ستاره صبح-جنگ در افغانستان طولانی‌ترین جنگ آمریکا در خارج از کشور است، جنگی که علیرغم توافق صلح متزلزل و در حال انجام بین دولت ترامپ و شبه‌نظامیان طالبان هیچ نشانه مشخصی از پایان آن وجود ندارد. درگیری ایالات‌متحده در افغانستان با صدها هزار کشته و معلول، تریلیون دلار هزینه بربادرفته، باقی گذاشتن یک کشور شکست‌خورده علیرغم ادعاهای آمریکا برای ملت‌سازی و یک تشکیلات ستیزه جوی قوی‌تر از هر زمان دیگر، نمونه واضحی از گرفتاری یک کشور در باتلاق است. اهداف استراتژیک اعلام‌شده واشنگتن در افغانستان حتی در میان ژنرال‌های پنتاگون نیز هرگز منسجم یا قانع‌کننده نبوده است، لذا توجیه اولیه که این دخالت نظامی برای «انتقام از تروریسم 11 سپتامبر» صورت گرفته است، به نظر عجیب می‌رسد. طنز داستان در اینجاست که واشنگتن اولین بار در اواخر در دهه 1970 برای این در افغانستان درگیر شد تا «سناریوی ویتنام» را به نیروهای شوروی که آن‌ها هم از یک دولت متحد در کابل پشتیبانی می‌کردند تحمیل کند؛ اما جنگجویان مجاهدین که با حمایت مالی ایالات‌متحده و طالبان دست‌پرورده در این کشور فعال‌شده بودند هم‌اکنون این سناریو را بدتر ازآنچه برای مسکو در نظر گرفته‌شده بود علیه خود واشنگتن به اجرا گذاشته‌اند.افغانستان به‌عنوان «قبرستان امپراتوری‌ها» شناخته می‌شود که انگلیسی‌ها، شوروی‌ها و اکنون آمریکایی‌ها به قدرت امپریالیستی خود ضربه وارد کرده و می‌کنند. سؤال این است که چرا آمریکایی‌ها که ظاهراً در افغانستان گیرکرده‌اند، قادر به بیرون آوردن نیروهای خود از این کشور نیستند؟ بخشی از این دلایل بدون شک ناشی از بوروکراسی جنگ و سود قابل‌ملاحظه‌ای است که برای مجتمع‌های نظامی-صنعتی در بردارد و سبب شده تا ایالات‌متحده در یک بن‌بست بیهوده گرفتار آید. دلیل شاید قوی‌تر، تجارت بسیار پرسود قاچاق جهانی مواد مخدر است. این شاید دلیل اصلی باشد که چرا جنگ افغانستان علیرغم ناسازگاری آشکار و وعده‌های ریاست جمهوری برای پایان دادن به آن همچنان ادامه دارد. همچنین این‌یک منبع حیاتی مالی برای سیا و سایر سازمان‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده است. مزیت بزرگ تجارت مواد مخدر این است که امور مالی آن در هیچ دفتری ثبت نمی‌شود و بنابراین نیازی به نظارت کنگره ندارد. این منبع درآمد «تاریک» به آژانس‌های آمریکایی این امکان را می‌دهد تا عملیات پنهانی خود را به‌دوراز چشم قانون‌گذاران کنجکاو کنگره به اجرا گذارند. مقامات ارشد روسیه و ایران اخیراً اظهار داشته‌اند كه آژانس‌های اطلاعاتی آمریكا به‌شدت در انتقال مخفی مواد مخدر از افغانستان مشاركت دارند. به گفته اسکندر مؤمنی، رئیس مبارزه با مواد مخدر ایران، از زمان حمله نیروهای آمریکایی به افغانستان، تولید هروئین از محصول خشخاش در این کشور هرساله تا 50 برابر افزایش‌یافته است. مؤمنی افزود: «بر اساس اطلاعات موثق، هواپیماهایی که توسط ناتو و ایالات‌متحده اداره می‌شوند به کار ترانزیت مواد مخدر به بیرون از افغانستان اشتغال دارند.» ازنظر سیا و سایر آژانس‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده، افغانستان یک منبع غول‌پیکر انتشار پول ناشی از خریدوفروش غیرقانونی مواد مخدر است. این منبع آسان برای تأمین بودجه مخفی، پایان دادن به عادت جنگ در افغانستان را دشوار می‌سازد. با داشتن شبکه پنهانی جهانی، ناوگان هواپیماهای شخصی، ترخیص مواد مخدر با مصونیت دیپلماتیک، مجوز امنیت ملی و حساب‌های بانکی نامشخص که ازجمله ویژگی‌های این آژانس است، سازمان سیا CIA را به مجرای کاملی برای قاچاق مواد مخدر تبدیل کرده است. علاوه بر این ابزار، آژانس همچنین برای تأمین بودجه مخفیانه عملیات غیرقانونی خود مانند عملیات نفوذ در رسانه‌ها، انقلاب‌های رنگی، ترورها و براندازی‌های تغییر رژیم انگیزه بسیار قوی دارد.
29 آگوست 2020
تارنمای استراتژیک کالچر
برگردان اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com