در گستره توسعه زندگی شهری و روستایی تأمین آب شرب نیازی ضروری به‌شمار می‌آید که حیات انسانی به آن وابسته بوده ازاین‌رو همواره در سیاست‌گذاری‌ها مورد توجه قرار دارد و طرح‌های مختلفی بدین منظور در نظر گرفته می‌شود.
جمع‌آوری آب‌های سطحی از طریق احداث سد به‌منظور تأمین آب شرب و مصارف کشاورزی طی دهه‌های اخیر مورد توجه بوده است با این حال سدها این غول‌های آبی گاهی اقبال چندانی در پذیرش برای احداث ندارند و باعث دغدغه‌مندی‌هایی می‌شوند، احداث سد در مازندران گاهی با چالش روبه‌رو می‌شود، چالش‌هایی که نگرانی‌های زیست‌محیطی، منابع طبیعی و شرایط اقلیمی بر آن دامن می‌زند و حتی منجر به توقف یک پروژه خواهد شد.
احداث سد کسیلیان به‌روی رودخانهای به همین نام از جمله پروژه‌های بزرگ تأمین آب در مازندران به‌شمار می‌آید که دامن موانع زیست‌محیطی پای اجرای آن را گرفته است، رودخانه کسیلیان در منطقه سوادکوه شمالی تا امتداد سوادکوه در دل جنگل‌های بکر هیرکانی جریان دارد و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی پرطرفدار محسوب می‌شود که در دل جریان خود حیات آبزیان و گونه‌های گیاهی را نگه می‌دارد و در نهایت راهی تِلار می‌شود.
کسیلیان رودخانهای است که حدود دو دهه از اولین مطالعات احداث سد به‌روی آن می‌گذرد و طرح اولیه نیز دچار تغییراتی شده است با این حال تاکنون عملیات ساخت آن اجرایی نشده است.
سازمان محیط زیست کشور مهم‌ترین مخالف احداث این سد طی این سال‌ها بوده و تاکنون نیز مجوز اجرای این طرح را صادر نکرده‌اند چراکه معتقدند احداث این سد حیات آبزیان و گونه‌های گیاهی را به خطر می‌اندازد و باعث نابودی بخشی از این حیات آبزی می‌شود از سویی چندین هکتار جنگل به‌همراه محیط زیستی که در آن خو گرفته است، از بین خواهد رفت، همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد محیط‌زیستی نیز با تشکیل گروه‌های حمایتی از محیط زیست و مخالفت با اجرای طرح، فعالیت‌های اجتماعی خود را ادامه داده‌اند با این حال متولیان حوزه آب و احداث سد همچنان پیگیر اجرای طرح هستند و ساخت این سد را ضرورتی برای مردم می‌دانند ازاین‌رو با مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران هم‌صحبت شدیم تا ضرورت اجرای این طرح و پیگیری‌های چندین‌ساله باوجود مخالفت‌های زیست‌محیطی را جویا شویم.
استفاده از آب‌های سطحی برای تأمین آب شرب
حیدر داوودیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه با بیان اینکه مطالعات سد کسیلیان از سالیان گذشته انجام شده است، گفت: 15 سال پیش مطالعات اجرای این سد یعنی مطالعات فاز یک آن تمام شده است و قرار بر این است تا این سد آب شرب شهرستان‌های سوادکوه شمالی، قائم‌شهر، سیمرغ، جویبار و بهنمیر را تأمین کند.
وی راجع به سیاست‌های وزارت نیرو درمورد بهره‌مندی از آب‌های سطحی، اظهار داشت: سیاست‌های وزارت نیرو از گذشته بر این بوده است که تأمین آب شرب از منابع آب زیرزمینی به‌سمت منابع آب‌های سطحی برده شود، چراکه سفره‌های آب زیرزمینی ما آلودگی‌هایی دارد و مناسب تأمین شرب نیست از این منظر تصمیم بر این شد تا از منابع آب‌های سطحی استفاده کنیم و سد کسیلیان هم در این راستا است.
هدف احداث سد کسیلیان
داوودیان ضمن توضیح طرح اولیه سد کسیلیان، خاطرنشان کرد: نگاه اولیه بر این بود که با احداث این سد هم تأمین آب کشاورزی و هم تأمین آب شرب را داشته باشیم و حجم مخزن در طرح اولیه حدود 120 میلیون مترمکعب بود تا با ساخت آن تأمین آب شرب و کشاورزی را داشته باشیم.
وی با برشمردن اهداف ساخت این سد افزود: هر سدی که ساخته می‌شود یکی از اهداف مهم و اساسی آن کنترل سیلاب است، سیلاب‌هایی که هرساله به وقوع می‌پیوندد و خسارت‌های هنگفتی را به بار می‌آورد، ساخت این سدها می‌تواند کمکی برای جلوگیری از خسارت سیلاب باشد.
