آلبرت بغزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران
باید از مسئولان بانک مرکزی سوال کرد که برای وضعیت پیش آمده چه برنامه ای دارند و در این وضعیت خاص می خواهند چه کنند؟ بانک مرکزی از میزان ذخایر ارزی مطلع است و بر نحوه انتقال ارز اشراف دارد و مسئولیت کنترل بازار ارز بر عهده بانک مرکزی است.
متاسفانه به میزانی که اقتصاد ایران از درگیری میان اسرائیل و حماس متاثر شده و عکس العمل نشان داده؛ اقتصاد دو گروه درگیر، هنوز چنان افت و خیزی نشان نداده است. همینطور هیچ یک از کشور های منطقه و حتی کشورهای همسایه با این درگیری، تا این لحظه تغییری را در شاخص های اقتصادی خود مشاهده نکرده اند.
ایران به دلیل حمایت مادی و معنوی از گروه های مخالف اسرائیل در کنار این دعوا دیده می شود. اما التهاب بازار ارز تنها به موضع سیاسی ایران بر نمی گردد. بازار ارز مثل زخمی بهبود نیافته حساس و مستعد التهاب است.
در این شرایط صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی، سرمایه گذاران در بورس و مردم عادی نگران وضعیت اقتصادی خود و خانواده هایشان هستند. جامعه نگران معیشت و آینده کسب و کار ها است.
امروز این بیم در جامعه وجود دارد که آیا تحریم ها علیه ایران سنگین تر خواهد شد؟ آیا کشورمان وارد این درگیری می شود یا خیر؟ آیا اسرائیل حملاتی به خاک ما خواهد داشت یا نه؟! بازار از نظر روانی آلوده تنش جدید خاورمیانه شده است.
تا پیش از مسئولیت گرفتن آقای فرزین در بانک مرکزی، هر اتفاقی به سرعت اثر خود را در بازار ارز نشان می داد و شاهد نوسانات ارزی و افزایش نرخ دلار بودیم. با آمدن فرزین و با برنامه های مرکز مبادله و مدیریت تقاضای ارز، وضعیت به حالتی از ثبات نسبی رسید. امروز هم این امید وجود دارد که اگر بانک مرکزی سیاست های ارزی خود را به خوبی اجرا کند، می تواند این التهاب روانی را مدیریت کند.
بسیاری معتقد هستند که نرخ ارز باید تغییر کند و ادعا می کنند با وجود تورم چرا نرخ ارز تغییر نکرده و خواستار بالا رفتن نرخ ارز هستند. در این فواصل زمانی چنین تفکری آتش بیار معرکه می شود و تلاش می کند تا نرخ را تا جاییکه می تواند افزایش بدهد.
اگر چه مردم تبدیل دارایی نقدی خود به ارز و طلا را تنها چاره حفظ ارزش پول می دانند اما مردم به تنهایی نمی توانند نرخ را تا این حد تغییر بدهند. کاسبان بازار آزاد ارز چنین التهاباتی را ایجاد می کنند. امروز هم تلاشی در جریان است و می خواهند ببینند تا کجا قادر هستند نرخ ارز را بالا ببرند.
شاید افزایش سه یا چهار هزار تومانی نرخ ارز تعجبی نداشته باشد ولی این وضعیت یک التهاب است و باید پاسخی فوری از جنس سیاست گذار یعنی بانک مرکزی دریافت کند. اگر تزریق ارز به بازار مختل نشود و ادامه پیدا کند، افزایش نرخ ارز متوقف می شود و حتی می توان پیش بینی کرد شاهد وضعیت کاهشی در بازار ارز باشیم.
اگر جنگ بین اسرائیل و فلسطینی ها فروکش کند نوسان دلار آرام می شود ولی باید مطمئن شد که آتشی زیر خاکستر نمانده است. در این مرحله سیاست بانک مرکزی تعیین کننده خواهد بود باید تامین نیاز ارزی کنند و بر نیاز بازار اشراف کامل داشته باشند.