عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با سناریوهایی احتمالی که در آینده مذاکرات ایران و آمریکا وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر، هیچ چیزی قطعی نشده است. البته آقای پزشکیان به عمان سفر کرد و با پادشاه و محافل آنجا مشورت‌های خصوصی انجام داده که ممکن است مسائل را تا حدی جلو ببرد و روشن‌تر کند. مشورت‌هایی صورت گرفته و آن‌ها حتماً با آمریکایی‌ها مشورت کرده و اطلاعات را به مقامات ایرانی منتقل کرده‌اند. پس از آن نظر مقامات ایرانی را دریافت و منتقل می‌کنند. به نظر من، کارهایی در سطح بالا هم در حال انجام است تا بتوانند راه‌حلی پیدا کنند. آنچه که مهم است، هر دو طرف اراده دارند که از طریق دیپلماسی این مسئله را حل کنند. دولت آمریکا به شدت بر این موضوع تأکید دارد و بحث‌های مربوط به حمله و فشار در مصاحبه‌هایشان کمتر شده است.
چندین راه حل در حال حاضر روی میز است
وی ادامه داد: در حال حاضر، ممکن است به صورت موقتی این مسئله حل شود؛ مثلاً یک دوره‌ای تعلیق شود. زمان‌های مختلفی پیش‌بینی می‌شود یا کنسرسیوم به‌صورت مشترک با همکاری آمریکا، ایران و برخی از کشورهای عربی فعالیت کند. لذا واقعاً مشخص نیست. من فکر نمی‌کنم که اکنون فقط یک راه‌حل وجود داشته باشد. عمانی‌ها در دور پنجم راه‌حلی ارائه دادند که در آمریکا بررسی شده است. بعد از بررسی‌ها، آقای ترامپ در مصاحبه‌ای گفت که ممکن است در چند روز آینده خبرهای خوبی بشنوید. بنابراین، ممکن است دوباره راه‌حل‌های دیگری مطرح شود؛ زیرا هیچ‌یک از طرفین به‌سادگی راه‌حل‌ها را نمی‌پذیرند و ممکن است تغییراتی در آن‌ها ایجاد شود. منتهی به نظر می‌رسد که در حال بررسی و چکش‌کاری هستند تا ببینند چه راه‌حلی می‌تواند منجر به توافق میان دو طرف شود. آنچه که مسلم است، ایران علاقه‌مند به غنی‌سازی در کشور است و آمریکایی‌ها معتقدند که باید توافقی به‌وجود آید که از یک سو، ایران در آینده نتواند به سمت سلاح هسته‌ای برود و از سوی دیگر، آقای ترامپ بتواند در جامعه آمریکا چیزی فراتر از برجام را به‌عنوان دستاورد معرفی کند.
بعید است که اروپا به سمت مکانیزم ماشه برود
فرجی‌راد در رابطه با نقش اروپا در مسیر رسیدن به یک توافق هسته‌ای جدید، اظهار کرد: به نظر من، اگر آنچه که بین ایران و آمریکا می‌گذرد، انجام شود، اروپا در نهایت آن را می‌پذیرد. اما اروپا هم مسائل دیگری دارد که آمریکایی‌ها ممکن است در حال حاضر به آن‌ها توجه نکنند، مانند مسائل موشکی و روابط نظامی ایران و روسیه که فرانسوی‌ها بر آن تاکید دارند. به نظر می‌رسد که اگر ایران و آمریکا توافق کنند، بعید است که اروپا به سمت مکانیزم ماشه برود. اما حتماً گفت‌وگوهایی باید بین ایران و اروپا انجام شود تا رضایت آن‌ها جلب و مزاحمت‌ها ایجاد نشود. یکی از مشکلات فعلی اروپا این است که در دو دهه اخیر از دوران اصلاحات، نقش بسیار فعالی در این مذاکرات داشته و اکنون کنار گذاشته شده‌اند و مقصر اصلی هم آمریکایی‌ها هستند که می‌خواهند خودشان با ایران به توافق برسند.
چرا ترامپ طرف ثالث در توافق با ایران را نمی‌خواهد؟
این تحلیل‌گر حوزه سیاست خارجی دو دلیل را برای ممانعت آمریکایی‌ها از ورود طرف ثالث مطرح کرد و گفت: یکی اینکه مذاکرات طولانی می‌شود و دیگر اینکه وقتی بقیه وارد شوند، دیگر این امتیاز برای آقای ترامپ مطرح نخواهد بود. آقای ترامپ می‌خواهد از این به‌عنوان یک دستاورد سیاسی بهره‌برداری کند، زیرا در اوکراین مشکلاتی به‌وجود آمده و نتوانسته آتش‌بس ایجاد کند و هنوز در غزه هم موفق نبوده است. بنابراین، او قول و قرارهای زیادی با جامعه و مردم آمریکا گذاشته و بر اساس آن باید در سیاست خارجی چیزی ارائه دهد که به‌نظر می‌رسد در این رابطه عجول و عصبانی است. حال اگر بخواهد بقیه را دخالت دهد، آن دستاورد برای ترامپ نوشته نخواهد شد.
