کمال خرازی در همایش «خلیج فارس در پرتو تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی» که در اندیشکده مطالعات خلیج فارس برگزار شد، گفت: مطالعه خلیج فارس دارای دو بُعد تاریخی و بُعد امروزی است. در زمان رژیم گذشته، به دلیل اینکه شاه به عنوان ژاندارم خلیج فارس انجام وظیفه می‌کرد، نوعی رابطه توأم با ترس بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس وجود داشت. با وقوع انقلاب، نوع دیگری از نگرانی در میان آن‌ها شکل گرفت که ناشی از نگرانی از تسری انقلاب اسلامی بود.
به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: این نگرانی‌ها تحولات مهمی از جمله جنگ عراق علیه ایران را به همراه داشت. صدام، که در قرارداد ۱۹۷۵ غرامت‌هایی را متحمل شده بود، این جنگ را آغاز کرد، در شرایطی که خود را نماینده کشورهای عربی می‌دانست و با باج‌خواهی، کمک‌های فراوان نظامی و مالی نیز جذب کرد.
وی ادامه داد: در جنگ ایران و عراق، با رشادت و فداکاری سربازان وطن و هدایت مدیران کشور و همت مردم، جمهوری اسلامی ایران به پیروزی رسید و دشمنان از خاک ایران اخراج شدند. در اواخر دوران مرحوم هاشمی رفسنجانی، گام‌های مؤثری برای جبران روابط تیره‌ای که بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس به وجود آمده بود، برداشته شد. نقطه شروع این تلاش‌ها، ملاقات آیت‌الله هاشمی با ملک عبدالله در اسلام‌آباد بود که در آنجا، بنیان برگزاری اجلاس سران کشورهای اسلامی مطرح و سپس این اجلاس در دوران ریاست جمهوری «سیدمحمد خاتمی» برگزار شد.
خرازی گفت: در دوران خاتمی، گام‌های مؤثری برای ترمیم روابط و توسعه همکاری‌ها برداشته شد که از جمله آن‌ها می‌توان به همکاری ایران و عربستان برای افزایش قیمت نفت اشاره کرد. مرحوم هاشمی معتقد بود که با قیمت نفت ۸ دلار، استخراج صرفه اقتصادی ندارد و لذا مذاکراتی که در آن زمان با ملک عبدالله انجام شد، منجر به همکاری برای کاهش تولید نفت و افزایش قیمت آن شد. این همکاری نه تنها به نفع ایران و عربستان، بلکه به نفع تمامی کشورهای تولیدکننده نفت بود.
وی افزود: پس از جنگ، به همت دانشمندان و نیروهای مسلح و تدبیر فرماندهی معظم کل قوا، موفق شدیم که موجبات اقتدار کشور را فراهم کنیم. اقتداری که امنیت داخلی، تمامیت ارضی و جلوگیری از هرگونه تجاوز به کشور عزیزمان را تأمین می‌کند. امروز ایران یک کشور مقتدر است و هیچ‌کس نمی‌تواند به کشور ما تجاوز کند، چرا که این خوداتکایی و قدرت را از مردم خود به دست آورده‌ایم.
دیگران اذعان دارند ایران یک کشور مقتدر است
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ادامه داد: اگر ایران وابسته به بیگانه بود، طبیعتاً نمی‌توانست به این شکل مستقل عمل کند. اقتدار حاصل شده و دیگران نیز اذعان دارند که جمهوری اسلامی ایران یک کشور مقتدر است و از نظر نظامی توانسته از خود دفاع کند و در برابر بیگانگان ایستادگی کند.
وی گفت: در سایه اقتدار نظامی، باید به استفاده از قدرت نرم بپردازیم تا روابط سالمی بین ایران و کشورهای دیگر برقرار شود. از طرفی، تحولات ژئوپولیتیکی و تغییرات ژئواستراتژیکی در منطقه، شرایطی را فراهم آورده که ما بتوانیم قدرت نرم را برای گفت‌وگو با کشورهای دیگر در منطقه به کار بگیریم. به ویژه در راستای تحولات ژئوپولیتیکی و زیاده‌خواهی‌های اسرائیل، که به خصوص پس از عملیات ۷ اکتبر به وضوح مشاهده می‌شود.
خرازی افزود: اگر امروز اسرائیل به این شکل در غزه رفتار می‌کند و می‌خواهد غزه را به طور کامل تحت سلطه خود درآورد نشانه‌ای از سیاست دیرین صهیونیست‌ها برای سلطه طلبی از نیل تا فرات است.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ادامه داد: نخست‌وزیر اسرائیل، پس از تحولات جولان در سال ۱۹۶۷، بیان کرد که نسل گذشته ما در سال ۱۹۴۸ اسرائیل را تأسیس کردند و نسل ما مرزهای اسرائیل را گسترش داده و تاکید کرد که نسل آینده باید سیاست «نیل تا فرات» را محقق سازد. لذا روشن است که این سیاست قطعی صهیونیست‌ها است.
وی با تاکید بر اینکه سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران استفاده از قدرت نرم است، اظهار داشت: این سیاست شامل توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای منطقه است.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با ابراز نگرانی از تلاش اسرائیل برای سلطه بر منطقه خلیج فارس، بر شکل‌گیری گفت‌وگوهای جدی بین ایران و کشورهای عربی منطقه تاکید کرد و افزود: به نظر می‌رسد در سایه عقلانیت و بلوغی که کشورهای منطقه پیدا کرده‌اند، باید گفت‌گوهای منطقه‌ای بین ایران و مجموعه کشورهای عربی محقق شود.
