به بهانه زادروز تولد یعقوب آژند، استاد پژوهش هنر به‌سراغ تعدادی از تألیفات این پژوهشگر رفته‌ایم. آژند تألیفات و ترجمه‌های بسیاری در حوزه هنر، تاریخ و ادبیات ایران دارد.به گزارش ایبنا، به بهانه زادروز تولد یعقوب آژند، استاد پژوهش هنر به‌سراغ تعدادی از تألیفات این پژوهشگر رفته‌ایم. تألیفاتی که به‌حق در حوزه هنر این مرزوبوم نمونه‌های شاخصی هستند. یعقوب آژند آثار ترجمه بسیاری هم در حوزه هنر دارد. آثاری همچون کتاب هنر، تاریخ هنر ایران، دوازده رخ، فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی، تاریخ نگارگری در ایران، نقاشی و نقاشان قاجار و...
کتاب «مکتب نگارگری تبریز و قزوین ـ مشهد»
این کتاب اثر یعقوب آژند در زمینه نگارگری و تأکید بیشتر بر مکتب نگارگری تبریز دوره صفوی است و یک فصل مجزا در مورد مکتب قزوین و مشهد نیز دارد که فارغ از موضوع اصلی کتاب نیست. در کتاب به مراحل ایجاد مکتب تبریز در دوره شاه‌اسماعیل اشاره شده و اینکه چگونه بعدها شاه‌تهماسب فرزند شاه‌اسماعیل دست حمایت از هنرمندان کشید و نگارگران از پایتخت که قزوین بوده پراکنده شدند و روی هنر دیگر نواحی تأثیر گذاشتند.
کتاب «مکتب نگارگری اصفهان»
این کتاب مصور به مناسب گردهمایی بین‌المللی مکتب اصفهان در آذر۱۳۸۵ نگاشته شده و در آغاز معرفی مکتب نگارگری اصفهان را شامل می‌شود. در این بخش اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اصفهان طی دوره یادشده بازگو می‌شود. در ادامه اقدامات شاه‌عباس اول و دوم، در رواج هنر اعم از شعر، موسیقی، خوانندگی، کتاب‌آرایی، نگارگری سنتی، نقاشی و... مطرح می‌گردد. معرفی بخش‌های مختلف نقاش‌خانه سلطنتی و تشکیلات آن، انواع کتاب‌آرایی، نگاره‌های تک‌برگی یا یکه‌صورت (نوعی چهره‌نگاری آرمانی) و معرفی صادقی بیک افشار و رضا عباسی دو نقاش چهره از مکتب نگارگری اصفهان و معرفی آثار آن‌ها، از دیگر مطالب کتاب به شمار می‌رود.
کتاب «نمایش در دوره صفوی»
دوره صفوی از دوره‌های میانی تاریخ ماست؛ ازاین‌رو پیش از آن، دوره‌های زیادی از فرازونشیب تاریخی بر سرزمین ما گذشته است و طبیعتاً تحولات و دگرگونی‌های زیادی را در باب نمایش‌ها به تصویر کشیده است. دوره صفوی میراث‌خوار نمایش ادوار پیشین ایران است؛ طوری‌که در بعضی موارد، ابتکار از آن ادوار پیش از آن است.
کتاب «نمایش در دوره قاجار»
این کتاب ازسوی انتشارات مولی در سال ۱۳۹۵ در ۷۱۲ صفحه به چاپ رسیده است. تئاتر در اواخر دوره قاجار رواجی چشمگیر یافت و بازیگران زن و مرد ارمنی در دوره پیشامشروطه بر صحنه تئاتر ایران مسلط شده بودند. شماری از نمایش‌ها اجرا می‌شد و موسیقی به اشکال مختلف در صحنه‌ها اجرا می‌شد. مثلاً در فاصله سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۳ هجری در تهران سالانه ۱۵ نمایش و سایر فرم‌های نمایشی تئاتر مدرن روی صحنه رفت و در حقیقت اجرای نمایش‌ها به‌مراتب بیشتر بود. یکی از دلایلی که نویسندگان و مترجمان را ترغیب می‌کرد تا دست به ترجمه آثار نمایشی اروپا بزنند یا خود نمایشنامه بنویسند، همین رویکرد مردم به تئاتر در آن دوران بود. پس از استبداد صغیر محمدعلی‌شاهی، اشتیاق مردم به دیدن نمایش تئاتر به اندازه‌ای بود که ذهن و ضمیر بسیاری از نویسندگان را متوجه خود کرد و حتی نشریه‌ای با عنوان «تیاتر» انتشار یافت.
کتاب «استاد محمد سیاه‌قلم»
محمد سیاه‌قلم از استادان قرن ۹ قمری است و حدود صد سال است که هنرپژوهان جهان درباره او صحبت می‌کنند. به‌خاطر آثار گوناگونی که خلق کرده، هنوز پژوهشگران به نتیجه نرسیده‌اند چه کسی بوده است. یعقوب آژند بیان می‌کند که در کتاب «استاد محمد سیاه‌قلم؛ هنرمندی با سه چهره» تمام نظرات درباره این هنرمند را آورده و یک‌به‌یک درباره آن‌ها بحث کرده است. درنهایت ثابت شده او یکی از هنرمندان برجسته ایرانی است، با اینکه آثارش در توپقاپی‌سرای ترکیه نگهداری می‌شود و آن‌ها می‌خواستند محمد سیاه‌قلم را هنرمندی ترک معرفی کنند. آژند در کتاب «استاد محمد سیاه‌قلم؛ هنرمندی با سه چهره» به معرفی، نحوه و روش آثار و تحلیل کارهای این هنرمند پرداخته است. این کتاب سال‌ها پیش در قالب کتابی جیبی توسط انتشارات امیرکبیر چاپ شد که درباره این هنرمند ناشناخته نکاتی را مطرح کرد.
کتاب «هفت اصل تزئینی هنر ایران»
کتاب حاضر، نخستین پژوهش در باب هفت اصل تزئینی هنر ایران است؛ هفت اصلی که از سده‌های نخستین اسلامی تا اواسط دوره قاجار به رسانه‌های هنر ایران ابعاد بین‌المللی و هویتی کاملاً ایرانی‌اسلامی بخشید. این هفت اصل، در حقیقت صور خیال بصیر هنرهای ایرانی بود. هنرمندان ایران با تشبه به نقش‌مایه‌های جهانی روزگار خود، قالب و اسلوب این هفت اصل را در کمال لطافت، ملاحت، دل‌آویزی و نغز سامان بخشیدند و پایه‌ای استوار و متین برای نقوش تزئینی هنر ایران تدارک دیدند؛ کیفیتی که شور و گرمی و قوت اثرات آن را هنوز می‌توان در نقوش تزئینی جهان اسلام و هنرهای سایر ملل جهان مشاهده نمود. رونق پست‌مدرنیسم در هنر ایران، شماری از این اصول هفت‌گانه را از واژگان بصیر هنرهای ایران زدود.