محسن موسوی خوانساری، کارشناس آب، درباره رسیدن سد دوستی، لتیان و کرج به بخش مرده هشدار داد که در ادامه به نقل از انتخاب می‌خوانید.
سد دوستی، مرده
آخرین دریچه‌ای که در سدها وجود دارد، بالای حجم مرده است. حجم مرده زیرآخرین دریچه‌ی آبگیر است. وقتی سد به حجم مرده رسید یعنی آبی قابل بهره‌برداری نیست. حجم مرده قسمتی است که برای رسوب در پنجاه سال آینده پیش‌بینی می‌شود. دیگر دریچه آبگیری در این ناحیه وجود ندارد. این خبر یعنی سد دوستی آب قابل بهره‌برداری ندارد. دریچه سد بالاتر از ارتفاع حجم مرده است. سد کرج و سد لتیان هم حدود یک ماه قبل به حجم مرده نزدیک شدند، اما بارش‌ها باعث شد تراز آب بالا برود. الان سد امیرکبیر کرج و لتیان در حال بهره‌برداری هستند.
کاهش ۲۰ درصدی آب در سدها
حجم آب موجود مخازن اکنون ۲۷ میلیارد و ۲۶۰ میلیون مترمکعب ثبت شده که این عدد نسبت به سال قبل که معادل ۳۳ میلیارد و ۹۲۰ میلیون مترمکعب بود، کاهش ۲۰ درصدی دارد.
علت بحران در آب خراسان
آب سد در مناطق خشک در مواردی به حجم مرده می‌رسد. مشکل این است که اگر رسیدن به حجم مرده در مهر و آبان اتفاق بیفتد نگران‌کننده نیست، اما الان که اول فصل تابستان است و کلانشهری مثل مشهد در انتظار آب است، می‌توان گفت که وضعیت نگران‌کننده است. آینده تاریکی در انتظار منابع آبی مشهد است.
رودخانه هریرود که از افغانستان وارد ایران می‌شود، سالیان پیش درگیر سد سلمان شد. سال گذشته نیز سد دیگری روی این رودخانه تأسیس کردند. این دو سد نمی‌گذارد آبی وارد ایران شود؛ بنابراین فقدان آب به خاطر سد پاشتان است. همان یک مقدار آبی هم که پارسال وارد ایران می‌شد، دیگر نمی‌آید. به علت ضعف دیپلماسی طالبان توانستند این کار را بکنند. باید از چهل سال قبل با روابط دیپلماتیک می‌فهماندیم که به این آب نیاز داریم. انتقال آب در رودخانه سند باعث جنگ شده است. هندی‌ها بر روی رودخانه سند جلوی دو سد را گرفته و پاکستان وارد جنگ شد. مهم است که بر روی آب ورودی به کشور دقت نظر داشته باشیم. در منطقه هریرود و ارس و هیرمند کاری نکردیم و مقصر هم وزارت نیرو است.
راهکار
شهر مشهد بزرگ است و حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب در سال آب نیاز دارد. از این سدها هم آبی برای مشهد در نمی‌آید. مشهد به آب‌های زیرزمینی متصل شده و حفرچاه را مدنظر دارند که آن هم باعث فرونشست می‌شود. به طور کلی شهرسازی در منطقه خشک مثل مشهد کار درستی نیست. ایجاد کلانشهر‌ها در فلات مرکزی ایران که مشهد هم جز آن است، کار اشتباهی است. کشاورزی در اطراف مشهد هم دچار مشکل است.