عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: «در یک دوره کوتاهی مرگومیرها کاهش پیدا کرد، آن هم نه در کشور ما بلکه در همه کشورها این روند کاهشی دیده شد. قبل از کشور ما ۱۶۳ کشور دیگر مرگ صفر کرونایی را تجربه کرده بودند، اما این اتفاق کشور ما را دچار سرمستی کاذب کرد تا فکر کنیم اپیدمی تمامشده است، بنابراین دانسته یا ندانسته عادی انگاری را در میان مردم ترویج دادند.» حمید سوری، اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا به خبر آنلاین میگوید: «مرگهایی که تأیید میشود کسانی هستند که تست کرونای آنها مثبت شده است، تعدادی هستند که فوت میکنند و دلایل مرگشان مواردی مانند ایست قلبی گفته میشود، بدون اینکه این افراد تست شده باشند، ما وقتی میتوانیم آمار درستی داشته باشیم که از تمام فوتیهای محتمل تست بگیریم.» سوری درباره علاقه گروهی برای ادامه داشتن اپیدمی کرونا در کشور به دلیل منافعی که دارند صحبت میکند، او معتقد است برخی هستند که از بیماری مردم سود میبرند. گزیده این گفتوگو را در ادامه می خوانیم. متأسفانه ما رتبه ۱۲۰ نمونهگیری در دنیا راداریم، درحالیکه انجام «تست انبوه» یکی از ابزارهای بسیار مهم در بررسی و برآورد اپیدمی در هر کشوری است. درحالیکه ما مستندات محکم علمی داریم که «تست انبوه» در مدیریت اپیدمی بسیار اهمیت دارد اما وزارت بهداشت سکوت مطلق میکنند.
تست انبوه میتواند اپیدمی را از بین ببرد
یکی از مهمترین کاربردهای «تست انبوه» شناسایی طغیانهای اپیدمی در هر کشوری است، اگر طغیانها به خوبی شناسایی و جلوی آنها گرفته شود، قطعاً میتوانیم جلوی پیکهای بعدی و اپیدمی را بگیریم. به کمک تست انبوه میتوانیم روند اپیدمی را بهسادگی جستوجو کنیم و درباره رنگبندی شهرها بهتر تصمیمگیری کنیم، یکی از شاخصهایی که باید در اعلام رنگبندی استفاده شود نسبت آزمودنهای مثبت بهکل تستها است، وقتی تعداد آزمودنهای ما کم است عدد بهدستآمده نادرست و گمراهکننده است. وزارت بهداشت بهانههایی درباره بودجه میآورد، درحالیکه هزینه هر تست پیسیآر رپید چیزی حدود ۱۰ الی ۱۵ هزار تومان است، یعنی کمتر از نیم درصد بودجهای است که برای یک مورد ابتلا به کرونا صرف میشود، باید بدانیم بیش از ۵۰ درصد بودجه برای یک فرد مبتلا صرف دارو میشود، آن هم در شرایطی که ما میدانیم در حال حاضر هیچ روش درمانی اختصاصی برای کووید وجود ندارد. ما وقتی میدانیم که نمیتوانیم برای درمان افراد بعد از ابتلا کاری انجام بدهیم تعجبآور است که بیش از ۹۹ درصد بودجه مربوط به هر فرد مبتلا به کووید را صرف مسائل دیگری میکنیم و برای تستهایی که کمتر از یک درصد بودجه است بهانه میآوریم. کیتهای تست داخل کشور تولید دارند و اینطور نیست که بخواهیم واردات داشته باشیم یا محدودیت ارزی وجود داشته باشد، تولیدات کشور خوشبختانه به خوبی جوابگو است. همین تعداد تستهایی که گرفته میشود از کسانی هستند که علائم اولیه ابتلا رادارند و خودشان برای انجام تست مراجعه کردهاند، ما الآن نظام بیمار یابی فعال نداریم، یعنی به جای اینکه منتظر بمانیم مردم به مراکز مراجعه کنند ما باید برای گرفتن تست به مردم