علی صالح‌آبادی- مدیرمسئول
اولین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم روز شنبه (15 خرداد) با موضوع «اقتصاد» برگزار شد. مناظره که از ریشه نظر گرفته‌شده در لغت به معنای بحث و گفت‌وگو کردن با یکدیگر است. به عبارتی معنا و مفهوم مناظره یا میزگرد این است که یک موضوع مشخص مثل سیاست، فرهنگ، اقتصاد، روابط خارجی، پیوستن یا نپیوستن به «گروه ویژه اقدام مالی» که FATF نامیده می‌شود، ارتباط یا عدم ارتباط با آمریکا، سیاست تهاجمی یا تعاملی، نظریه استصوابی، اجرای قانون برای همه، کارنامه قوای سه‌گانه در طول چهار سال گذشته، افزایش خط فقر و تعداد گرسنگان، بیکاری، افت تولید، کرونا، واکسیناسیون، مرگ بیش از 80 هزار ایرانی به دلیل نبود واکسن و ... باید موردبحث بین کاندیداها گذاشته می‌شد که نشد. دراین‌ارتباط باید نقطه‌نظرهای هر 7 نفر از کاندیداها در مورد یک سؤال مشخص پرسیده می‌شد تا مخاطبان بتوانند نوع رویکرد و برنامه آن‌ها را با یکدیگر مقایسه و برای رأی دادن تصمیم‌گیری کنند. ازآنجایی‌که در این مناظره چنین روندی طی نشد، بازنده این مناظره مدیریت‌شده، صداوسیما بود. نویسنده به‌دقت نخستین مناظره انتخاباتی را که حدود 4 ساعت به طول انجامید مشاهده کرد و اعتقاد دارد که برخورد پنج کاندیدای اصولگرا نسبت به دولت روحانی سلبی و تهاجمی بود و نکته قابل‌تأمل اینکه آن‌ها سیاست‌های 4 دهه گذشته را نفی و مردود دانستند، این در حالی است که هر یک از این کاندیداها کم‌وبیش در ایجاد آنچه در 4 دهه گذشته در کشور رخ‌داده نقش داشته‌اند. شگفت اینکه حالا این افراد خود را ناجی مردم می‌دانند.
سید ابراهیم رئیسی در این مناظره گفت: «من در قوه قضائیه مطالبه گر بودم؛ اما در قوه مجریه پاسخگو خواهم بود و می‌خواهم دولت مقتدر و جهادی تشکیل دهم». محسن رضایی دولت روحانی را سیاه‌ترین دولت پس از انقلاب نامید. علیرضا زاکانی گفت: «من به نمایندگی از حسن روحانی و عبدالناصر همتی به خاطر وضع بد کشور از مردم عذرخواهی می‌کنم.» سعید جلیلی گفت: «عده‌ای نتوانستن خود را به کشور تسری می‌دهند.» قاضی‌زاده هاشمی از پرداخت وام 500 میلیونی و حل مشکلات بورس ظرف چند روز (3 روز) خبر داد و گفت هر شهر در دولت من یک پایتخت خواهد بود.
محسن مهر علیزاده با اشاره به دستاوردهای دولت اصلاحات در حوزه سیاست، اقتصاد و روابط خارجی گفت: «رشد اقتصادی در دولت اصلاحات در طول 8 سال، هرسال 7،5 درصد بوده است.» او همچنین از تشکیل دولت سوم اصلاحات خبر داد.
عبدالناصر همتی که فردی تکنو کرات و عملگراست بهتر از دیگر کاندیداها در مناظره حاضر شد و حرف‌های واقعی زد و بر مسائل اقتصادی و ریشه‌های آن ازجمله تحریم و عدم تصویب لوایح FATF متمرکز شد و گفت: «افتخارم این است که بانک مرکزی کشور را در شرایط بسیار سخت اداره کردم و نگذاشتم کشور ونزوئلایی شود. الان آمده‌ام نگذارم اقتصاد کشور، اقتصاد کره شمالی شود. مشکلات اقتصادی و کسری بودجه به دلیل نبود درآمد ارزی و به دلیل تحریم نفتی و غیرنفتی است.» رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی هشدار داد و خطاب به جلیلی گفت: «آقای جلیلی شما در ماجرای برجام در زمین ترامپ بازی کردید و پدر کشور را درآوردید. به همت شما آقای جلیلی و آقای رضایی و دوستانشان در مجمع ما در لیست سیاه FATF قرار گرفتیم. آقای جلیلی شما می‌گویید چرا صادرات ما کمتر از افغانستان است؟ معلوم است در این شرایط کسی از شما خرید نمی‌کند! رشد اقتصادی ما طی یک دهه، به میزان سالانه نیم درصد رسیده، یعنی کل رشد ما 5 درصد بوده است. باید سالی 8 درصد رشد اقتصادی می‌داشتیم یعنی یک دهه گذشته 80 درصد ثروت ما بیشتر می‌شد شما آن را 5 درصد کردید و مردم را فقیر کردید.» همتی با اشاره به اینکه بحث اساسی‌اش تغییر حکمرانی اقتصادی است، افزود: «ما سال‌ها کشور را دست سیاستمداران سپردیم، یک‌بار هم کشور را به اقتصاددان بسپاریم و سیاست تحت نظر اقتصاد باشد.»
پرسش این است که آیا کاندیداها می‌دانند که خط فقر در کشور رو به گسترش است یا خیر؟ برآوردها نشان می‌دهد که حدود 25 میلیون نفر از 83 میلیون ایرانی زیرخط فقر زندگی می‌کنند. کاندیداها چه برنامه‌ای برای تغییر این وضع دارند؟ به عقیده نویسنده همان‌طور که عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده در مناظره شامگاه شنبه به روابط خارجی و ضرورت تنش‌زدایی اشاره کردند، باید دانست که اکنون کشور با دو مشکل مواجه است؛ یکی تحریم و دیگری عدم تصویب لوایح FATF که امکان تبادل پول بین ایران و جهان را دشوار کرده است. شگفت اینکه هیچ‌کدام از پنج کاندیدای اصولگرا در مناظره حرفی از روابط خارجی و لوایح FATF به میان نیاوردند. اگر محسن رضایی، سید ابراهیم رئیسی و سعید جلیلی که عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند، می‌خواهند از مردم رأی بگیرند لازم است نظر موافق یا مخالف خود را در خصوص روابط خارجی، برجام و معطلی حدود سه‌ساله لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کنند و آنگاه از مردم رأی بخواهند. نگارنده بر این باور است که ملاک رأی دادن به کاندیداها باید بر این اساس باشد که آیا آن‌ها می‌خواهند ایران در تجارت خارجی، سیاست و اقتصاد جهانی نقش داشته باشد یا خیر؟ و مهم‌تر اینکه در روابط خارجی طرفدار سیاست تهاجمی هستند یا تعاملی و تنش‌زدایی و گفتنی‌های دیگر...