بهرام عکاشه در 89 سالگی درگذشت
عکاشه معتقد بود که خاک ایران روی گسل فعال زلزله قرار دارد
گروه اجتماعی: دکتر بهرام عکاشه، بنیان‌گذار علم زلزله‌شناسی ایران و چهره‌ای ماندگار در عرصه علم و آموزش و دانشگاه ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ در ۸۹ سالگی دار فانی را وداع گفت. عکاشه رشته زلزله شناسی را دانشگاه تهران دایر کرد. او «پدر علم زلزله‌شناسی ایران» بود که در توسعه دانش زلزله‌شناسی و افزایش آگاهی عمومی درباره مخاطرات زلزله و محیط زیست نقش موثر و بی بدیل ایفا کرد.
زندگی‌نامه
بهرام عکاشه در سال ۱۳۱۵ در شهر مسجدسلیمان، استانی نفت‌خیز در خوزستان، دیده به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مسجدسلیمان و اهواز گذراند و در خرداد ۱۳۳۴ با کسب رتبه اول دیپلم ریاضی را از دبیرستان دکتر حسابی دریافت کرد. عکاشه در مهر ۱۳۳۴ وارد دانشگاه تهران شد و تحصیل در رشته فیزیک را آغاز کرد. پس از اخذ مدرک کارشناسی در سال ۱۳۳۸، به‌عنوان دانشجوی بورسیه مبادله‌ای راهی آلمان شد. او در بهار ۱۳۳۹ تحصیلات خود را در دانشگاه صنعتی اشتوتگارت در رشته‌های فیزیک و ژئوفیزیک آغاز کرد و دروس مقدماتی زلزله‌شناسی را زیر نظر پروفسور هیلر، از چهره‌های برجسته این حوزه، فراگرفت. پس از بازنشستگی پروفسور هیلر، عکاشه تحصیلات خود را تحت نظر پروفسور برگهمر در فرانکفورت ادامه داد و در پاییز ۱۳۴۸ موفق به دریافت مدرک دکتری ژئوفیزیک با تخصص زلزله‌شناسی شد.
فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای
دکتر عکاشه در زمستان ۱۳۴۸ به ایران بازگشت و فعالیت علمی خود را در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران به‌عنوان استادیار آغاز کرد. او در سال ۱۳۶۴ به مرتبه استادی رسید و سال‌ها ریاست بخش زلزله‌شناسی این مؤسسه را بر عهده داشت. عکاشه با راه‌اندازی پایگاه‌های زلزله‌نگاری و انجام مطالعات کلیدی، مانند تحلیل طیف طراحی ساختگاه رآکتور تحقیقاتی تهران، نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های علمی کشور ایفا کرد.
وی پس از بازنشستگی از دانشگاه تهران پس از ۳۰ سال خدمت، فعالیت خود را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ادامه داد. او در سال ۱۳۷۳ رشته ژئوفیزیک را در این دانشگاه راه‌اندازی کرد و به مدت ۱۴ سال ریاست گروه ژئوفیزیک و سپس دانشکده علوم پایه این دانشگاه را بر عهده داشت.
آثار علمی و افتخارات
دکتر عکاشه نویسنده یک کتاب تألیفی و بیش از ۱۰۰ مقاله داخلی و ۳۵ مقاله بین‌المللی بود. او در پروژه‌های مهمی مانند تحلیل مقاومت ساختمان‌های رآکتور تحقیقاتی سازمان انرژی اتمی ایران در برابر زلزله مشارکت داشت. در سال ۱۴۰۱، بنیاد میراث پاسارگاد او را به‌عنوان بهترین شخصیت سال در رشته میراث طبیعی و محیط زیست معرفی کرد.
نگرانی از زلزله تهران
دکتر عکاشه به دلیل هشدارهای مکرر خود درباره خطر زلزله در تهران شهرت داشت. او معتقد بود که بیش از ۹۵ درصد خاک ایران روی گسل‌های فعال قرار دارد و تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در دامنه البرز مرکزی، در معرض خطر زلزله‌ای بزرگ (بیش از ۷ ریشتر) است. او بارها تأکید کرد که جابه‌جایی پایتخت به مکانی امن‌تر، مانند اصفهان، می‌تواند تلفات ناشی از زلزله احتمالی را به حداقل برساند.
پیش‌بینی‌های علمی
این چهره ماندگار به دلیل صراحت در بیان دیدگاه‌هایش درباره خطرات زلزله در ایران، گاه با انتقادات و جنجال‌هایی مواجه شد. او بارها تأکید داشت که پیش‌بینی دقیق زمان وقوع زلزله غیرممکن است، اما با تحلیل علمی گسل‌ها می‌توان مناطق پرخطر را شناسایی کرد. این دیدگاه در برخی محافل علمی و عمومی بحث‌برانگیز بود، اما عکاشه با پافشاری بر علم، از این انتقادات عبور کرد.
نگرانی‌های زیست‌محیطی
عکاشه در سال‌های پایانی عمر خود، به مسائل زیست‌محیطی و تأثیر آن‌ها بر فعال شدن گسل‌ها نیز توجه نشان داد. او معتقد بود که تخریب محیط زیست، مانند برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، می‌تواند فعالیت گسل‌ها را تشدید کند. این دیدگاه نشان‌دهنده نگاه پیشرو او به ارتباط علوم زمین و محیط زیست بود.
دکتر بهرام عکاشه با بیش از نیم قرن فعالیت علمی و آموزشی، نه‌تنها علم زلزله‌شناسی را در ایران پایه‌گذاری کرد، بلکه با هشدارهای مسئولانه و تلاش برای ارتقای ایمنی، جان‌های بسیاری را از خطرات احتمالی نجات داد. نام او به‌عنوان یکی از مفاخر علمی ایران در تاریخ این سرزمین جاودانه خواهد ماند.