دوهفتهای که ایرانیان بدون تلگرام گذراندند میتوان آن را بهعنوان بلوغ اجتماعی نامید. بهگونهای که این رویداد بازدارنده باعث شد بسیاری از فرایندهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در امتحانی واقعی موردسنجش قرار گیرد. آنچه در این فرصت به آن توجه خواهیم کرد نکات مثبتی از برایند تصمیم به فیلتر شدن پیامرسان تلگرام در جامعه ایرانی و نبودن این افزار رسانه در جمع ایرانی هااست. 1- بدون شک فیلتر شدن دوهفتهای تلگرام بهخوبی به این موضوع اذعان کرد که دیگر زمان بازدارندگی صددرصدی آنهم در کشوری که به سمت توسعه گام برمیدارد گذشته است. روانشناسان و جامعه شناسان همواره بر این نکته تأکیددارند که هرگاه قرار بر بازداشتن جامعه یا فردی از موضوعی مطرح است میبایست در ابتد جایگزین آن را پیدا کرد. موضوع فیلترینگ تلگرام نشان داد درصورتیکه این اتفاق رخ ندهد و برای اوامری بازدارنده جایگزین مشخص نشود، جامعه دست به انتخاب جایگزین می زند که ممکن است راهکارهایی غیرقابلتصور برای حکومت باشد. مثال عینی آن استفاده حداکثری از فیلترشکن در این مدت بود. قبلتر و در زمان فیلتر شدن پیامرسانهای «وایبر» و «وی چت» ایرانیان تصمیم به کوچ از نرمافزاری به نرمافزار دیگر گرفتند. این تغییر رویه نشان میدهد مردم نسبت به حقوق شهروندی خود، آگاهی پیداکردهاند و از مردمی ساکن به کنشگرانی فعال تبدیلشدهاند که این موضوع ناشی از گرایش به شبکههای اجتماعی است. 2- فیلتر تلگرام نشان داد که جایگزینهای بومی قابلمقایسه با نمونههای خارجی نیستند. ازاینرو بازه زمانی فیلتر شدن پیامرسان تلگرام را میتوان بازه امتحان و آزمودن پیامرسانهای داخلی در فضای حقیقی عنوان کرد که بهرغم تبلیغات هیچکدام از این پیامرسانها قابلمقایسه با نمونه خارجی یعنی تلگرام و سایرین نیستند. 3- فیلتر شدن تلگرام بهخوبی نشان داد که این پیامرسان و شبکه اجتماعی موبایلی تا چه اندازه در زندگی ایرانیها تأثیرگذار شده است. از نقل انتقال ساده اطلاعات گرفته تا کسب درآمدکه تلگرام به سهولت برای کاربران فراهم کرده است. نکته دیگر اینکه با مسدود شدن تلگرام رقیبان رسانهای شبکههای اجتماعی موبایلی نیز جان تازه گرفتند. از رسانه ملی پر میل به فیلتر تلگرام و ادامهدار شدن آن گرفته تا رسانههای مکتوب و خبرگزاریها که نیمنگاهی به عدم رفع فیلتر تلگرام داشتند، نشان داد تا چه حد از رقیب خود دل پرخونی دارند. گزارشهای یکطرفه صداوسیما و تکذیبهای بعدازآن نیز کاری با آن رسانه کرد که گویا قابل جبران نیست. 4- مزیت فیلتر شدن تلگرام سنجش میزان پایبندی مسئولان به وعدههای خود بود. اینکه دست وزیر ارتباطات روی دکمه فیلتر نرود و حالا که رفته ماجرا بعد از مقطعی به حالت اولیه خود برگردد، بیم و امیدهایی بود که مردم را کمی نگران کرد. اینکه شعارهای انتخاباتی حسن روحانی با فیلتر شدن تلگرام فراموش شود میتوانست امید را تا سرحد از بین رفتن دیگر شعارهای کلیدی روحانی کاهش دهد. خوشبختانه موضوع ختم به خیر شد و مشخص شد که میتوان به دولت نگاه امیداوارنه داشت.