گروه اجتماعی: افزایش نگرانکننده قتلهای ناموسی زنگ خطر آسیبهای اجتماعی را به صدا درآورده است. آخرین گزارش قتل مربوط به زنی در خیابان قزوین بود که به دلیل اختلاف بر سر خرید گوشی ۲۰ میلیون تومانی توسط همسرش خفه شد. نخستین مورد قتل زن در امسال، قتل فاطمه سلطانی، دختری ۱۸ ساله در اسلامشهر بود که ۲۸ فروردین توسط پدرش با ضربات چاقو کشته شد. دلیل این جنایت، آگاهی فاطمه از رابطه پنهانی پدرش عنوانشده است. در ۸ اردیبهشت، گلاب فرامرزی در دالاهو کرمانشاه به دست دامادش به قتل رسید. او به دلیل پیگیری طلاق دخترش هدف این جنایت قرار گرفت. ۱۰ اردیبهشت، فاطمه برخورداری، معلم آموزشوپرورش در سبزوار که قصد جدایی از همسرش را داشت، با ضربات قمه کشته شد. ۱۳ اردیبهشت، دو زن قربانی خشونت خانگی شدند: زنی ۴۹ ساله در دامغان که بهعمد با خودرو زیر گرفته شد و زنی ۵۰ ساله در مشهد که با ضربات گرز همسرش جان باخت. ۱۵ اردیبهشت، پدری در کوهستانهای نهاوند سه فرزند خردسال خود را به قتل رساند. ۱۶ اردیبهشت، زهرا میرزایی، مجری صداوسیما در تهران توسط پسرخالهاش با ضربات چکش و بریدن گلو به قتل رسید. مائده خطیبیان، دختر ۲۱ ساله در مشهد کشته شد. ۱۷ اردیبهشت، مبینا کندابی ۲۸ ساله در بندر گز با شلیک گلوله همسرش جان باخت. نصرالله انصاری نژاد، روانشناس اجتماعی و استاد دانشگاه علوم قضایی درباره چرایی وقوع «قتلهای دستهجمعی خانوادگی» گفت: پدیدههای اجتماعی پویا وزنده هستند و به دیگران سرایت میکند. امروز شبکههای اجتماعی و دنیای رسانهای و دیجیتال سرعت انتقال اخبار را تسریع کرده است. قتلهای خانوادگی به دلیل عدم کنترل خشونت در خانوادهها رخ میدهد. در ادامه گزیده نظرات وی را میخوانید.
سبک زندگی غیرعادی
برای مثال فردی ممکن است در بحران شدیدی قرار گیرد یا تحت تأثیر یک ماده محرک باشد که مصرف کرده است. سبک زندگی غیرعادی، واکنشهای غیرعادی را به محرکهای عادی میدهد. به این مفهوم که اختلافات خانوادگی در هر خانواده وجود دارد و درگیریها و تنش ممکن است در هر فردی وجود داشته باشد. اینکه پاسخ غیرعادی به واکنش دهیم، جای سؤال دارد.
اگر اختلال حاد روانی باشد، مشخص است که چگونه روابط اجتماعی و خانوادگی در بروز این رفتار تأثیر دارد، امروزه در دنیا و در کشور خودمان هم شاهد این موضوع هستیم. مهارتهایی به افراد آموزش داده میشود که این مهارتها در زمانها و مکانهای مختلف و با موضوعات گوناگون، افراد را واجد توانمندیهایی میکند که بتوانند ارتباط مؤثری با انسانهای پیرامون خود برقرار کنند. بهعنوانمثال، فرد مهارت کنترل خشم را یاد میگیرد. یک فرد که در یک محیط پرتنش کار میکند، به او گفته میشود که باید یاد بگیرد با اربابرجوع چگونه رفتار کند تا پرخاشگری نکند. یا فردی که میخواهد برای مثال در حوزه تجارت و بازرگانی موفق شود، حتماً مهارتهای برقراری ارتباط مؤثر را میآموزد. همچنین فردی که یک کار پرتنشی را انجام میدهد، مهارتهای تابآوری را به او آموزش میدهند.
قتل در چه خانوادههایی انجام میشود؟
تجربه و تحقیقات نشان داده معمولاً افرادی که قتلهای خانوادگی و قتلهای فجیع انجام میدهند، اینها علاوه بر اینکه فاقد تحصیلات بالا هستند-البته مواردی وجود دارد که افراد تحصیلکرده نیز این کار را میکنند- عموماً افرادی هستند که تحصیلات دانشگاهی و فرهیختگی بالایی ندارند. این افراد در محیطهای با طبقه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پایینتر یا متوسط معمولاً بیشتر دچار این اتفاقات میشوند. این نشاندهنده این است که با آموزش و مداخله در دورههای مختلف زندگی میتوانیم هم افراد را به این مهارتها برسانیم که در موقع بحران چگونه رفتار کنند و هم اینکه از بروز موارد قتل یا اختلالات شدید که منجر به آسیبهای اجتماعی جدی میشود، پیشگیری کنیم.
از پلیس کمک بگیرید
همچنین نهاد پلیس بهعنوان مرجع قدرت و اقتدار در کنار فرد هستند و هر وقت فرد احساس خطر کند، میتواند از پلیس کمک بگیرد. آموزشها و مشاورههایی که افراد میگیرند نیز مؤثر است. میتوانید از مشورتهای کارشناسی پلیس و نیروهای آموزشدیده درخواست کمک کنید. قطعاً اینها راهکارهایی به شما خواهند داد و اگر لازم باشد، مداخله میکنند و بهعنوان حامی در کنار شما هستند.
عوامل محافظتکننده درونی
نظریات متعددی در حوزه جرمشناسی و تحلیل اجتماعی جرم وجود دارد. واقعیت قضیه این است که یکی از مهمترین فاکتورها در خصوص بازدارندگی جرم، آن نظارتهایی است که از درون فرد باید اتفاق بیفتد. یعنی بهجای اینکه دوربینهای بیرونی را بیشتر کنیم، باید عوامل محافظتکننده درونی فرد را تقویت کنیم. عزتنفس فرد باید افزایش پیدا کند، سطح اضطراب کاهش یابد و تکانههای پرخاشگرانه فرد کنترل شود.