ایران در مواجهه با استانداردهای دوگانه بینالمللی ، پسازآنکه آمریكا برجام را بدون مجازات ترک كرد، در مورد الحاق مجدد به این توافق محتاط خواهد بود. منع گسترش سلاحهای کشتارجمعی همیشه معیاری برای ثبات در یک منطقه بسیار سیال و متغیر مانند خاورمیانه بوده و هست. جنگ ایران و عراق در سالهای 1980-88 و جنگ سوریه که همچنان در جریان است یادآور خاطرات ترسناکی است که همواره در مورد عواقب استفاده از آنها توصیهشده است.سلاحهای هستهای بهطور قابلتوجهی بیشترین توجه را به خود جلب میکنند. در چنین چارچوبی ، تلاشها برای منع گسترش سلاحهای هستهای باید در اولویت کشورهایی باشد که معاهده مهم منع گسترش سلاحهای هستهای 1968 (NPT) را امضا نکرده و تن به نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) ندادهاند. اسرائیل که هرگز NPT آن پی تی را امضا نکرده و بهطور غیررسمی برنامه هستهای نظامی را توسعه میدهد، باید تحت نظارت دقیق قرار گیرد.در همین حال ، یک بسیج بینالمللی علیه برنامه هستهای ایران صورت گرفته است – آنهم علیه کشوری که NPT را امضا، پروتکل الحاقی آن را داوطلبانه اجرا و بازرسیهای سرزده باهدف نظارت بر پیروی خود از مفاد برجام را پذیرفته است.گرچه ازنظر ترمینولوژی به نحوه این رابطه رآل پولیتیک (سیاست واقعی) میگویند ، با این حال به نظر میرسد موضوع یک بام و دوهوا در میان باشد. شش سال گذشته هوشمندی هستهای ایران مشهود بوده است. اگرچه وضعیت برنامه هستهای ایران در ابتدا شفاف نبود ، اما با امضای توافق هستهای 2015 باقدرت های جهانی ، سرانجام تهران درازای پایان دادن به تحریمهای بینالمللی محدودیتهای برنامه خود را پذیرفت.درحالیکه ایران از توافق 2015 موسوم به برجام تبعیت کرد و توسط آژانس بینالمللی انرژی هستهای مورد تائید قرار گرفت ولی تحریمها هرگز بهطور کامل لغو نشد و از آن بدتر ایالاتمتحده در سال 2018 از توافقنامه خارج و مجازات جدیدی را علیه ایران به تصویب رساند.انگلیس ، فرانسه ، آلمان و اتحادیه اروپا تلاش کردند تا این معامله را در مسیر خود حفظ و نگهدارند- اما درنهایت ، برای فرار از خشم آمریکا و دور ماندن از آسیب ناشی از تحریمهای ثانویه ، آنها نیز از ادامه فعالیت اقتصادی با ایران خودداری و بهطور ضمنی تحریمها را حفظ کردند و به اقتصاد و اعتماد ایران آسیب رساندند.کمتر از سه سال بعد ، و درحالیکه جو بایدن ، رئیسجمهور آمریكا قصد خود را برای ورود مجدد به توافق هستهای اعلام كرد ، روایت جدیدی درباره ماهیت تهدید ایران توسط آمریكا و اسرائیل در حال پیشبرد است ، كه در صدر برخی از کانالهای اروپایی طنینانداز میشود: توافق هستهای منسوخشده و نیاز به مذاکره مجدد دارد، عمدتاً به این دلیل که به دو موضوع مهم نمیپردازد، برنامه موشکی بالستیک ایران و “فعالیتهای آن در منطقه.آنها با حمایت از گنجاندن موشکهای بالستیک ایران در یک توافقنامه جدید ، نمیتوانند توضیح دهند که چگونه ممکن است ایران تنها در طی چند سال موشکهای خود را به میزان قابلتوجهی بهبود بخشد و آنها را تهدیدآمیزتر کند ، درحالیکه مورد سختترین تحریمها قرار داشته است. با کنار گذاشتن موقت مادر تمام فعالیتهای بیثبات کننده در منطقه یا همان حمله آمریکا به عراق در سال 2003 ، آیا تصور اینکه ایران بپذیرد رفتار منطقهاش مورد مذاکره قرار گیرد، درحالیکه رقبای منطقهای آن برای ادامه بیثباتیها بهطورمعمول آزاد هستند، منطقی است؟
12 مارس 2021
تارنمای میدل ایست ای
برگردان و کوتاه کننده علیاصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com