نماینده ایکوموس (شورای بینالمللی بناها و محوطهها) که بازوی مشورتی و تخصصی یونسکو در ثبت و محافظت از میراث جهانی است، با تمجید از ارزشهای فرهنگی و تاریخی راهآهن ایران پیشنهاد داد: «این پرونده برای ارائه اطلاعات بیشتر «دیفر» شود. (پرونده پس از اصلاحات، قابل طرح مجدد در اجلاس دو سال بعد باشد.)» کارشناسان یونسکو و ایکوموس قبلاً شانس کمی را برای ثبت راهآهن در فهرست آثار جهانی یونسکو پیشبینی کرده بودند. این ارزیابها و کارشناسان بارها به این پرونده ایراد وارد کرده بودند؛ اما در این اجلاس، نمایندگان کشورهای نروژ، استرالیا، اتیوپی، عمان، برزیل، روسیه، اسپانیا، آفریقای جنوبی، اوگاندا، تایلند و مجارستان در عین تأیید نظر ایکوموس برای اصلاح این پرونده، خط راهآهن ایران را شگفتی مهندسی توصیف کردند و بر اهمیت تاریخی این خط آهن در تبادل اقتصادی و بینالمللی و پیوند میان دریای خزر و خلیجفارس تأکید و از ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو حمایت کردند.
ارزشهای معماری راهآهن ایران نیز بسیار مورد تأکید و توجه کشورهای حاضر در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو بود.
نماینده چین نیز با اشاره به اینکه این پرونده را بهخوبی مطالعه کرده است، گفت: «این پرونده بهخوبی دارای معیارهای ۲ و ۴ برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. بااینحال، کارشناسان ایکوموس تأکید کردند که پرونده راهآهن ایران این معیارها را برای ثبت جهانی ندارد.»
احمد پاکتچی، سفیر و نماینده ایران در یونسکو نیز در این اجلاس از ایکوموس برای تلاشهایش و کشورهایی که حمایت کردند، تشکر کرد و گفت: «ما تمام پیشنهادها را برای حفاظت بهتر از این میراث به کار میبندیم و آمادهایم تا همکاری بیشتری با ایکوموس و مرکز میراث جهانی انجام دهیم و آمادهایم همه شفافسازیها را درباره این پرونده انجام بدهیم. ازآنجاکه راهآهن ایران یکی از آثار ثبتشده در فهرست آثار ملی است و درعینحال بر اساس قوانین جاری راهآهن فعالیت میکند، هرگونه اقدام و مداخله در آن نیازمند کسب مجوزهای قانونی از چندین ارگان است. ما طرحی برای حفاظت از این راهآهن داریم و دو وزارتخانه راه و شهرسازی و میراث و گردشگری در حفاظت از راهآهن دخیل هستند. حفاظت از این اثر از جنبه ملی تضمین میشود.»
به گزارش ایسنا، پرونده راهآهن ایران سال ۱۳۹۶ به یونسکو تحویل داده شد. کارشناسان یونسکو آن زمان نظرات و اصلاحاتی را روی این پرونده وارد کردند. این پرونده سال ۲۰۱۹ در کمیته میراث جهانی یونسکو بررسی و با نظر اصلاحی کارشناسان، برگشت داده شد و یک سهمیه ایران برای ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو از دست رفت. پرونده راهآهن قرار بود پس از اصلاح در اجلاس سال ۲۰۲۰ دوباره بررسی شود که با همهگیری ویروس کرونا این اجلاس به امسال موکول شد. در این دوره پس از اعمال اصلاحات و شفافسازی برخی بندهای این پرونده، راهآهن ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد. در پی این موضوع، یونسکو ایران را موظف کرد تا اول دسامبر ۲۰۲۲ یک گزارش کامل از شرایط اثر ارائه بدهد.
به گفته طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، پرونده راهآهن با ۱۴۰۰ کیلومتر گستردگی که استانهای مختلفی را به هم متصل میکند، ازجمله پروندههای زنجیرهای ایران همچون قنات، باغهای ایرانی و کلیساها محسوب میشد که تمام ایستگاهها، پلها و ... را بهعنوان مقصد جهانی معرفی میکند.
طبق اسناد موجود، عمر راهآهن ایران به ۸۵ سال میرسد و بهعنوان میراث صنعتی در یونسکو معرفیشده است.
پرونده «هورامان» (اورامانات) نیز در روزهای آینده در اجلاس یونسکو بررسی میشود. مسئولان میراث فرهنگی بر اساس نظر کارشناسان یونسکو شانس این اثر را برای ورود به فهرست آثار جهانی بالا میدانند.