ضرورت توجه به بیماری‌های غیر واگیر
افشین استوار، رئیس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با ایلنا بابیان اینکه تا پیش از شیوع کرونا بیماری‌های غیر واگیر تقریباً مشکل اصلی مردم جهان و ازجمله ایران بود، به طوری که نزدیک ۸۲ درصد علل مرگ در کشور به علت بیماری‌های غیر واگیر رخ می‌داد، گفت: بیماری‌های قلبی و عروقی با ۴۳ درصد، سرطان با ۱۶ درصد، دیابت با ۴ درصد و بیماری‌های مزمن تنفسی مانند بیماری آسم و بیماری‌های انسداد ریوی با ۴ درصد مهم‌ترین بیماری‌های غیر واگیر هستند که بیش‌ترین علل مرگ در ایران را تشکیل می‌دهند. بنابراین از حدود ۴۰۰ هزار مرگ سالیانه قبل از کرونا حدود ۳۲۰ هزار مرگ به دلیل بیماری‌های غیر واگیر رخ می‌داد.
افزایش بیماری‌های غیر واگیر در دوران کرونا
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بابیان اینکه کرونا و بیماری‌های غیر واگیر اثرات متقابلی بر یکدیگر داشته‌اند، اظهار کرد: پاندمی کرونا با پاندمی بیماری‌های غیر واگیر هم‌زمان شدند. از یک‌سو بیماری کرونا به عنوان یک بیماری مسری واگیر، خدمات بیماری‌های غیر واگیر را تحت تأثیر قرارداد. برخی از خدمات تا ۹۰ درصد در اوج دوره کرونا کاهش پیدا کرد. مراقبت‌های غربالگری سرطان تا ۹۰ درصد و غربالگری‌های دیابت و فشارخون نیز بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرد.
افزایش ۳۰ درصدی دیابت در کشور
وی بیان کرد: کم‌تحرکی و پرخوری ازجمله عوامل خطر است. علاوه بر این غذای نامناسب هم می‌خوریم، مصرف میوه و سبزی و فیبر در غذا کم بوده و مصرف قند، شیرینی و چربی اشباع‌شده در آن زیاد است. این موضوع موجب شده است تا انواع و اقسام بیماری‌های غیر واگیر شیوع پیدا کند به‌گونه‌ای که از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ شیوع دیابت از ۱۱ درصد در جمعیت به ۱۴ درصد در جمعیت رسیده است که معنی افزایش ۳۰ درصدی شیوع دیابت در کشور است. این در حالی است که ۴ درصد مرگ‌ومیرها در ایران که حدود ۱۶ هزار نفر در سال می‌شود به دلیل ابتلا به دیابت است.
دیابت بیماری است که هزینه‌های زیادی دارد که اگر به آن رسیدگی نشود، منجر به بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیوی، مشکلات بینایی، مشکلات عصبی، زخم دیابتی و قطع عضو می‌شود. درواقع دیابت در صورت کنترل نشدن کم‌کم موجب درگیر شدن تمامی اندام‌های بدن می‌شود.
خودآگاهی از بیماری
وی بابیان اینکه از لحاظ شناسایی بیماران دیابتی موقعیت ایران بهتر از متوسط جهانی است، گفت: از هر ۴ نمونه دیابتی ۳ نفر یا درواقع ۷۵ درصد افراد از بیماری خودآگاهی دارند. در مورد فشارخون اما این‌گونه نیست حدود ۵۰ درصد افراد نسبت به بیماری خودآگاه نیستند. با این حال تنها ۶۵ درصد افراد دیابتی درمان مناسب را دریافت می‌کنند و تنها درمان ۳۰ درصد از بیماران منجر به کنترل دیابت می‌شود. وی افزود: تقریباً ۹۰ درصد جمعیت دیابتی کشور دارای دیابت نوع دوم است و ۱۰ درصد دارای دیابت نوع یک و یا دیابت بارداری هستند.
اصلاح سبک زندگی
استوار بابیان اینکه وضعیت دیگری به نام پیش دیابت وجود دارد، گفت: می‌توان با اصلاح سبک زندگی، اصلاح مصرف مواد غذایی، کاهش وزن، ترک سیگار یا مصرف الکل از ابتلا به دیابت جلوگیری کرد. ۳۰ درصد افراد جامعه در وضعیت پیش دیابت قرار دارند .
بیش‌ترین شیوع دیابت در 5 استان
وی در مورد توزیع جغرافیایی دیابت نیز گفت: دیابت در استان‌های شمالی و نوار مرکزی کشور تا جنوب زیاد است. درواقع ۵ استان مازندران، گیلان، خوزستان، یزد و سمنان بیش‌ترین شیوع دیابت رادارند. در استان‌های نوار شرقی و منتهی‌الیه غربی مانند کرمان، خراسان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، شرقی، کردستان و کرمانشاه شیوع دیابت کمتر است. دلایل عمده این پراکندگی وجود شهرهای بزرگ، کم‌تحرکی، دریافت کالری و. . در شمال و مرکز کشور است.
با آموزش از آینده محافظت کنید
استوار همچنین با اشاره روز جهانی دیابت نیز گفت: شعار امسال فدراسیون دیابت «با آموزش از آینده محافظت کنید» است. تأکید همه سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت، فدراسیون بین‌المللی و همچنین وزارت بهداشت ایران تأکید بر آموزش به عنوان کم‌هزینه‌ترین و اثربخش‌ترین مداخلات برای کاهش دیابت است. درواقع آموزش در چند سطح وجود دارد. نخست آموزش مردم برای مراقبت و پیشگیری از ابتلا از طریق اصلاح سبک زندگی دوم آموزش بیماران برای خود مراقبتی از طریق اصلاح سبک زندگی، پیگیری درمان و… سوم آموزش خانواده بیمار دیابتی، خانواده می‌تواند نحوه مراقبت از فرد دیابتی و کمک کردن به او در مراقبت از خود و پیگیری درمان است و چهارم آموزش آگاهی به مسئولین و سیاست‌گذاران و ایجاد حساسیت در آن‌ها برای اینکه منابع کافی را برای برنامه‌های کنترل دیابت در هر دو سطح پیشگیری و درمان اختصاص دهند.