سفر وزیر امور خارجه ترکیه به ایران را چگونه تحلیل میکنید؟
سفرهایی که بین ایران و همسایگان صورت میگیرد امری طبیعی است. در دولت قبل هم تعداد سفرهایی که وزیر امور خارجه ما طی ۸ سال به ترکیه داشت بیش از ۲۰ مورد بود و بالعکس. از این جهت رفتوآمدها متداول و خوب است. در خصوص سفر وزیر خارجه ترکیه که بعد از مسئله آذربایجان صورت گرفت میتوان گفت بیشتر اخبار معطوف به موضوع آذربایجان بود تا اتفاقات بین ایران و ترکیه. طبیعتاً از آنچه توسط ترکیه در آذربایجان صورت گرفت استقبال میکنیم. ولی آنچه در پشت این موضوع دیده شد و تعرضانی که در مورد ایران هم ترکیه داشت و هم آذربایجان بهشدت ناراحت هستیم و معتقدیم آنها رعایت همسایگی را نکردند. ازاینرو ما منتظر صحنه بعدی هستیم تا دالانی که ترکیه آرزو دارد از طریق آذربایجان به دریای خزر راه پیدا کند و در این جلسات که کشورهای ترکنشین را علم کرده است، حرکت قشنگی نیست و بعضی از نیات درونی ترکیه را نشان میدهد. که از مسئله سوریه به عبارتی به مراحل جدیدی رسیده و صحنه بهگونهای است که حرف زیادی دربارهی سوریه ندارد که بزند و به این صورت به کشورهای ترکنشین روی آورده است. باعث تأسف است ترکیه خود دارای مشکلات متعددی از قبیل اقتصادی و سیاسی و... ولی اینگونه رفتار میکند.
امیر عبداللهیان وزیر خارجه در دیدار وزیر خارجه ترکیه که صورت گرفت به روابط اقتصادی و ترانزیت تأکید شد تحلیل شما دراینباره چیست؟
بحث اقتصادی و ترانزیت شعار خوبی است ولی مشکلاتی که وجود دارد در طرف ترکیه نیست و ترکیه به صورت ظاهری رعایت مسائل تحریمی را میکند و ازآنجاییکه بیزینسمن مقتدری است کالاهای ما آن گونه که باید خریداری نمیکند و در مسائل پولی و بانکی کمک نمیکند. فلذا سطح معاملات دو کشور در پایینترین سطح خود پس از انقلاب قرار دارد.
در نشست وزرای خارجه ایران و ترکیه راجع به لبنان همصحبت شد. با اشاره به اینکه ترکیه و لبنان رابطه حسنهای ندارند. این را چگونه ارزیابی میکنید و ایران میتواند چه کمکی کند؟
ترکیه با کمتر کشوری در منطقه رابطهی خوبی دارد. بهطور مثال روابط ترکیه با اسرائیل بسیار قویتر است از رابطه با لبنان یا سوریه یا مصر است. از این جهت، طبیعتاً این سیاستها معمولاً باعث بروز تنشهای جدید میشود و ما هیچگونه علائمی مبنی بر اینکه ترکیه علاقهمند به داشتن سیاستهای برد-بردباشد، دیده نمیشود. از این جهت دارای چالشهایی است. البته لبنان هم در شرایط ویژهای قرار دارد و در حال ایجاد تغییراتی است و اینکه به کدام سمت برود بستگی دارد به اینکه قدرتهای درون لبنان چگونه عمل میکنند.
طبق خبر رسانههای ترکیهای گفتهشده است: محمد بن زائد میخواهد به آنکارا سفر کند و راجع به موضوعات اقتصادی و دیدار گشایش مسیر تجاری میان امارات و ترکیه از طریق خاک ایران صورت بگیرد. این را چطور تحلیل میکنید و آیا به نفع ایران است یا خیر؟
مسیر زمینی و مسیر ریلی ایران برای امارات و ترکیه ارزانتر است و اگر به این نتیجه رسیده باشند خبر خوبی بشمار میآید. ولی در جهت دیگر، امارات تولیدات خود را برای صادرات به ترکیه و یا هر جای دیگری ندارد. به عبارتی، امارات دست دومی است که کالاهای کشورهای دیگر را میخرد و به کشورهای بعدی میفروشد و تا به امروز مشتری آن ایران، عراق، پاکستان و کشورهای دیگر آسیای میانه بودهاند. بنابراین، فکر نمیکنم ترکیه اگر بخواهد کالایی را از کره جنوبی بخرد آن را با درصدی که امارات روی آن میکشد، از طریق امارات بخرد مگر اینکه کالاهایی که در امارات به هر دلیلی به قیمت کمتر به فروش میرساند. لذا امارات به حدی نیست که با ترکیه همکاری کند همچنین تولیدات خود را ندارد و از این جهت شاید بیشتر شبیه یک ژست باشد و اگر بیش از این باشد برای ما خبر خوبی محسوب میشود.
اینکه وزیر امور خارجه ترکیه تمایل برای رفع تحریمها داشت را چگونه تحلیل میکنید؟ آیا واقعاً ترکیه از کشورهایی است که میخواهد ایران به مذاکرات ادامه دهد و به توافق برسد؟
بهطورکلی ترکیه از جنگ یا تحریمهای ایران سود برده است. این یک حرف ضد ترکیه نیست و در حقیقت اگر به تاریخ بعد از انقلاب رجوع کنید ترکیه در این مسائل برنده بوده است. بنابراين، اگر با این دیدگاه نگاه کنیم قاعدتاً ترکیه یکسری شعارهای ظاهری را بیان میکند ولی برای آن اقدامی نمیکند و برای رفع تحریمها پیشقدم نمیشود و همچنان اسیر تحریمهای دوجانبهی آمریکا است و ما کمکی به این صورت در دو یا سه سال اخیر ندیدهایم.