توافق‌نامه اخیر همکاری اقتصادی و امنیتی که توسط ایران و چین امضاشده است ، عواقب برای ژئوپلیتیک خاورمیانه خواهد داشت. تلاش آمریكا برای مهار منطقه‌ای ایران و فشار به آن ازنظر مالی ، هر دو كشور را به این سمت سوق داد. این توافق در صورت نابسامانی به تهران یک شریک حیاتی می‌دهد تا در برابر تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده از زمان خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای در سال 2018 قادر به مقاومت باشد. اقتصاد ایران از آن زمان در شرایط انقباضی بوده است. با کاهش تعداد واردکنندگان نفت سرمایه‌گذاری خارجی با کاهش روبرو و چین از معدود مشتریان بود. برای پکن ، این معامله یک معامله مهم در روابط آن با کشورهای تولیدکننده نفت خلیج‌فارس می‌باشد که شرکای امنیتی دیرینه ایالات‌متحده به شمار می‌روند. درحالی‌که هنوز جزئیات این توافق‌نامه منتشرنشده است ، هدف آن ارائه جریان ثابت و پایدار نفت ایران به چین درازای سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز در زیرساخت‌های مهم ایران از بندرها تا راه‌آهن سریع‌السیر ، انرژی و پتروشیمی می‌باشد.اگر تنش‌های ژئوپلیتیکی بین پکن و واشنگتن به نقطه‌جوش برسد، کشورهای عربی برای انتخاب طرف خود تحت‌فشار ایالات‌متحده قرار می‌گیرند.در این شرایط چین می‌تواند مطمئن باشد که تهران یک شریک قابل‌اعتماد خواهد بود.از دیدگاه ایران ، این قرارداد منافع مالی و استراتژیک تهران را کاملاً در آسیا قرار می‌دهد. مدت‌هاست ایران در تلاش به پیوستن به سازمان همکاری شانگهای - اتحاد اقتصادی و امنیتی اوراسیا به رهبری چین و روسیه می‌باشد. رویای سازمان همکاری شانگهای برای تهران می‌تواند به زودی به واقعیت تبدیل شود ، زیرا نقش ایران در پروژه بلند پروازانه کمربند و جاده چین برجسته است. در حال حاضر، ایران به‌عنوان ناظر در جلسات سازمان شرکت می‌کند. برعکس ، عدم موفقیت برجام JCPOA ، تأمین سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی موردنیاز تهران که وعده داده‌شده بود را دشوار کرده است.فضای سیاسی برای روابط بهتر واشنگتن و تهران در حال حاضر توسط سیاست داخلی در هر دو کشور محدودتر شده است. گرچه ترجیح ایران برای فناوری و سرمایه‌گذاری اروپایی و آمریکایی بوده است ، اما به دلیل دردسر کمتر هم‌اکنون به‌طرف چینی‌ها روی آورده است. چراکه پکن برعکس بروکسل و واشنگتن کاری به سیاست‌های داخلی، منطقه‌ای یا برنامه موشکی ایران ندارد.بعلاوه سیاست‌های چین تحت تأثیر روابط استراتژیک خود با دیگران در خاورمیانه قرار نمی‌گیرد و مستقل از آن عمل می‌کند برخلاف سیاست خارجی آمریکا که با اعمال‌نفوذ لابی‌های اسرائیل و عربستان تغییر می‌یابد.- . چین روابط دوجانبه با بازیگران خودمختار و قابل‌اعتماد در برابر فشارهای آمریکا را ترجیح می‌دهد. این رویه کاملاً مناسب تهران است چراکه مشارکت در سیستم مالی یوان، این کشور را در برابر هوی و هوس هریک از روسای جمهور جدید در کاخ سفید در امان نگه می‌دارد. برخی شواهد نشان می‌دهد که این رویکرد تهران کار می‌کند. در آغاز قرن ، نفت 50 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل می‌داد درحالی‌که امروز 15 درصد آن را تشکیل می‌دهد.شواهد نشان می‌دهد اقتصاد ایران از مقاومت بیشتری برخوردار است: صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند اقتصاد ایران در سال 2021 با رشد 3.2 درصدی روبرو شود.
تارنمای ریسپانسیبل استیت کرافت
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com