افزایش تحریم
ایران از سال 1397 از سوی سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا با فشار تحریم مواجه است. بر اساس برجام، قرار بود تحریم‌ها پس از پاییز سال ۱۴۰۴، به‌طور دائمی لغو شوند. اما طبق برجام با فعالسازی مکانیسم ماشه در صورتی که ایران به تعهدات خود عمل نکند، لغو تحریم‌ها باطل می‌شود و تحریم‌ها برقرار می ماند. لغو تحریم‌ها در سال‌های ۹۵ و ۹۶ موجب رشد اقتصادی قابل توجه و کاهش تورم شد اما پس از سال ۱۳۹۷ که آمریکا از برجام خارج شد، بیش از ۹۰ درصد تحریم‌ها به طور عملی بازگشتند. ایران همچنان در برجام باقی ماند، اما به تدریج تعهدات خود را کاهش داد و خواستار جایگزینی اروپایی‌ها به جای آمریکا در مذاکرات شد. با این حال، اروپا نتوانست جبران نقض تعهدات آمریکا را انجام دهد و تحریم عملا پابرجا ماند. اکنون وضعیت تحریم‌ها بدتر شده است.
فعال شدن مکانیزم ماشه
به نفع ایران نیست
تحریم‌ها پیش از این فعال بوده‌اند و فعالسازی مکانیسم ماشه، از این جهت اقتصاد ایران را با شوک مواجه نمی‌کند. با وجود این، اگر مکانیسم ماشه فعال شود، تحریم‌ها دیگر لغو نخواهند شد و از لحاظ قانونی پشتوانه مستحکمی خواهند یافت. همچنین براساس برجام، کشورهای مقابل حق حمله به ایران را نداشتند، اما در ماه‌های اخیر حملات به زیرساخت‌های کشور صورت گرفته و این بند برجام عملا از بین رفته است. بنابراین فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند به طرف‌های خارجی بهانه قانونی برای اقدامات خود بدهد و به نفع ایران نخواهد بود.
بدترین سناریو
ایران باید تلاش کند تا از فعالسازی مکانیسم ماشه علیه کشور جلوگیری کند. آمریکا از برجام خارج شده و از طریق فشار بر اروپایی‌ها تلاش می‌کند این توافق را لغو کند و اروپایی‌ها نیز تعهدات خود را اجرا نکرده‌اند، بنابراین برجام دیگر معتبر نیست. در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، ایران باید خود را برای بدترین سناریو آماده کند و ذخایر مواد غذایی و دارویی را به میزان کافی (حداقل برای چهار تا 6 ماه) افزایش دهد. تجربه رفتارهای اخیر نشان می‌دهد که فشارها تنها به تحریم‌ها محدود نمی‌شوند و ممکن است محدودیت‌های جدی‌تری در تامین دارو و غذا اعمال شود.»
ذینفعان تحریم
افراد و گروه‌هایی که منافعشان در ادامه تحریم‌ها و شرایط فعلی است، مخالف مذاکره هستند و خدمتی به کشور نکرده‌اند و مانع اجرای سیاست‌های اصلاحی شده‌اند. بنابراین ضروری است دولت با به‌کارگیری مدیران شایسته، فشارهای داخلی را کاهش دهد و از نفوذ گروه‌های آسیب‌رسان جلوگیری کند.
گسترش تجارت
راهکار مهم برای مقابله با آثار تحریم‌ها و فعالسازی مکانیسم ماشه، تنوع‌بخشی به شرکای تجاری است. روابط تجاری با کشورهای همسایه مانند پاکستان، افغانستان و سایر همسایگان باید گسترش یابد و مبادلات تجاری بر پایه پول‌های محلی افزایش یابد. همچنین تقویت روابط با کشورهای بلوک شرق که در برجام نقشی ندارند، می‌تواند به کاهش فشار تحریم‌ها کمک کند.
هدف، نفت است
هدف فعالسازی مکانیسم ماشه، بخش نفت ایران است. به دلیل محدودیت‌های صادرات نفت در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، باید سبد صادرات کشور متنوع شود. تغییر استراتژی و توسعه تولید و صادرات محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی به جای صادرات نفت خام، می‌تواند تا حدی اثر تحریم را تعدیل کرده و این تهدید را به فرصت تبدیل کند. همچنین توسعه حوزه‌های صنعتی مانند مصالح ساختمانی، لوازم خانگی و صنایع نیمه‌سنگین از اولویت‌های مهم است.
جذب سرمایه‌گذار غربی
جذب سرمایه‌گذار خارجی در اولویت است. ایجاد فضای امن و جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی، به خصوص سرمایه‌گذاران غربی، می‌تواند باعث ایجاد لابی‌های مثبت در سطح بین‌المللی شود و منافع کشور را تامین کند. استفاده هوشمندانه و فعال از دیپلماسی باید همواره در دستور کار قرار داشته باشد. مذاکره و دیپلماسی قوی و متکی بر اصول، همراه با حفظ قدرت دفاعی و بازدارندگی، از مهم‌ترین ابزارهای مواجهه با چالش‌های بین‌المللی است.»
برگرفته از تجارت نیوز