این روزها کاخ گلستان را شاید بتوان یکی از مکان‌های کم‌فروغ فرهنگی و هنری به‌واسطه شیوه مدیریت دانست؛ چراکه مدام خبرهایی نگران‌کننده از این موزه در خصوص وضعیت آثار هنری به گوش می‌رسد.
چندی پیش بود که خبر به سرقت رفتن تابلوی چهره مظفرالدین شاه پس از بررسی دفاتر قدیمی‌تر اموال کاخ گلستان تأیید شد. درباره این ماجرا اظهارنظرهای مختلفی مطرح شد که مهم‌ترین آن‌ها ادعاهایی درباره امکان بازگرداندن این اثر به کشور، از طریق شکایت بود. قبل از آن‌هم در سال ۹۹ خبر گم‌شدن آلبوم عکس ناصرالدین‌شاه در موزه کاخ گلستان تهران، نگاه‌ها را به خود جلب و انتقادها را متوجه این بخش کرده بود؛ اما زمان زیادی از انتشار این خبرها سپری نمی‌شود که حالا خبری مبنی بر پاره شدن اثری با عنوان «گربه و قفس قناری» منسوب به کمال‌الملک منتشر شده است. آرش مودی، فعال گردشگری به دنبال بازدیدی که به‌تازگی از کاخ گلستان داشته، این خبر را منتشر کرده و احتمال داده است: «شاید هنگام میخ زدن به دیوار توسط میخ پاره شده است.»!
«گربه و قفسِ قناری» نام اثری منسوب به کمال‌الملک است که با تکنیک رنگ‌روغن روی بوم و در سال ۱۳۰۸ توسط این نقاش خلق شده است. این اثر هنری دوبعدی که در نگاره زیر دیده می‌شود، با توجه به تاریخ درگذشت پدیدآورنده آن (۱۳۱۹) یا تاریخ انتشارش، هم‌اکنون در سراسر جهان در مالکیت عمومی قرار دارد و استفاده از آن آزاد است.
بر اساس متن صریح قانون «حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان»، به مؤلف و مصنف و هنرمند «پدیدآورنده» و به آنچه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید، بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن به کار رفته «اثر» اطلاق می‌شود.
فصل سوم این ماده قانونی با موضوع «مدت حمایت از حق پدیدآورنده و حمایت‌های قانونی دیگر» صراحتاً بیان می‌کند: «مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون که به‌موجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود از تاریخ مرگ پدیدآورنده سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا براثر وصایت به کسی منتقل نشده باشد، برای همان مدت به‌منظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.»
بنابر آنچه در متن قانون اساسی به آن اشاره شده، «گربه و قفس قناری» نه‌تنها حق تکثیر آن به پایان رسیده، بلکه متعلق به وزارت فرهنگ و هنر و مردم ایران است. اثری که حالا اصل مهم امانت‌داری در آن رعایت نشده و دچار آسیب‌هایی شده که از قیمت آن کاسته است.
توضیحات وزارت میراث درباره پارگی نقاشی کمال‌الملک
به دنبال انتشار تصاویر و خبر پارگی یکی از تابلوهای نقاشی کمال‌الملک که در کاخ گلستان نگهداری می‌شود، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد که این تابلو موردبررسی فنی و آسیب‌شناسی دقیق قرار می‌گیرد. در متن این اطلاعیه که از سوی روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی منتشر شده، آمده است: با دعوت از گروهی متشکل از کارشناسان متخصص حوزه مرمت تابلوهای نقاشی، قرار است تابلو موردبررسی فنی و آسیب‌شناسی دقیق قرار گیرد. این در حالی است که تابلوی مذکور در گذشته نیز چندین بار مرمت شده است. ضمن سپاس همیشگی بابت حساسیت اصحاب رسانه برای حراست از گنجینه‌های ملی، پایش سلامت آثار موزه‌ای در دستور کار اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی قرار دارد و هیئتی کارشناسی به این منظور مأموریت بازدید از مخازن و تالارهای کاخ‌موزه‌ها را به عهده دارند. امسال نیز اعتبار لازم برای مرمت اضطراری تعدادی از تابلوهای نقاشی موجود در تالارها و مخازن کاخ‌موزه‌ها در نظر گرفته شده که این مهم به انجام می‌رسد.