اسرائیل اکنون بر بخش سیاسی توافق ایران و آمریکا تمرکز دارد تا بخش نظامی
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سؤال که نیویورک تایمز مدعی شده که اسرائیل قصد دارد حمله محدودی به تأسیسات هسته‌ای داشته باشد که باعث خلل در مذاکرات شود، به نظر شما این اتفاق خواهد افتاد، بیان کرد: دفتر نخست‌وزیری اسرائیل این خبر نیویورک تایمز را رد کرد. علت رد کردنش به نظر من این است که اسرائیل معمولاً از این اخبار خوشش می‌آید، اما برخوردی که ترامپ با ناتانیاهو کرده و درتماس تلفنی که داشته به او اخطار داده که در مذاکراتی که ما داریم از طریق دیپلماسی بخواهیم به نتیجه برسیم، اخلال نکند و حمله نکند. همچنین خانم نوئم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، در سفری که به اسرائیل داشته این اخطار را به نتانیاهو داده است. بعضی از مقامات اسرائیلی که اکنون در آمریکا هستند و مذاکره می‌کنند، هم این اخطار را دریافت کرده‌اند. بنابراین، اسرائیل در عالم سیاست در بخش سیاسی قضیه برایش فعال است و احساس کرده که یک توافقی به احتمال قوی می‌شود.
تا زمانی که آمریکا همراهی نکند اسرائیل جرأت حمله به ایران را ندارد
فرجی راد معتقد است که داده‌های اسرائیلی‌ها به آنان نشان داده که باید بر مسئله توافق تمرکز کنند و گفت: اکنون ترامپ اراده کرده این مسئله را به یک توافق سختگیرانه‌ای تبدیل کند، یعنی به توافقی که مثلاً ایران به غنی سازی اصلاً نرسد. به همین خاطر هم در قبل از مذاکرات در رم، در دور پنجم، وزیر استراتژیک‌شان و رئیس موساد به ایتالیا رفت و با ویتکاف صحبت کرد و هم بعد از مذاکرات از آنجا خارج شدند. این‌ها مذاکره کردند و از نظر سیاسی اکنون بسیار فعال هستند. تا زمانی که آمریکا همراهی نکند، اسرائیل جرأت حمله به ایران را ندارد، زیرا ایران اکنون آمادگی پیدا کرده که اگر حمله‌ای صورت بگیرد، دیگر مثل حمله‌های قبلی یک هفته برنامه‌ریزی نکند و فوراً پاسخ دهد. لذا یک چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.
چرا باید یک شخص با این سابقه درباره عربستان به این کشور برود
فرجی‌راد در رابطه با مسائلی که اخیرا بین ایران و عربستان در پی انتشار یک کلیپ توسط یکی از حجاج پیش آمد، عنوان کرد: حالا که این فرد آزاد شد ولی این اتفاق به نظر من بسیار بد بود. من مانده‌ام که چطور یک فردی که سابقه‌ای در این مسئله رابطه ایران و عربستان دارد، باید آن جا باشد. اکنون که رابطه خوب و رو به بهبودی است و ایران هم وزیر خارجه‌اش به این کشور رفت و آمد دارد، وزیر دفاع و پسر پادشاه سعودی نیز به ایران می‌آید، پیام آورده و با رهبری و رئیس‌جمهور ملاقات کرده و پیام گرفته و برده است، چرا باید این اتفاق رخ دهد؛ این‌ها خیلی مهم است.
انتشار یک ویدیو بحث برانگیز در حج با وجود طرح شدن کنسرسیوم اتمی مشکوک است
وی خاطرنشان کرد: وقتی یک نفر در این مقطع می‌آید، در زمانی که ما بحث کنسرسیوم را با عربستان داریم، آدم مشکوک می‌شود که واقعاً چه اتفاقی افتاده که یک فردی این کار را بکند و همه چیز را به هم بزند. لذا این مسئله را من فکر می‌کنم نباید ساده گذر کرد و باید بیشتر بررسی شود تا ببینیم در این شرایط چرا این اتفاقی افتاد این موضوع بی‌تأثیر نیست و تأثیرات منفی خودش را می‌گذارد. البته مقامات کشور ما تلاش کردند که زهر قضیه را بگیرند، اما در کشور هم باید با طمانینه با قضیه برخورد شود و مسئله حج با خیر و خوشی تمام شود.