توسط مدیا بنجامین و نیکلاس جی اس دیویس
26 ژانویه 2023
تارنمای آنتی وار
برگردان و کوتاه کننده علی‌اصغر شهدی
[email protected]
بولتن دانشمندان اتمی به تازگی بیانیه ساعت قیامت سال 2023 (1401-1402) خود را منتشر و این زمان را «زمان خطر بی‌سابقه» خوانده است. به نوشته این نشریه، عقربه‌های ساعت به 90 ثانیه تا نیمه‌شب هسته‌ای رسانده است، به این معنی که جهان بیش از هر زمان دیگری به فاجعه جهانی نزدیک شده است، عمدتاً به این دلیل که درگیری در اوکراین خطر جنگ هسته‌ای را افزایش داده است. این ارزیابی علمی باید رهبران جهان را به ضرورت فوری آوردن طرف‌های درگیر در جنگ اوکراین به میز صلح بیدار کند.
تاکنون، بحث در مورد گفت‌وگوهای صلح بیشتر حول محور آنچه اوکراین و روسیه باید برای پایان دادن به جنگ و بازگرداندن صلح به میز مذاکره بیاورند، بوده است. با این حال، با توجه به اینکه این جنگ فقط بین روسیه و اوکراین نیست، بلکه بخشی از "جنگ سرد جدید" بین روسیه و ایالات‌متحده است، بنابراین فقط روسیه و اوکراین نیستند که باید در نظر داشته باشند که برای پایان دادن به جنگ چه چیزی می‌توانند روی میز بیاورند. ایالات‌متحده همچنین باید در نظر بگیرد که چه اقداماتی می‌تواند برای حل‌وفصل مناقشه اساسی خود با روسیه که در وهله اول منجر به این جنگ شد، انجام دهد.
بحران ژئوپلیتیکی که زمینه را برای جنگ در اوکراین فراهم کرد، با وعده‌های ناقص ناتو مبنی بر عدم گسترش به اروپای شرقی آغاز شد و با اعلام آن در سال 1387 (2008) مبنی بر اینکه اوکراین درنهایت به این ائتلاف نظامی عمدتاً ضد روسیه خواهد پیوست، تشدید شد.
سپس در سال 1393 (2014) کودتای موردحمایت آمریکا علیه دولت منتخب اوکراین باعث تجزیه اوکراین شد. تنها 51 درصد از اوکراینی‌های موردبررسی در نظرسنجی گالوپ گفتند که مشروعیت دولت پس از کودتا را به رسمیت می‌شناسند و اکثریت در کریمه و استان‌های دونتسک و لوهانسک به جدایی از اوکراین رأی دادند. کریمه دوباره به روسیه ملحق و دولت جدید اوکراین جنگ داخلی را علیه «جمهوری‌های مردمی» خود خوانده دونتسک و لوهانسک به راه انداخت.
· جنگ داخلی حدود 14000 کشته برجای گذاشت، اما توافق مینسک 2 در سال 2015 یک آتش‌بس و یک منطقه حائل در امتداد خط کنترل با 1300 ناظر و کارمند بین‌المللی آتش‌بس سازمان امنیت و همکاری اروپا ایجاد کرد. خط آتش‌بس تا حد زیادی به مدت هفت سال برقرار بود و تلفات سال به سال به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. اما دولت اوکراین هرگز با اعطای وضعیت خودمختاری به دونتسک و لوهانسک که در توافقنامه مینسک 2 به آنها وعده داده بود، بحران سیاسی اساسی را حل نکرد.
در اسفند- فروردین 1401 (مارس 2022) یک ماه پس از حمله روسیه، مذاکرات آتش‌بس در ترکیه انجام شد. روسیه و اوکراین یک «توافق بی‌طرف» 15 ماده‌ای را تنظیم کردند که رئیس‌جمهور زلنسکی در یک برنامه تلویزیونی ملی در 7 فروردین (27 مارس) علناً آن را ارائه و برای مردم خود توضیح داد. روسیه موافقت کرد درازای تعهد اوکراین مبنی بر عدم پیوستن به ناتو یا میزبانی از پایگاه‌های نظامی خارجی از سرزمین‌هایی که از زمان تهاجم در فوریه اشغال کرده بود، عقب‌نشینی کند. این چارچوب همچنین شامل پیشنهادهایی برای حل‌وفصل آینده کریمه و دونباس بود.