وی یادآور شد: در سیل سال 98 کیاکلا را آب فرا گرفته بود مطمئناً اگر سد کسیلیان وجود داشت این اتفاق در پایین‌دست رخ نمی‌داد و شاهد خسارت به اراضی، خانه‌های مسکونی و تأسیسات زیربنایی نبودیم.
تغییر طرح اولیه سد به‌دلیل ایرادات زیست‌محیطی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با ابراز اینکه "برای احداث این سد ایرادات زیست‌محیطی وجود داشت و مجبور به تغییر طرح شدیم."، گفت: ایراداتی که از منظر زیست‌محیطی وجود داشت باعث شد مجبور شویم کمی هدف طرح را تغییر دهیم و فقط آن را برای تأمین آب شرب شهرستان‌هایی که نام برده شد در نظر بگیریم، حجم مخزن را در طرح کم و به 56 میلیون مترمکعب رساندیم تا فقط برای تأمین آب شرب این شهرستان‌ها و کنترل سیلاب احداث شود با این حال باوجود پیگیری‌هایی که انجام دادیم با مخالفت‌های محیط زیست کشور مواجه شدیم درحالی که در محیط زیست استان همکاری لازم وجود داشت اما مخالفت‌هایی از محیط زیست کشور داریم و بعضاً ngoهایی نیز مخالف ایجاد سد بودند.
تعهد برای جبران خسارت احتمالی
داوودیان تصریح کرد: ما تعهداتی را مطرح کردیم که اگر جنگلی از بین می‌رود و اگر آسیب‌هایی وارد می‌شود ما حاضر هستیم بخشی از این آسیب‌ها را جبران کنیم، طبیعتاً هر توسعه‌‌ای آسیب‌هایی در محیط زیست دارد و این موضوع اجتناب‌ناپذیر است، هیچ توسعه‌‌ای بدون آسیب نخواهد بود ولی گفتیم تمام تلاش خود را می‌کنیم تا این آسیب‌ها را به حداقل برسانیم.
وی اضافه کرد: به‌طور نمونه گفتیم حاضر هستیم تا ده برابر جنگل‌هایی که این سد ممکن است باعث تخریبش شود دوباره احیاء کنیم، ده برابر جنگل‌کاری کنیم و حدود هفت سال هم بهره‌برداری را انجام دهیم ولی تا امروز موفق نشدیم مجوزات لازم را از محیط زیست کشور بگیریم و همچنان درگیر مجوزات هستیم درواقع بزرگ‌ترین چالش برای اجرای طرح این سد همین بحث مجوز محیط زیست کشور است.
هیچ اقدام اجرایی انجام نشده است
این مسئول خاطرنشان کرد: هیچ اقدام اجرایی برای احداث انجام نشده است، باید مجوز محیط زیست را داشته باشیم و در نهایت مجوز ماده 23 را از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بگیریم تا عملیات اجرایی را شروع کنیم.
ضرورت ساخت سد کسیلیان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با برشمردن ضروریات احداث سد کسیلیان تصریح کرد: احداث این سد برای تأمین آب شرب و کنترل سیلاب خیلی ضرورت دارد و حتماً باید احداث شود، این سد در 7کیلومتری سوادکوه شمالی به‌روی رودخانه کسیلیان احداث خواهد شد.
داوودیان با ابراز اینکه "همچنان پیگیر احداث این سد هستیم."، گفت: ما ناامید نیستیم و همچنان پیگیر مجوز هستیم، از همه مسئولین استانی، ngoها و کسانی که با این موضوع درگیر هستند می‌خواهیم کمک کنند تا این اتفاق بیفتد چراکه تأمین آب شرب این شهرستان‌ها در آینده نزدیک به چالش خواهد خورد و حتماً ضرورت دارد که این سد را بسازیم.
به گزارش تسنیم، درحالی که متولیان حوزه آب و احداث سد ضرورت اجرای این طرح را تأمین آب شرب شهرستان‌های سوادکوه شمالی، قائم‌شهر، جویبار، سیمرغ و بهنمیر، کنترل سیلاب و پیشگیری از کمبود آب در آینده می‌دانند اما محیط زیست کشور تاکنون مجوز لازم برای آغاز عملیات اجرایی این سد را نداده است.
اگرچه گذر زمان و پیگیری‌ها باعث نشده است محیط زیست کشور از موضع خود عقب‌نشینی کند و مجوز را صادر نماید با این حال آب منطقه‌ای استان دست از پیگیری نمی‌کشد و تا حصول نتیجه ادامه خواهد داد تا نگرانی‌هایش برای تأمین آب شرب شهرستان‌های گفته‌شده به پایان برسد.