سینا لطیف‌پور- پژوهشگر و مدرس موسیقی

تشکیل و رشد گوش‌ها در جنین انسان از هفته سوم بارداری آغاز می‌شود، اما گوش‌ها تا هفته شانزدهم عمل نمی‌کنند. از هفته شانزدهم کم‌کم به صداها واکنش نشان می‌دهند و از هفته 24 می‌توانند فعالانه بشنوند.

درواقع جنین در رحم مادر از ماه پنجم بارداری می‌تواند صداها را شنیده و همچنین و قادر است به محرک‌های اولیه مانند ضربان قلب مادر، صدای مادر و اصوات محیط بیرونی واکنش نشان دهد. بخشی از حس شنیدن و دریافت فعال فرکانس‌های اصوات که به عبارتی در ماه پنجم بارداری شروع می‌شود مربوط به صداهای بافت‌های درون بدن، ضربان قلب و همچنین صدای خود مادر است که نقش مهمی در تحریک شنوایی جنین ایفا می‌کند. جنین می‌تواند صداهای تکراری مانند ضربان قلب مادر، صدای مادر و پدر و حتی موسیقی را تا ماه‌ها پس از زایمان نیز به خاطر داشته باشد.

شاید باور این مسئله سخت باشد، اما جنین درون رحم مادر پس از چهارماهگی به موسیقی واکنش نشان می‌دهد و حرکت‌های او نسبت به موسیقی قابل‌تشخیص است. این مسئله تأثیر عمیق و گسترده موسیقی بر روی انسان را نشان می‌دهد که حتی قبل از تولد شروع می‌شود که بسیار شگفت‌انگیز است.

تحقیقات به‌عمل‌آمده نشان می‌دهد انسان‌ها می‌توانند آنچه را که در محیط رحم مادرشان می‌شنوند، پس از 12 ماه از تولد به خاطر بیاورند و در برابر آن واکنش نشان دهند.

به گفته دانشمندان دانشگاه لستر انگلستان، نوزادان حتی یک سال پس از تولد می‌توانند آهنگ‌هایی را که در رحم شنیده‌اند را تشخیص دهند. پروفسور «الکساندرا لامونت» استاد دانشگاه «کیل» که از سال 2001 در این دانشگاه در زمینه روانشناسی موسیقی در حال تدریس است، می‌گوید: قبلاً تصور می‌شد که رحم مادر جای بسیار شلوغ و پرتلاطمی است، اما در حقیقت محیطی ساکت است؛ بنابراین جنین قادر به شنیدن و احساس کردن صداهای اطراف خود در خارج از رحم نیز هست که البته منظور از شنیدن، واکنش و تأثیری است که صداها و فرکانس‌ها ایجاد می‌کنند.

خانم لامونت به همراه گروه تحقیقاتی دانشگاه لستر، آزمایش جالبی در این زمینه انجام دادند. گروهی از زنان باردار در این آزمایش شرکت کردند و هرکدام یک قطعه موسیقی را در طول سه ماه آخر بارداری خود به‌صورت مکرر گوش دادند.

حدود یک سال بعد نوزادان متولد شده مورد آزمایش قرار گرفتند. آن‌ها نسبت به قطعه‌ای که قبل از تولد برای مادرانشان پخش‌شده بود واکنش‌های مثبتی نشان می‌دادند و آن قطعات را نسبت به موسیقی مشابهی که برای اولین بار شنیده می‌شد ترجیح می‌دادند. طبیعتاً نوزادان نمی‌توانستند صحبت کنند، اما واکنش و هیجان آن‌ها در تمام گروه‌های انتخاب ‌شده مشابه بود که این رفتار نشان می‌داد که این امر تصادفی نبوده است. از سوی دیگر همان قطعات موسیقی برای گروهی دیگر از نوزادان که مادرانشان در معرض آن موسیقی‌ها نبودند پخش شد. این نوزادان به قطعات پخش‌شده واکنش خاصی مبنی بر ترجیح و تمایل نشان ندادند، بنابراین نتیجه این پژوهش بیان‌گر این مطلب بود که در خود موسیقی‌ها ویژگی خاصی وجود نداشته، بلکه پیش‌زمینه ذهنی به وجود آمده در نوزادان دلیلی بر این تمایل و واکنش بوده است.

دکتر لامونت بعدازاین آزمایش اشاره کرد حال که ما می‌دانیم جنین تنها 20 هفته پس از لقاح قادر به شنیدن است، به‌وسیله موسیقی می‌توان اولین تجربیات بین مادر و نوزاد را ایجاد کرد؛ تجربه‌ای که حتی قبل از اینکه آن‌ها فرصتی برای ملاقات همدیگر داشته باشند به دست می‌آید.