گروه بین‌الملل: مناقشه غرب با ایران بر سر مسئله هسته‌ای سال 1382 در دولت دوم خاتمی آغاز شد. آن دولت با تدبیر و در قالب بیانیه سعد آباد پذیرفت دو و نیم سال فعالیت های هسته‌ای را داوطلبانه متوقف کند. این اقدام باعث شد تا سایه تحریم فزاینده و جنگ از سر کشور دور شود، اما پس از پایان دولت اصلاحات اصولگراها گفتند دولت خاتمی در غلتان را داد آبنبات گرفت. نتیجه سیاست تهاجمی صدور شش قطع‌نامه در شورای امنیت علیه منافع ملت ایران شد. دولت اول روحانی در قالب مذاکره با گروه پنج به علاوه یک که آمریکا هم عضو آن بود موفق شد این تحریم‌ها را بردارد و غرب حق غنی سازی 3.67 را برای ایران به رسمیت شناخت. بعدها ترامپ از برجام خارج شد، ایران هم به جای غنی سازی 3.67 اقدام به غنی سازی 20 درصد و 60 درصد نمود. علاوه بر آن در جنگ روسیه علیه اوکراین پهباد فروخت. این اقدامات غرب و اسرائیل را حساس کرد برجام از خاصیت افتاد.
روز گذشته اجلاس شورای حکام پشت درهای بسته آغاز به کار کرد. پیش بینی می‌شود بعد از 20 سال شورای حکام ایران را محکوم و احتمالا پرونده هسته‌ای ایران را برای بار دوم به شورای امنیت ارجاع کند. اگر این اتفاق رخ دهد و مکانیزم ماشه هم فعال شود اوضاع اقتصادی کشور از آنچه هست بدتر خواهد شد.اتاق ایران که یک نهاد خصوصی و تخصصی و اقتصادی و تجاری است در آخرین گزارشی که منتشر کرد نسبت به پیامد شکست مذاکرات و توافق هشدار داد و نوشت: اگر چنین اتفاقی رخ دهد قیمت دلار و به طبع آن دیگر کالا‌ها افزایش خواهد یافت. اکنون ایران تحت فشار چندجانبه دیپلماتیک قرار گرفته است. آمریکا، اروپا، اسرائیل و کشور های عربی نمی‌خواهند ایران غنی سازی داشته باشد و یا به باشگاه کشور های اتمی راه یابد. گروسی مدیر کل آژانس بین اللملی اتمی دیروز نقطه نظرهایش را درباره فعالیت های هسته‌ای ایران بیان کرد که در ادامه می‌خوانیم:
موافق توافق هستم
گروسی طی سخنانی در مقر آژانس بین‌المللی اتمی گفت: من در ماه‌های گذشته، به‌طور فشرده با جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا از طریق رایزنی‌های فعال در حمایت از مذاکرات دوجانبه آن‌ها، به‌منظور دست‌یافتن به توافقی که ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند، همکاری کرده‌ام.
*گزارش سه‌ماهه من درباره «توافقنامه پادمان‌های معاهده ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی ایران» اکنون در برابر شماست. این گزارش، در پاسخ به قطع‌نامه نوامبر سال گذشته شورای حکام، یک ارزیابی جامع و به‌روزرسانی‌شده درباره مسائل حل‌نشده گذشته و کنونی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ارائه می‌کند. آژانس در موقعیتی نیست که بتواند تعیین کند آیا این مواد هسته‌ای همچنان خارج از چارچوب پادمان‌ها باقی مانده‌اند یا خیر؟ انباشت اورانیوم با غنای بالا، همان‌طور که در گزارش دیگر من تحت عنوان «راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطع‌نامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد» آمده، نگران‌کننده است و بر پیچیدگی موضوعاتی که توصیف کردم می‌افزاید. با توجه به پیامدهای بالقوه اشاعه، آژانس نمی‌تواند انباشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا را نادیده بگیرد.
سخنگوی وزارت خارجه: آژانس تحت تأثیر سیاست است
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: ما در این یکی دو سال اقدامات مهمی در راستای همکاری با آژانس انجام داده‌ایم. اما متأسفانه آژانس، تحت فشار و نفوذ سیاسی سه کشور اروپایی و آمریکا، تصمیم گرفت ابتدا گزارشی تحت عنوان گزارش جامع تهیه کند و متعاقباً کشورهای اروپایی از این گزارش سوء‌استفاده کردند.
دیدگاه های متفاوت
کشوری که رسانه‌ها آزادانه مواضع خود را بیان می‌کنند و کارشناسان دیدگاه‌هایشان را مطرح می‌نمایند، طبیعی است که شاهد دیدگاه‌های متنوع باشیم. بااین‌حال، آنچه مشخص است این است که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است. حتی اگر گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مبنا قرار دهیم، اشاره‌ای به عدم پایبندی یا انحراف از مسیر صلح‌آمیز در آن وجود ندارد. موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه کاملاً روشن است. ایران به‌عنوان عضوی مسئول در معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، خود را متعهد به ادامه مسیر صلح‌آمیز می‌داند.
نماینده دائم در سازمان ملل: ادعاهای آژانس سیاسی است
نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه ادعاها درباره برنامه هسته‌ای ایران، سیاسی است، تأکید کرد که تهران به هر اقدام سیاسی آژانس پاسخ خواهد داد. رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به اظهارات مدیرکل این آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت: همه ادعاها در مورد برنامه هسته‌ای ایران ادعاهای سیاسی است. این دیپلمات ارشد ایرانی در مصاحبه با خبرنگار المیادین افزود: ما به هر اقدام سیاسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ خواهیم داد.
فریدون عباسی: نگران اسنپ‌بک نباشید
رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی در دولت دهم گفت: «ما نیازی به کنسرسیوم نداریم؛ چون چرخه سوخت را از مرحله اکتشاف، استخراج، فرآوری، تبدیل کیک زرد، UF۶ و تبدیل به سوخت داریم.
* اسنپ‌بک سال ۱۳۹۸ اجرایی شده است. با نامه‌ای که این سه کشور به سازمان ملل نوشتند اسنپ‌بک را شروع کردند ولی چون ارجاع پرونده به شورای امنیت برای آن‌ها سودی نداشت، این موضوع به تعویق انداختند.