ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران از برنامه‌های خود برای کاهش یارانه نان خبر داده است. وی درحالی‌که قیمت گندم در سطح جهان افزایش‌یافته، در حرکتی نادر تلاش می‌کند تا اقتصاد متأثر از تحریم‌های ایران را هدایت کند. دولت با ارائه کوپن‌های دیجیتالی به شهروندان امکان می‌دهد تا به نان با قیمت‌های یارانه‌ای دسترسی داشته باشند، با این توضیح که درخواست نان مازاد بر کوپن با نرخ‌های بازار در دسترس خواهند بود. مقامات گفته‌اند که این طرح بعداً شامل کالاهای دیگر مانند مرغ، پنیر و روغن نباتی و ... خواهد شد. رئیسی دوشنبه شب در یک مصاحبه زنده تلویزیونی از مزایای اصلاح طرح یارانه‌ای با اختصاص 100 میلیارد دلار که همه چیز از نفت گرفته تا نان را پوشش می‌دهد تمجید کرد، طرحی که بسیاری از ایرانی‌های با نقدینگی اندک به آن تکیه کرده‌اند.
ادامه از صفحه1...رئیسی گفت: «امروز یارانه‌ها هدر می‌رود و مردم شاهد فساد و تبعیض در این زمینه هستند. چگونه می‌توانیم اجازه دهیم این کار ادامه پیدا کند؟ مردم و نخبگان از ما می‌خواهند که اقتصاد را اصلاح کنیم و ما مصمم به انجام این کار هستیم.»
دولت هنگامی‌که سه سال پیش قیمت بنزین را افزایش داد، اعتراضات گسترده‌ای صورت گرفت. قیمت گندم در بازار جهانی از آغاز درگیری روسیه با اوکراین افزایش و به هزینه یارانه‌ها افزوده است. روسیه و اوکراین حدود 30 درصد از واردات غلات ایران را تشکیل می‌دهند. تورم در جمهوری اسلامی از قبل بالا بود و در اواخر فروردین (آوریل) سال جاری به 39.2 درصد رسیده بود.
مقامات دستمزد کارگران و کارمندان دولتی را تا 60 درصد افزایش داده‌اند تا آن بخش از افزایش قیمت برای مصرف‌کننده را جبران کنند.
سعید لیلاز، اقتصاددان اصلاح‌طلب، گفته که این طرح «یک جراحی ضروری و دردناک» برای اقتصاد کشور است. افزایش قیمت گندم وضعیت را بیش از پیش اضطراری کرده است. لیلاز گفت: «اقتصاد ایران دیگر نمی‌تواند به پول پاشی خود ادامه دهد. جشن به پایان رسید.»
افزایش قیمت جهانی نفت و ظهور چین به عنوان خریدار نفت خام ایران به تهران کمک کرده است تا در برابر تأثیر تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده توسط ایالات‌متحده پس از خروج دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا از توافق هسته‌ای در سال 1397 (2018) مقاومت کند. رئیسی وعده رشد اقتصادی 8 درصدی در سال را داده است.
دولت بایدن حدود یک سال است که مذاکرات غیرمستقیم با میانجیگری اتحادیه اروپا با ایران را به امید حصول توافقی که منجر به کاهش فعالیت‌های هسته‌ای ایران شود، انجام داده است. مذاکرات در وین از ماه مارس (اسفند سال گذشته) متوقف‌شده است. ایران از آمریکا خواسته تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی‌شده را از فهرست تحریم‌ها خارج کند.
رئیسی برای اصلاح اقتصاد با مخالفت سیاسی مواجه نیست. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران روز دوشنبه از همه سیاستمداران خواست تا از دولت برای اجرای اصلاحاتش حمایت کنند.
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس روز یکشنبه گفت: نهاد قانون‌گذاری و دولت رئیسی هماهنگی لازم برای صدور کوپن را انجام خواهند داد. او گفت تنها زمانی که مردم کوپن‌های دیجیتال داشته باشند، قیمت‌ها به تدریج افزایش خواهد یافت. هنوز مشخص نیست که چه زمانی بقیه دستگاه یارانه‌ها اصلاح می‌شود. قالیباف گفت: یارانه ارزی واردکنندگان مواد غذایی و دارو بلافاصله تغییر نمی‌کند و همچنان بر اساس سیستم ارز یارانه‌ای هر دلار آمریکا درازای 42000 ریال محاسبه می‌گردد. نرخ دلار در بازار آزاد حدود هفت برابر این میزان هست. لغو ارزهای یارانه‌ای می‌تواند هزینه گندم وارداتی را بیشتر از این افزایش دهد. درحالی‌که رژیم غذایی ایرانیان ترکیبی از نان، برنج، سیب‌زمینی و ماکارونی است، فقیرترین ایرانیان و همچنین میلیون‌ها پناهنده افغان به نان یارانه‌ای متکی هستند. سارا، خانه‌دار و مادر دو فرزند، گفت: «درامد ما کاهش می‌یابد. نمی‌توانم گوشت قرمز بخرم و اکنون مرغ و ماهی تقریباً غیرقابل خرید شده‌اند. به نظر می‌رسد این اتفاق به زودی برای نان، ماکارونی و سیب‌زمینی نیز اتفاق خواهد افتاد.»
10 مه 2022
تارنمای فیننشیال تایمز
برگردان و کوتاه کننده علی‌اصغر شهدی
[email protected]