ایالاتمتحده در واکنش به آنچه حملات سایبری نامیده طیف وسیعی از تحریمها را علیه روسیه اعلام کرده است. کاخ سفید گفت که هدف از این تحریمها که دستور حاوی جزئیات آن به امضای جو بایدن رسیده جلوگیری از «فعالیتهای زیانبار خارجی روسیه» است. این تحریمها ۳۲ نهاد روسی را هدف قرار داده و شامل اخراج دیپلماتها هم میشود. ایالاتمتحده روسیه را به سوءاستفاده سایبری و دخالت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ هم متهم میکند. این تحریمها همچنین از ماه ژوئن خرید اوراق بهادار به روبل را ممنوع میکند.
روابط تنشآمیز طرفین
این اقدامات درزمانی اعلام میشود که روابط ایالاتمتحده و روسیه تنشآمیز شده است. این دومین دور تحریمهای عمده علیه روسیه پس از تحریمهای ماه گذشته در واکنش به مسمومیت الکسی ناوالنی، منتقد دولت روسیه است که شامل تحریم هفت مقام میان رتبه و ارشد روسی و بیش از دوازده نهاد آن کشور بود. روسیه میگوید که نقشی در مسمومیت او نداشته است. جو بایدن در تماس با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، گفت که ایالاتمتحده «در دفاع از منافع ملی خود» محکم عمل خواهد کرد. او در همان حال درخواست ملاقات با پوتین «در کشور ثالث» را هم مطرح کرد تا امکان بررسی زمینههای مشترک همکاری را فراهم کند؛ اما دیمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر رئیسجمهوری روسیه گفته است که تحریمهای جدید، که آنها را غیرقانونی توصیف کرد، به قبول درخواست برگزاری اجلاس کمکی نمیکند.
جزئیات حمله سایبری
سال گذشته، پژوهشگران امنیت سایبری هک نرمافزاری به نام سولارویند SolarWinds را شناسایی کردند که به مجرمان سایبری امکان نفوذ و دسترسی به ۱۸۰۰۰ شبکه رایانهای دولتی و خصوصی را میداد. کارشناسان اطلاعاتی معتقدند که روسیه عامل این حمله بوده است. هکرها به پروندههای دیجیتالی چندین سازمان دولتی ایالاتمتحده ازجمله وزارتهای خزانهداری و دادگستری و چند اداره دولتی دسترسی پیدا کردند. در ماه فوریه، براد اسمیت، رئیس مایکروسافت، گفت که این بدافزار «بزرگترین و پیچیدهترین» برنامه از این نوع بوده که تاکنون دیدهشده است. دسامبر گذشته، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه وقت آمریکا گفت که او معتقد است روسیه پشت این حمله قرار دارد اما افزود که پژوهشگران آمریکایی «هنوز سرگرم کشف جزئیات دقیق این حمله هستند». باگذشت چند ماه، حالا ایالاتمتحده در نظر دارد تشکیلات اطلاعاتی روسیه را رسماً به انجام این هک متهم کند. روسیه هرگونه دخالت در این عملیات سایبری را تکذیب کرده است.
تجزیهوتحلیل موضوع
گوردون کوررا، گزارشگر امنیتی درباره این موضوع نوشت: بالاخره دولت بایدن به این نتیجه رسید که ابعاد نفوذ در سیستمهای آمریکایی در حدی بوده که دادن پاسخی مناسب را ایجاب کند؛ اما سؤال این بود که این پاسخ چه باید باشد؟ برخی از پاسخها «مخفیانه» داده خواهد شد و احتمالاً در آنها تهاجم سایبری برای آسیب به عاملان این اقدام به کار خواهد رفت؛ اما همچنین این بحث هم مطرح بود که چگونه باید واکنش حوادث سایبری را با سایر فعالیتهای اطلاعاتی روسیه که آمریکا از آن ناراضی بوده ترکیب کرد. ازجمله این فعالیتها اتهام دخالت در انتخابات سال ۲۰۲۰، پاداش به طالبان برای حمله به سربازان آمریکایی در افغانستان و فعالیت روسیه علیه دولت اوکراین بوده است. بعضی از مقامات آمریکایی از جدا نگهداشتن این مسائل حمایت میکردند. به نظر میرسد مقامات تصمیمگیرنده در دولت بایدن نتیجه گرفتهاند که به همه این مسائل یکجا و با یک پاسخ واحد واکنش نشان دهند که شاید بیشترین تأثیر را داشته باشد؛ اما آیا این تحریمها واقعاً مانع اقدامات روسیه خواهد شد؟ تجربه گذشته نشان داده که چنین انتظاری بعید است. مسکو سالهاست که معتقد است با غرب درگیر است اما این درگیری یک درجه کمتر از جنگ سنتی است و واکنش آمریکا هم این نظر را تأیید میکند. ظاهراً آمریکا خواسته است به جهانیان ثابت کند که در برابر حملات سایبری روسیه، موضع دولت بایدن شدیدتر از موضع دولت دونالد ترامپ است.
روابط خراب روسیه و آمریکا
بایدن در اولین سخنرانی خود در مورد سیاست خارجی در ماه فوریه گفت که قصد دارد در برابر روسیه بایستد و متعهد شد که به اتهام حملات سایبری و دخالت در انتخابات علیه روسیه پاسخ دهد. وی گفت: «روزهای نرمش ایالاتمتحده در برابر روسیه به پایان رسیده است.» جوبایدن بهاینترتیب درصدد اثبات قاطعیت خود بود زیرا دونالد ترامپ باوجود تحریم روسیه بهندرت از ولادیمیر پوتین انتقاد میکرد. ماه گذشته، برخی آژانسهای اطلاعاتی گفتند که احتمال دارد روسیه کوشیده باشد از طریق آنلاین به تبلیغات انتخاباتی دونالد ترامپ در انتخابات کمک کند. ایالاتمتحده همچنین علناً به روسیه در مورد اقدامات تهاجمی در اوکراین هشدار داده است. روسیه در حال تقویت حضور نظامی خود در نزدیکی مرز شرقی اوکراین است. جو بایدن ماه گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی در پاسخ به این سؤال که آیا فکر میکند پوتین «قاتل» است، گفت اینطور فکر میکند.
واکنش روسیه چه بود؟
دیمیتری پسکوف گفت که تحریمها «بههیچوجه» چشمانداز نشست درخواستی آمریکا را بهبود نمیدهد. بر اساس گزارشها، مقامات روسی به سفیر آمریکا در مسکو گفته بودند که دولت واشنگتن در صورت تمایل به بهبود روابط باید از تحریمهای جدید خودداری کند. به نظر میرسد پسکوف تحرکات اخیر نیروهای روسیه در نزدیک مرز اوکراین را به اقدامی در پیشبینی تحریمهای جدید ایالاتمتحده مربوط دانسته است. وی هفته گذشته گفت: «خصومت و غیرقابلپیشبینی بودن سیاست دولت آمریکا ما را وادار میکند بهطور اساسی خود را برای بدترین سناریوها آماده کنیم.»