علی اکبر نیکو اقبال، اقتصاددان
راگنار نرکس اولین اقتصاد دان توسعه اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم، زنجیره به هم پیوسته عوامل فقر را تشریح کرد و نشان داد که هیچ کاری به تنهائی در یک کشور در حال توسعه نمی توان انجام داد، مگر آنکه عوامل به هم پیوسته را هم زمان به نتیجه رساند. ما اکنون صرفا با گرانی ماکارونی روبرو نیستیم. بلکه برای حل گرانی ماکارونی که به همه کالاها و خدمات، سرایت پذیر شده است باید زنجیره تورم را نابود کنیم که این موضوع به بودجه، دولت پیوند خورده است. برای ایجاد تعادل در بودجه، دولت باید کسری بودجه نزدیک به ۵۰ درصد خود را کاهش بدهد و حتی حذف کند. بنا براین لازم است مخارج و هزینه های اضافی اداره کشور حذف شود، برای تحقق آن باید بودجه نهادهای خاص را حذف یا تقلیل داد. درآمدهای دیگری غیر از درآمدهای مالیاتی حاصل شود.
حرف «گونار میردال»، اقتصاددان بزرگ توسعه صحیح است که میگوید: هیچ کاری در یک کشور توسعه نیافته نمی شود انجام داد مگر آن که همه کارهای مرتبط با توسعه اقتصادی ( اصلاح مدیریت های فنی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی نهادی و سیاسی) را هم زمان به انجام رساند. در این زمینه ها؛ مطالعات گسترده ای وجود دارد. می توانید به کتاب "مشکلات مدیریت و تصمیم گیری عقلائی؛ و همچنین ؛چالش های ورود به مقامات اداری در ایران. خاطراتی از دوران انقلاب" رجوع کرد. اینگونه اصلاحات در بسیاری از کشورها مانند کشورهای نوظهور نظیر برزیل، مالزی، هند، اندونزی با 200 میلیون جمعیت مسلمان و کشور چین با آن جمعیت بیش از یک میلیارد نفری و ویتنام با موفقیت انجام شده است، ایران هم نباید به انجام چنین اصلاحاتی دست بزند؟
مهمترین عامل قاچاق در ایران چندگانگی نرخ ارز، وجود رانت پایدار همراه آن که اقتصاد مافیائی و فساد است. زیرا این مجموعه ها باخود زمینه های مناسبی هم برای فرار سرمایه، عدم سرمایه گذاری در داخل کشور و در نهایت عدم رشد و توسعه اقتصادی ایجاد می کنند. جالب است بدانید که چندگانگی نرخ ارز صدمات جبران ناپذیری در این چند دهه گذشته به اقتصاد ایران وارد آورده است و دولت ایران با وجود صدماتی که از قبل چندگانگی نرخ ارز در دهه های گذشته داشته است باز هم از صدمات وارده درس نمیگیرد چندگانگی نرخ ارز همچنان ادامه دارد.
متاسفانه چندین سال است که چندین دهه است که سرمایهگذاری خالص در کشور درحد صفر و یا منفی است که حاصل آن عدم رشد اقتصادی از طریق سرمایه گذاریهای داخلی و عدم رشد پیشرفتهای فنی در کشورمان است به طوری که عقب ماندگی فنی در مقایسه با سطح دانش فنی روز دنیا به چندین نسل برآورد شده است. علت آن روشن است. سرمایه گذاری در هر کشوری نیاز به ریسک و مخاطره پذیری سرمایه گذار طی سالهای متمادی دارد تا پس از سال ها تلاش به نتیجه برسد. بنابراین وقتی رانت و فساد به راحتی موجب ثروت اندوزی می شود دلیلی وجود ندارد که سرمایه گذاریهای واقعی در چنین کشورهایی که رانت و فساد وجود دارد.
گرانی و قاچاق موضعی در کشور وجود ندارد بلکه ما با یک ضایعه عمومی، مزمن اقتصادی روبرو هستیم.