سینا لطیف‌پور- پژوهشگر و مدرس موسیقی
گوش سپردن به صدای طبیعت می‌تواند عملکردهای ارگانیک بدن انسان را به حالت متعادل سوق دهد و هم‌زمان انرژی مثبتی به فرد منتقل کند. بسیاری از متخصصان این پژواک محیط طبیعی را ضربان قلب حیات می‌نامند که فواید بی‌شماری داشته و حتی در بسیاری از مواقع می‌تواند کاربرد درمانی نیز داشته باشد. نتایج مثبت متعددی در مورد تجربه مفید بودن صداهای طبیعت برای انسان ازجمله افراد بیمار یا نوزادان به‌دست‌آمده است. غوطه‌ور شدن در یک محیط با اصوات طبیعت می‌تواند استرس را از فرد دور کرده و احساس شادی و آرامش را در سطح آگاهانه و ناخودآگاه فعال کند.
تداعی این فضای سالم و دلپذیر به مدت 12-15 دقیقه و حدود یک ساعت قبل از خواب، کیفیت خواب را به‌صورت قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد. همچنین این اصوات در کنار یک موسیقی آرامش‌بخش تأثیرات افسردگی را در مواردی تا 25 درصد کاهش داده است.
حال پرسش این است که چرا صداهای طبیعت تا این اندازه برای ما خوشایند، مفید و دلپذیر است؟ بشر از زمان پیدایش خود در محیط‌های طبیعی رشد کرده و نمی‌تواند از ریشه‌های تاریخی و اجدادی خود که سکونت در اکوسیستم‌های طبیعی بوده است، به‌طور کامل جدا شود. این اصوات که بخشی از زندگی پیشینیان همه ما انسان‌ها بوده است، در وجودمان نهادینه شده، بنابراین همواره جذب این اصوات می‌شویم. از طرفی با گسترش شهر و شهرنشینی بیش‌ازپیش در حال دور شدن از محیط‌های طبیعی و اثرات آن هستیم.
هیچ‌کس از صدای فرود یا بلند شدن هواپیما لذت نمی‌برد، اما شاید به‌سختی بتوان کسی را یافت که صدای جریان آب، امواج یا آواز پرندگان برایش خوشایند نباشد.
محققان دانشگاه کارلتون، دانشگاه ایالتی کلرادو و دانشگاه ایالتی میشیگان با همکاری تیم پژوهشی پارک ملی ایالت میشیگان، مطالعات متعددی در مورد چگونگی اثرات این اصوات بر سلامت انسان انجام داده‌اند. نتایج منتشر شده نشان می‌دهد که گوش دادن به اصوات تولید شده توسط طبیعت می‌تواند استرس و حتی درد را کاهش داده و عملکرد شناختی فرد و خلق‌وخو را بهبود ببخشد. در این تحقیق حتی بررسی شده که چه صداهایی ممکن است مزایای خاصی برای انسان به همراه داشته باشند، به‌عنوان‌مثال اشاره شده که بیشترین تأثیر مثبت صدای پرندگان، کاهش استرس در انسان است.
علاقه و گرایش انسان به طبیعت و به طبع آن اصوات ناشی از آن به طبیعت خود انسان بازمی‌گردد. به‌عنوان‌مثال این نظریه مطرح است که با توجه به اینکه ما برای زنده ماندن به آب نیاز داریم جذب صدای آب می‌شویم و دانستن اینکه در نزدیکی منبع آب هستیم اثرات آرام بخشی برای ما به همراه دارد و یا اینکه صداهای طبیعت را نسبت به صدای ناهنجار کمتر تهدیدکننده دانسته و احساس امنیت بیشتری می‌کنیم.
مطالعات نشان داده حضور و حتی گوش دادن به صدای محیط طبیعی مثل صدای جنگل تنها به مدت یک دقیقه باعث می‌شود افراد 30 درصد احساس آرامش بیشتری داشته باشند. محققان دانشکده پزشکی برایتون دریافتند که گوش دادن به صداهای طبیعی بر سیستم عصبی تأثیر گذاشته و احساس ترس و عدم امنیت رو از فرد دور می‌کند.
دکتر راشل باکستون، دانشیار پژوهشی و زیست‌شناس در دانشگاه کارلتون در آمریکا مطالعاتی انجام داده در رابطه بااینکه چه اصواتی از طبیعت چه نوع تأثیراتی روی انسان می‌گذارند. نتایج این پژوهش نشان داده انواع صدای جریان آب مثل صدای نهر یا آبشار، در بهبود و تقویت احساسات مثبت و عواطف مؤثر است، درحالی‌که صداهای پرندگان برای پایین آمدن فشار روانی و استرس مؤثر هستند. این تحقیق منتشر شده در نشریه Scientific Reports نشان داده افرادی که فقط دو ساعت در هفته را در محیط طبیعی مثل پارک‌های شهری، جنگل‌ها و یا ساحل می‌گذرانند، در مقایسه با افراد دیگر سالم‌تر هستند.
باکستون در این مقاله می‌گوید این یافته‌ها از منظر تکاملی انسان نیز قابل تائید است، چراکه انسان در ادوار تکاملی خود آموخته که از اصوات به‌عنوان نماد و نشانه‌هایی برای واکنش مناسب استفاده کند. به‌عنوان‌مثال احساس خطر و واکنش فرار ازاین‌دست واکنش‌ها است؛ بنابراین محیطی که مملو از صداهای طبیعی باشد این احساس و تصور را به انسان منتقل می‌کرده که از حالت تدافعی خارج شده و احساس آرامش و امنیت کند.