیشتری بدهند؛ زیرا تصور عمومی است که پول در حال کم‌ارزش شدن است. از نظر اقتصادی هم این نگاه منطقی است.
راهکار دولت چیست؟
بر اساس آخرین صحبت های زاکانی شهردار تهران در حال حاضر ۵۱ درصد ساکنان شهر تهران مستاجرند که حدود دو سوم درآمد آنها صرف پرداخت کرایه خانه می‌شود. دولت برنامه‌هایی را برای حمایت از مستاجران در دستور کار دارد که از جمله آنها می‌توان به پرداخت کمک ودیعه مسکن در تهران به مبلغ ۲۷۵ میلیون تومان و مراکز استان‌ها ۲۱۰ میلیون، طرح مسکن استیجاری و تعیین سقف مجاز افزایش ۲۵ درصدی اجاره بها اشاره کرد. اما آمار بانک مرکزی درخصوص رشد ۳۴ درصد نرخ اجاره در یک سال اخیر نشان می‌دهد عمده مالکان از این عدد تبعیت نکرده‌اند.
به تازگی دولت چهاردهم با الگو گرفتن از برخی کشورها همچون کره جنوبی به این موضوع ورود کرده و جزئیات مسکن استیجاری به تصویب وزارت راه و شهرسازی رسید.
عرضه واحدهای استیجاری
این برنامه با دو مدل «تامین واحدهای مسکونی آماده» و «ساخت مسکن استیجاری» برای زوج‌های جوان که طی پنج سال اخیر ازدواج کرده‌اند ارائه شده است. در این طرح، از محل اراضی، املاک و مستغلات و همچنین منابع وزارت راه و شهرسازی برای تامین و عرضه مسکن استیجاری استفاده می‌شود و واحدهای مسکونی حاصل از آن به صورت اجاره‌ای به زوج‌های جوان فاقد مسکن برای مدت مشخص و با اجاره‌بهای پایین‌تر از نرخ بازار واگذار می‌شود. تمرکز وزارتخانه عرضه واحدهای استیجاری در استطاعت با مساحت کمتر از ۱۰۰ مترمربع است.
سیاست دولت برای بهبود شرایط مستاجران و ساماندهی بازار اجاره در شرایطی دنبال می‌شود که کارشناسان معتقدند اثرات چنین برنامه‌هایی در میان‌مدت و بلندمدت خود را نشان می‌دهد؛ در حالی که مستاجران در کلانشهرهای ایران، امروز با اجاره خانه‌های میلیاردی دست و پنجه نرم می‌کنند.