اما در ماه آوریل، متحدان غربی اوکراین به ویژه ایالات‌متحده و بریتانیا، از حمایت از توافقنامه بی‌طرفی خودداری و اوکراین را متقاعد کردند تا مذاکرات خود با روسیه را رها کند. مقامات آمریکایی و انگلیسی در آن زمان گفتند که فرصتی برای "فشار" و "تضعیف" روسیه می‌بینند و می‌خواهند از این فرصت حداکثر استفاده را ببرند.
تصمیم تأسف‌بار دولت‌های ایالات‌متحده و انگلیس برای هوا کردن توافقنامه بی‌طرفی اوکراین در ماه دوم جنگ منجر به درگیری طولانی و ویرانگر با صدها هزار تلفات شده است. همان‌طور که ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو اخیراً هشدار داده است، هیچ‌یک از طرفین نمی‌تواند قاطعانه طرف دیگر را شکست دهد و هر تشدید تنش جدید خطر «یک جنگ بزرگ بین ناتو و روسیه» را افزایش می‌دهد.
رهبران غربی مسئولیت بزرگی در به از درگیری مذاکرات دارند. زیرا یک شکست دیپلماتیک دیگر مانند آنچه در اردیبهشت آوریل طراحی کردند، برای اوکراین و جهان یک فاجعه خواهد بود.
بنابراین، ایالات‌متحده برای کمک به ایجاد صلح در اوکراین و کاهش تنش جنگ سرد فاجعه‌بار بین خود با روسیه، می‌تواند به عنوان یک کاتالیزور برای دیپلماسی جدی برای حل فروپاشی روابط ایالات‌متحده و روسیه عمل کند. به جای خطر نابودی هسته‌ای در تلاش برای "تضعیف" روسیه، ایالات‌متحده می‌تواند در عوض از این بحران برای باز کردن دوره جدیدی از کنترل تسلیحات هسته‌ای، معاهدات خلع سلاح و تعامل دیپلماتیک استفاده کند.
ایالات‌متحده و سایر کشورهای غربی می‌توانند با موافقت و مشارکت در نوع تضمین‌های امنیتی که اوکراین و روسیه در ماه اسفند (مارس) با آن موافقت کردند، از بی‌طرفی اوکراین حمایت کنند، راه‌حلی که در همان ابتدا توسط ایالات‌متحده و بریتانیا رد شد.
- ایالات‌متحده و متحدانش در ناتو می‌توانند در مراحل اولیه مذاکرات به روس‌ها اطلاع دهند که آماده‌اند تحریم‌ها علیه روسیه را به عنوان بخشی از یک توافقنامه صلح جامع لغو کنند.
- ایالات‌متحده می‌تواند با کاهش قابل‌توجه از صد هزار سربازی که اکنون در اروپا دارد، و با خارج کردن موشک‌های خود از رومانی و لهستان و تحویل این پایگاه‌ها به کشورهای مربوطه موافقت کند.
- ایالات‌متحده می‌تواند متعهد شود که با روسیه بر سر توافقی برای از درگیری کاهش متقابل زرادخانه‌های هسته‌ای خود و تعلیق برنامه‌های فعلی هر دو کشور برای ساخت تسلیحات خطرناک‌تر همکاری کند.
- ایالات‌متحده می‌تواند بحثی را در مورد حذف تسلیحات هسته‌ای خود از پنج کشور اروپایی آلمان، ایتالیا، هلند، بلژیک و ترکیه که در حال حاضر در آنها مستقر هستند آغاز کند
- اگر ایالات‌متحده بخواهد این تغییرات را در مذاکرات با روسیه روی میز بگذارد، دستیابی روسیه و اوکراین به یک توافق آتش‌بس قابل‌قبول دوجانبه را آسان‌تر می‌کند.
- مذاکرات آمریکا و روسیه آسان نخواهد بود، اما تعهد واقعی برای حل اختلافات، زمینه جدیدی را ایجاد می‌کند که در آن هر گام می‌تواند با اطمینان بیشتری برداشته شود.
تبدیل جهان به مکانی امن‌تر برای همه می‌تواند عقربه‌های ساعت روز قیامت را به عقب برگرداند.