وضعیت بد اقتصادی مردم سبب شده متقاضی فروش کلیه بیشتر شود، طوری که گاهی هزینه خریدوفروش آن به ۳۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد. خبر آنلاین نوشت: برخی از هم‌وطنان از تهران تا بغداد می‌روند تا کلیه خود را با گران‌تر بفروشند و برخی از مشکلات معیشت خود را حل کنند. گاهی اهداکننده‌های کلیه به ما می‌گویند می‌رویم تهران ۲۵۰ میلیون تومان کلیه را می‌فروشیم و کلی هدیه‌ام دریافت می‌کنیم و با پولِ آن ماشین می‌خریم. این بخشی از صحبت‌های رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه است. قیمت فروش کلیه در تهران بیشتر است، آنجا دلال وجود دارد و قیمت کلیه را تعیین می‌کند، برای همین خیلی مواقع اهداکنندگان کلیه به تهران مراجعه می‌کنند، اما انجمن کلیوی تهران اجازه اهدا به آن‌ها نمی‌دهد چراکه طبق قانون افراد باید ساکن همان شهر یعنی تهران باشند، بنابراین فروشنده کلیه می‌رود یک بنگاه مسکن قراردادی سوری امضا می‌کند که نشان دهد ساکن تهران است.
حسین بیگلری، انجمن کلیوی تهران می‌گوید: «گاهی افرادی که برای اعلام آمادگی جهت اهدای کلیه به انجمن مراجعه می‌کنند در مواجه باقیمت کلیه که ازنظرشان کم است به ما می‌گویند ما می‌رویم عراق کلیه می‌فروشیم، تکرار این حرف سبب شده ما حدس می‌زنیم عراقی‌ها به ایران مراجعه می‌کنند و کسی که می‌خواهد کلیه خود را بفروشد پیدا می‌کنند، اما چون در ایران پیوند اعضا به شهروندان خارجی ممنوع است، آن‌ها فرد را به عراق دعوت می‌کنند، دلار هم به‌طرف می‌دهند و آنجا پیوند می‌زنند. بنابراین وقتی مردم این‌ها را به ما می‌گویند قطعاً یک‌چیزهایی وجود دارد.»
افزایش متقاضیان فروش کلیه
طبق قانون اهدای کلیه از فرد زنده امکان‌پذیر است، بر اساس آمار وزارت بهداشت در سال گذشته ۴۲۰ مورد پیوند کلیه از فرد زنده انجام‌شده است. آن‌طور که مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت به ایسنا گفته «در حال حاضر ۳۷ هزار ۱۸۵ بیمار به علت نارسایی کلیه تحت درمان به روش دیالیزم هستند که حدود ۹۰ درصد بیماران کلیوی به پیوند کلیه نیاز دارند.» اما آنچه سبب شده عرضه‌کنندگان کلیه به تقاضای پیوند این عضو حیاتی جواب مثبت دهد مشکلات معیشتی است، طوری که هوشنگ رضوان‌الله، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی گیلان بابیان این‌که «به دلیل فقر و مشکلات مالی تعداد متقاضیان فروش کلیه افزایش پیداکرده است.» می‌گوید: «افرادی که دست به فروش کلیه می‌زنند به علت مشکلات زندگی و مالی است، درغیراین‌صورت هیچ‌کس حاضر نیست کلیه خودش را واگذار کند، مگر در موارد استثنایی مانند کلیه‌ای که برادر به برادر یا خواهر به برادر و برعکس هدیه می‌کند.»
همچنین درواکنشی مشابه بیگلری بیان می‌کند: «در شهر ما مراجعه برای فروش کلیه بیشتر شده است، کسی که کلیه خود را می‌فروشد از روی ناچاری است، می‌خواهد با پولی که دریافت می‌کند از مشکلات معیشتی خارج شود، به خودش می‌گوید پرایدی بخرم تا با آن کارکنم، یا با پولِ کلیه خانه‌ای رهن کنم؛ بنابراین قیمتِ معیشت مردم هست که قیمت کلیه را مشخص می‌کند.»
فرد اهداکننده هم بعد از پیوند کلیه مبلغی که معمولاً تحت عنوان هدیه ایثار یاد می‌شود از انجمن‌ها دریافت می‌کند، این مبلغ تا سقف ۸۰ میلین تومان است، اما در موارد زیادی فرد اهداکننده و گیرنده‌ی کلیه، جدا از سازوکار انجمن‌های حمایت از بیماران کلیوی مبلغی اضافه بر این ۸۰ میلیون تومان ردوبدل می‌کنند، گویی که این ۸۰ میلیون فقط برای انجام مراحل اداری است و مابقی مبلغِ توافق شده برای جلب رضایت فروشنده کلیه. دراین‌باره داود نوروز خانی، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان مرکزی می‌گوید: «قراردادهایی وجود دارد که خارج از انجمن‌ها بین طرفین (اهداکننده و اهدا گیرنده) بسته می‌شود، این اقدامات غیرقانونی و غیراخلاقی است، چنین اقدامی سقف ریالی ندارد از صفر تومان تا بی‌نهایت می‌تواند باشد، وقتی ماشین، مواد خوراکی گران می‌شود روی قیمت هر چیزی تأثیر می‌گذارد، اما سقف مبلغ پرداختی در انجمن‌های حمایت از بیماران کلیوی همان ۸۰ میلیون تومان است. گاهی طرفین بیرون از سازوکار انجمن روی مبالغی بیشتر از این‌ها مانند ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلیون توافق می‌کنند، ممکن است در تهران طرفین روی ۳۰۰ میلیون هم توافق کنند، اصلاً هیچ دلیل و معیار مشخصی برای این قیمت‌گذاری‌ها وجود ندارد.
بیگلری با تائید خریدوفروش کلیه با مبالغی بالای مبلغ تعیین‌شده در انجمن‌ها می‌گوید: «متأسفانه قیمت کلیه را خود انجمن‌ها افزایش دادند؛ قبلاً قیمت یک کلیه ۱۸ میلیون تومان بود، اما به ۳۴ میلیون تومان افزایش پیدا کرد، دریکی دو سال گذشته هم قیمت ناگهان ۸۰ میلیون تومان شد. الآن در کرمانشاه در توافق‌های بیرون از انجمن قیمت کلیه ۱۵۰ میلیون تومان است، البته ما در انجمن قراردادی بیشتر از ۸۰ میلیون تومان نداریم.»
حسین بیگلری، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه می‌گوید: «وقتی قیمت فروش کلیه افزایش پیدا کرد تعداد پیوندها در استان ما از ۸۰ نفر به ۸ نفر رسید، از طرفی کمبود پیوند سبب شد مراجعه بیماران کلیوی برای دیالیز زیاد شود، درحالی‌که اگر روند قیمت کلیه مانند سابق بود سالی ۷۰ یا ۸۰ نفر به دلیل پیوند کلیه از بار دیالیز مراکز درمان کم می‌شدند، اما الآن برعکس سالی ۸۰ نفر برای دیالیز اضافه می‌شوند طوری که مراکز دیالیز چند شیفته کار می‌کنند. دولت هم بابت هر دیالیز ۷۰۰ هزار تومان به بخش دولتی و ۹۰۰ هزار تومان به بخش خصوصی پرداخت می‌کند، با این وضعیت هزینه‌های دولت هم چندین برابر شده و بیماران هم در عذاب هستند.»