مراجعه کنیم، مثل همان کاری که در طرح شهید سلیمانی انجام شد، در این صورت آمار موارد مثبت و ابتلا به کرونا افزایش پیدا میکند. طبق آخرین آمارها میانگین تست در روزهای اخیر چیزی حدود ۱۵ هزار تست بوده است که برای یک کشور ۸۵ میلیونی یعنی هیچ است، حتی روزی ۲ هزار تست هم داریم که بیشتر برای روزهای تعطیل است، شدت بیماریزایی او میکرون مانند دلتا نیست خود مردم هم کمتر برای تست مراجعه میکنند به ویژه در روزهای پایانی هفته، این گروه در جامعه میچرخند و دیگران را به کرونا مبتلا میکنند، اگر بیمار یابی فعال داشتیم آمار بستری و مرگ بیشتر میشد، اما آمارهایی که ما داریم گمراهکننده است، نهفقط درباره تستها بلکه مثلاً اطلاعات مربوط به عوارض واکسن را هم منتشر نمیکنند، بنابراین کاملاً مشخص است که ما چرا در کنترل اپیدمی ناموفق هستیم. به نظر میرسد روند ابتلا همچنان افزایشی باشد، مگر اینکه خود ویروس به عنوان هدایتکننده این بازی تغییراتی در بیماریزایی ایجاد کند، در غیر این صورت کارهایی که ما انجام میدهیم خیلی مؤثر نیست، چراکه ما دادههای دقیقی از وضعیت اپیدمی نداریم، و اگر هم اطلاعاتی وجود دارد در انحصار گروه مشخصی است. متأسفانه وزارت بهداشت هیچ بسته جامع ندارد، وزارت بهداشت بیاید طرح شهید سلیمانی برای نمونه گیری را تقویت کند، وزیر بهداشت هم موقع رأی اعتماد این وعده را به مجلس داد اما بعداً عمل نکرد. انگار وزارت بهداشت در مدیریت اپیدمی دچار یک بیحسی شده است و واکنش نشان نمیدهد، من از آنها غیر از اعلام چند آمار که اساس آن اشتباه است چیزی ندیدم. خود واکسن میتواند برای گروهی سودآور باشد، درست است از بودجه عمومی استفاده میشود و مردم از جیب خودشان پرداخت نمیکنند، ولیکن از بیتالمال دارد صرف میشود، واکسنهایی که هنوز نمیدانیم میزان اثربخشی آنها در جامعه چقدر است، عوارض آنها چیست، آیا واقعاً عوارضی داشته یا نه، اگر داشته در چه گروههایی بیشتر بوده برای چه واکسنی بیشتر بوده، آیا واکسنها واقعاً آمبولی داده یا نه، الآن کیسهای مشکوک آن را در بیمارستانها فراوان میبینیم که احتمال دارد ناشی از عوارض واکسن باشد، بنابراین این منافع ممکن است درجاهای مختلف وجود داشته باشد، از دارو گرفته تا تست و سیتیاسکن، شما در نظر بگیرید در سال گذشته رمدسیویر چیزی حدود ۳۰ میلیارد دلار برای شرکت سازنده آن سودآور بود، این سودها عدهای را وسوسه میکند، یک درصد ناچیزی از این سودها هم به دلالهای داخلی برسد ثروتی است که چشمپوشی از آن خیلی راحت نیست، البته من قصد اتهام زنی به کسی را ندارم اما معتقدم اپیدمی برای بعضیها سودآور است، ادامه این اپیدمی میتواند به قیمت جان مردم، به قیمت فلاکت اقتصادی بخشی از مردم که شغلهای خود را از دست میدهند برای گروهی بهره داشته باشد، اینها مسائلی هستند که نباید به راحتی از آنها گذشت، خیلیها دوست ندارند اپیدمی تمام شود چراکه تمام شدن اپیدمی یعنی سودهایی که خیلیها توانستند از این مسیر کسب کنند از دست خواهند داد. به نظرم باید دستگاههای نظارتی، امنیتی و اطلاعاتی کشور مراقبت کنند که خدایی نکرده کشور و مردم قربانی این سودجوییها نباشند و نشوند.