خرازی افزود: ایران همواره خواهان چنین گفت‌وگوهایی بوده است. بر اساس قطع‌نامه ۵۹۸، دبیرکل سازمان ملل موظف است که مجمعی را بین کشورهای ایران، عراق و کشورهای خلیج فارس تشکیل دهد تا در قالب آن بتوان گفت‌گوهایی را برای توسعه روابط انجام داد. تا کنون، چنین تماسی برقرار نشده و سال گذشته نیز در سازمان ملل متحد، برنامه‌ای در این خصوص گذاشته شد، اما به دلیل اختلافات، تحقق نیافت.
وی با اشاره به «طرح هرمز» در زمان وزارت «محمدجواد ظریف»، تصریح کرد: این طرح و طرح مودت که اخیراً مطرح شده است می‌تواند باب این گفت‌وگوها را بگشاید. با توجه به ضرورتی که در منطقه برای کار جمعی و گفت‌وگوهای سازنده احساس می‌شود، باید در پی تحقق این امر بود. مجمع کشورهای ایران، عراق و کشورهای شش‌گانه عرب خلیج فارس می‌تواند بدون دخالت خارجی، در زمینه توسعه منطقه، چه از نظر امنیتی، چه از نظر اقتصادی و چه از نظر همکاری‌های فرهنگی، گام بردارد.
لزوم بکارگیری دیپلماسی کنشگر و قدرت نرم در کنار قدرت سخت
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به لزوم بکارگیری از قدرت نرم در کنار قدرت سخت، بیان کرد: امروز که به این اقتدار دست یافته‌ایم، باید به قدرت نرم در سایه قدرت سخت پرداخته و دیپلماسی کنشگر را در پیش گیریم. دیپلماسی‌ای که خود طرح و برنامه داشته باشد و دیگران را به صحنه بکشاند و با همکاری آن‌ها تحولی ایجاد کند. ما در مرحله‌ای هستیم که باید در زمینه دیپلماسی غیررسمی و عمومی، سرمایه‌گذاری جدی کنیم و با زبانی جدید صحبت کنیم. انقلاب اسلامی پیام‌های روشنی دارد که می‌توانیم از آن‌ها بهره‌برداری کنیم. همچنین باید از فرهنگ و ادب ایرانی خود استفاده کنیم تا لطافت هنری و ادبی خود را به دیگران نشان دهیم.
خرازی ایجاد توازن بین اسلامیت، ایرانیت و عرفان شیعی را رویکردی راهبردی دانست و تصریح کرد: این امر می‌تواند تصویر جدیدی از کشورمان نه تنها در منطقه، بلکه در سطح جهانی ایجاد کند. زمان آن فرارسیده است که از قدرت نرم که در ایران بسیار ارزشمند است، بهره‌برداری کنیم و توانایی‌های خود را در این زمینه تقویت کنیم. در زمینه دیپلماسی، نیاز به کنشگری داریم که مستلزم تحلیل دقیق وقایع و اطلاعات صحیح است. ما به تحلیلگرانی نیاز داریم که بتوانند آینده نه بر اساس خیالات، بلکه بر پایه واقعیت‌ها پیش‌بینی کنند.
وی وجود سیاستمداران بزرگ ایران در طول تاریخ که با پیش‌بینی‌های صحیح خود، هدایت‌گر جامعه بودند را یادآور شد و افزود: امروزه نیز به چنین سیاستمدارانی نیاز داریم که بتوانند با شناخت عمیق از وضعیت، مسیر آینده را ترسیم کنند.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نقش آفرینی اندیشکده‌ها را مهم ارزیابی کرد و تاکید کرد: هر یک از مؤسسات و اندیشکده‌ها باید به سهم خود در ارائه تحلیل‌های دقیق و راه‌حل‌های مبتنی بر آن تحلیل‌ها کمک کنند تا ان‌شاءالله بتوانیم تحولی ایجاد کنیم.
اجلاس گفت‌وگوهای ایرانی-عربی برگزار می‌شود
خرازی به برگزاری اجلاس مجمع تهران در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی در آینده‌ای نزدیک اشاره کرد و گفت: این اجلاس بسیار مهم است و کشورهای زیادی در آن شرکت خواهند کرد. این محفل، فرصت بسیار خوبی است تا تصویری جدید و راهبردی از ایران به نمایش بگذاریم. همچنین هفته آینده نیز اجلاس گفت‌وگوهای ایرانی-عربی برگزار خواهد شد که جمعی از کشورهای عربی به همراه محققان و اندیشمندان ایرانی در آن شرکت خواهند کرد، در این نشست‌ها در زمینه‌هایی که بین ما و کشورهای عربی مشترک است، گفت‌وگویی صورت خواهد گرفت.
وی همکاری بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را بسیار فراتر از مسائل اقتصادی دانست و تصریح کرد: همکاری در زمینه انرژی، علم و فناوری، فرهنگ و میراث مشترک کشورهای منطقه، و همچنین همکاری در زمینه سیاسی و نظامی، از جمله این حوزه‌هاست. سرنوشت آینده این منطقه در گرو همکاری کشورهای منطقه است و ایران آماده همکاری‌های گسترده است.