بیت اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی درباره تأثیر دستکاری انسانی در ایجاد سیل مشهد گفت: در خصوص سیل، به ویژه سیلابهای ناگهانی شهری مانند مشهد و شیراز که اگر دقت کنید، انسداد مسیر، تجاوز به بستر آبراههها، ساخت و سازهای بی رویه موجب تنگی و یا انسداد آبراههای طبیعی شده و خسارت زده است. اگر علت این حوادث ریشهیابی شود، در حالت طبیعی هیچوقت چنین خسارتی ایجاد نمیشد.
آبراههها در مشهد به سمت رودخانه کشفرود بودند و آب روان کلی شهر را به سمت جنوب میبرد. این مسیرها یا فروخته و یا ساخته شده است. عوارض این اقدامات را در فوت هم وطنانمان در سیل میبینیم. این حوادث درسهای بزرگی برای ما دارد.
سیل مشهد تجربه مهم و تلخی بود که هشدارهای طبیعی در رابطه با احداث ساختمان و جاده و تخریب محیط زیست را دوباره مطرح کرد. هشدارهایی که به علت سوداقتصادی ناشی از ساخت و ساز عمدتاً نادیده گرفته میشود و در زمان وقوع بحران، به دنبال مقصر آن میگردند. موضوع انسداد آبراهها فقط درمشهد خلاصه نمیشود و در تهران و دیگر کلانشهرها نیز خطر سیل شهری وجود دارد.
دستکاری در طبیعت
علی بیت اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی، درباره افزایش مخاطرات طبیعی و نقش انسان به «انتخاب» گفت:
در خصوص سیل، به ویژه سیلابهای ناگهانی شهری مانند مشهد و شیراز که اگر دقت کنید، انسداد مسیر، تجاوز به بستر آبراههها، ساخت و سازهای بی رویه موجب تنگی و یا انسداد آبراههای طبیعی شده و خسارت را بیشتر کرده است. اگر علت این حوادث ریشهیابی شود، در حالت طبیعی هیچوقت چنین خسارتی ایجاد نمیشد. مثلاً در شهر مشهد آبراهه ها به سمت رودخانه کشفرود بودند و آب روان کلی شهر را به سمت جنوب میبرد. این مسیرها یا فروخته و یا ساخته شده است. عوارض این اقدامات را در فوت هم وطنانمان در سیل میبینیم. این حوادث درسهای بزرگی برای ما دارد.
علی بیت اللهی در رابطه با تأثیر احداث ساختمان ها گفت: در خصوص سیل مشهد بحث مفصلی وجود دارد؛ ما در محدوده مشهد که تخریبهای سنگین از آن گزارش نشده از سمت رودخانههای جنوب شرقی مشهد و بینالود که سمت جنوب و جنوب غربی مشهد است به شکل روان آب به سمت کشفرود میآمده است. این رودخانه در شمال غرب مشهد است و آبهای جاری را به سمت مرز ترکمنستان میبرد. طبیعت در حالت طبیعی کار خود را بلد است، ارتفاعات سنگر در پیشانی ارتفاعات بینالود است و به عنوان یک سد عمل میکند. تمام این مسیرهای از جنوب به شمال به شکل روان آبها با احداث ساختمان و جاده و بلوار و... مسدود شدهاند و با یک بارش نیم ساعته آبراههها به دلیل انسداد دچار مشکل شدهاند.
7مورد مشابه مشهد در تهران داریم
بیت اللهی درباره اقدامات گفت: مسیر سیدی مشهد که بیشترین خسارت را به بار آورد؛ هفت مورد مشابه آن را در تهران داریم که استعداد سیل خیزی خیلی شدیدتری از مشهد دارند. شانس آوردیم که چنین شدت بارشی در تهران نداشتیم. حوادث با وجود اینکه تلخ هستند، آموزندهاند. پیشنهاد به مسئولین شهری مشهد این است که مسیر آبراههها از تجاوزات ساخت وسازی پاک کنند. اگر میخواهیم شهر پایداری داشته باشیم، این اولین قدم است. دومین گام سامانههای هشدار سیل است.