نظر شما درباره استانی شدن انتخابات پیش روی مجلس چیست؟
انتخابات مهمترین رکن مردمسالاری است و نقش مهمی در انتقال قدرت سیاسی دارد و بهعنوان مجرایی براي بیان خواستههای مردم از نظام سیاسی و شیوهاي براي کنترل و نظارت بر اعمال و تصمیمات کارگزاران حکومتی است.
انتخابات از یکسو پایههای اجتماعی، قدرت سیاسی ،اخلاق اجتماعی و شهروندي را نشان میدهد و از سوي دیگر، ملاك خوبی براي ارزیابی توزیع قدرت در جامعه است. نقش شوراها و مجلس در مقوله مردمسالاری یا حق تعیین سرنوشت بهعنوان اصلی بنیادی همواره مورد تأکید بوده است.
به نظر شما آیا امروز مجلس در راس امور قرار دارد؟
متأسفانه اکنون اینگونه نیست که به دلایل مختلفی ازجمله اعمالنفوذ برخی افراد حقیقی و حقوقی در انتخاب نمایندگان و تأثیرات ناشی از جریان های سیاسی در گزینش نامزدهای انتخاباتی بوده است. راهکارهای مختلفی برای برونرفت از وضع موجود می توان پیشنهاد داد.به طور مثال طبق اصل 44 قانون اساسی هر 10 سال بایستی 20 نفر به تعداد نمایندگان افزوده شود که این مهم از سال 1378 اتفاق نیفتاده است. در صورتی که این قانون اجرایی شود باعث شکل گیری تنوع و تکثر ایدهها در مجلس خواهد شد و در نگاه جهان شمول به تصویب قوانین تأثیرگذار خواهد بود.البتته تأثیر بیشتر شهرستانهای کوچک در قوانین ملی را نیز شاهد خواهیم بود. یکی از آسیب هایی که نمایندگان مجلس با آن مواجه هستند این است که زمان خود را در حوزه های انتخابیه صرف اموری می کنند که در حیطه وظایف آنها نیست. این نحوه پیگیری توسط نمایندهها باعث شده است که اعتبار بودجهها و در نظرگیری اولویتها مسیر درستی را طی نکند.
اگر انتخاب نمایندهها استانی شوند طرحها و برنامهها کلان تصویب می شود و اعتبار و کارایی بودجه را افزایش میدهد.این کار می تواند به رشد،توسعه عمومی و همهجانبه کمک کند.
به نظر شما استانی شدن انتخابات مجلس نیازمند چه الزاماتی است؟
زمانی که نمایندهای استانی انتخاب میشود باید یک شهرستان را بهعنوان حوزه انتخابیه خود برگزیند و در آن دارای حداقل 25 درصد آرا باشد تا بتواند از آرای استانی هم بهرهمند شوند.
این فرایند باعث انتخاب فردی بهعنوان نماینده خواهد شد که نگاهی کلان نگر و ویژگیهای لازم برای حضور در عرصه ملی را دارا است و می تواند زمینهساز رشد همهجانبه مأموریتها و اهداف مدنظر باشد.
اخیراً مجموعه وزارت کشور به دنبال تقدیم لایحه جامع انتخابات و تقسیمات کشوری به مجلس است که اگر این اتفاقات در سال جاری روی دهد و تنوعهای لازم برای حضور همه اقشار شکل گیرد با استقبال مواجه خواهد شد.
نگاهی به پژوهشها درزمینه استانی شدن انتخابات و اصلاح نظام انتخابات تناسبی استانی- شهرستانی روشن می کند که مطـابق تقسـیمات کشـوري دوره مشـروطیت، انتخابـات ادوار اول و دوم مجلـس شوراي ملی با منطق برگزاري استانیِ انتخابات (ایالتی و ولایتی) مطابق بودهانـد.
استانی شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامی در شوراي بازنگري قانون اساسی سال 1368 مطرح گردید اما به نتیجه نرسـید.
موضـوع برگـزاري اسـتانی انتخابـات مجلس بارها توجه نمایندگان مجلس و افکار عمومی را به خود جلـب کـرده اسـت. موافقان و مخالفان استانی شدن انتخابات مجلس استدلالهایی را روي اثرات احتمالی اجراي آن پیش بینی می کنند.
موافقـان برگـزاري اسـتانی انتخابـات مجلـس پرداختن بهتر نمایندگان به وظایف ملی، تقویت نقش شـوراهاي محلـی، گسـترش فرهنگ و اندیشـه حزبـی و کـاهش درگیریهای قـومی و قبیلـهاي را از مزایـاي استانی شدن انتخابات مجلس میدانند.
مخالفان برگزاري اسـتانی انتخابـات مجلـس کاهش مشارکت مردم در انتخابات، افزایش شکاف و تنشهاي اجتماعی، بـیپاسـخ ماندن خواستههاي مردم و افزایش هزینههاي انتخابـات را از معایـب اسـتانی شـدن انتخابات مجلس میدانند. نظام انتخاباتی مجلس باید بهگونهای تعیـین شـود کـه حداکثر مزایا و حداقل معایب استانی شدن انتخابات را جمع کند.
لذا نظام انتخاباتی تلفیقی قابل پیشنهاد است. بهگونهای که حوزههای انتخابیه تک کرسی بـراي انتخـاب اشخاص و حوزههاي انتخابیه استانی بـراي انتخـاب فهرستها ایجـاد شـوند. بـا برگزاري انتخابات یک مرحلهاي، انتخاب نمایندگان در حوزههای انتخابیه تک کرسی را میتوان با نظام اکثریت نسبی اجرا کرد و توزیع کرسـیهـا بـین فهرسـتهـاي رقیـب در حوزههای انتخابیه استانی را میتوان با نظام تناسبی اجرا کرد.