29 نوامبر 2021
تحریریه
تارنمای یورونیوز
برگردان علیاصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
قدرتهای جهانی و ایران روز گذشته (دوشنبه 8 آذر) برای نجات توافق هستهای 2015 به وین بازگشتند، اما تعداد کمی از آنها انتظار پیشرفت در این مذاکرات را دارند، زیرا فعالیتهای هستهای تهران در تلاشی آشکار برای به دست آوردن اهرم فشار علیه غرب ادامه دارد. دیپلماتها میگویند زمان برای احیای مجدد این پیمان رو به پایان است؛ پیمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا در سال 2018 آن را رها کرد و ضمن برانگیختن خشم ایران، دیگر قدرتهای درگیر جهانی مانند انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه را نیز ناامید کرد.
شش دور مذاکرات غیرمستقیم از آوریل و ژوئن برگزار شد. دور جدید پس از وقفهای که به دلیل انتخاب رئیسجمهور جدید ایران و تغییر دولت پیش آمد، آغاز شده است.
تیم مذاکرهکننده جدید تهران خواستههایی را مطرح کرده است که دیپلماتهای آمریکایی و اروپایی آن را غیرواقعی میدانند. آنها اصرار دارند که تمام تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا که از سال 2017 اعمال شدهاند، ازجمله تحریمهایی که مرتبط با برنامه هستهای این کشور نیستند، نیز لغو شود.
بهموازات آن، سختگیریهای تهران با ناظر اتمی سازمان ملل که بر برنامه هستهای نظارت میکند، تشدید شده است. ایران به غنیسازی اورانیوم خود ادامه داده و میدهد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید که ایران ضمن رفتار ناروا با بازرسان این آژانس از دسترسی آنها به نصب مجدد دوربینهای نظارتی در سایتی که برای احیای توافق ضروری میداند خودداری کردهاند.
یک دیپلمات غربی درگیر در این مذاکرات گفت: «آنها ازلحاظ فنی بهاندازه کافی کار میکنند تا بتوانند ضمن تغییر روابط اساسی خود با غرب در گفتگوهای آینده از موضع برابرتری برخوردار شوند».
دیپلماتهای غربی میگویند که با این فرض که مذاکرات از همانجایی که در ژوئن متوقف شده بود از سر گرفته شود، به مذاکرات میروند. آنها هشدار دادهاند که اگر ایران به مواضع حداکثری خود ادامه دهد و همکاری خود را با آژانس بازنگرداند، باید گزینههای دیگر را بررسی کنند.
مذاکرهکننده ارشد ایران و وزیر امور خارجه هر دو روز جمعه گذشته تأکید کردند که لغو کامل تحریمها تنها مورد روی میز مذاکره در وین خواهد بود.
یکی از دیپلماتهای اروپایی گفت: «اگر ایران به این موضع پایبند بماند، من راهحلی از طریق مذاکره نمیبینم».
چندین تن از دیپلماتها مدعی هستند که ایران در حال حاضر بین چهار تا شش هفته به «زمان گریز» نیاز دارد... آنها بااحتیاط هشدار دادند که هنوز حدود دو سال تا توانایی ساخت تسلیحات اتمی باقیمانده است.
در صورت شکست مذاکرات، این احتمال وجود دارد که ایالاتمتحده و متحدانش با درخواست یک نشست اضطراری آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ماه آینده به مقابله با ایران برخیزند. بااینحال، آنها همچنین میخواهند تلاش کنند تا روسیه را که متحد ایران است و چین را که فضای تنفس اقتصادی برای تهران از طریق خرید نفت فراهم آورده است، در کنار خود نگه دارند، زیرا در ابتدا به دنبال گزینههای دیپلماتیک جایگزین هستند.
دیپلماتها بر اساس یک سناریو میگویند واشنگتن پیشنهاد داده است که مذاکرات موقت با تهران تا زمانی که یک معامله دائمی به دست نیامده است، ادامه یابد. بااینحال آنها میگویند که این کار زمان میبرد و هیچ تضمینی وجود ندارد که جمهوری اسلامی تمایلی به آن داشته باشد.
«هنری روم» تحلیلگر اوراسیا گفت: «ایران ممکن است محاسبه کند که پیشرفتهای هستهای بدون محدودیت و تولید سانتریفیوژهای بدون نظارت، فشار بیشتری را بر غرب برای تسلیم شدن سریع در مذاکرات وارد میکند؛ اما این محاسبه احتمالاً نتیجهای نخواهد داشت....»
خوشبینی روسیه به مذاکرات
یک دیپلمات ارشد روسیه میگوید که مسکو نسبت مذاکرات هستهای وین محتاطانه خوشبین است. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «ما از تمام مشکلات مذاکرات وین کاملاً آگاه، ولی محتاطانه خوشبین هستیم. دلیل این خوشبینی محتاطانه بسیار ساده است، ما هیچ جایگزین معقول و قابل قبولی بهجز نتیجه موفقیتآمیز برای مذاکرات نداریم. تهران، مسکو و پکن رایزنیهای غیررسمی مفیدی را پیش از آغاز مذاکرات وین درباره احیای توافق هستهای ایران انجام دادهاند.»