برنامه کلاب هاوس فقط بهصورت صوتی است که به کاربران کشورها در سراسر خاورمیانه یک فرصت جدید برای اتصال و گفتگو میدهد. سعودیها بحث درباره قانونی کردن مشروبات الکلی و سقطجنین ، که هر دو در عربستان سعودی تابو به شمار میروند را موردبحث قرار دادهاند. مصریها با صدای بلند حاکم دیکتاتور خود را به چالش میکشند و به نظر میرسد که ایرانیان از فرصت کلاب هاوس استفاده کرده تا دولت را به پاسخ گوئی وادارند . محمدعلی ابطحی ، معاون رئیسجمهور پیشین ایران گفت، مردم در کلاب هاوس تمرین دموکراسی میکنند”
در خاورمیانه، منطقهای که عموماً نتیجه بیشتر انتخابات از پیش تعیینشده است ، دولتها غیرقابل دسترسی هستند ، شبکههای رادیوتلویزیونی بیشتر تریبونی برای طرفداران دولت میباشد و سایر برنامههای رسانههای اجتماعی نیز ممنوع و یا تحت نظارت دقیق قرار میگیرند، در یک چنین شرایطی است که کلاب هاوس به میدانی برای تجمع مجازی تبدیل میگردد. یک دهه پیش ، هنگامیکه معترضین در سراسر جهان عرب از رسانههای اجتماعی برای سازماندهی و خواستار تغییر و سرنگونی دیکتاتورها استفاده میکردند ، رسانههای غربی جنبش آنها را “انقلابهای فیس بوکی” و “قیامهای توییتری” نامگذاری کردند.
تعدادی از دولتهای خاورمیانه با تشدید کنترل بر رسانههای اجتماعی به پاسخ دادند.
مصر و امارات متحده عربی شهروندان عادی را به جرم کمترین انتقادات از دولت دستگیر کردهاند. عربستان سعودی ارتشهایی از رباتها و ترول های توییتری را برای تحریک ملیگرایی و بدنام کردن مخالفان بکار گرفت.
و علیرغم فضای مبهم بیان آزاد در کلاب هاوس، خطرات آشکاری وجود دارد. کاربران کلاب هاوس ، که بهطورکلی بانام واقعی خود وارد سیستم میشوند ، بهراحتی قابلشناسایی هستند و استراق سمع برای آژانسهای امنیتی دولتها آسان است - اگرچه بسیاری از مکالمات که در زمان واقعی بهصورت همزمان اتفاق میافتد ، نظارت بر آنها را دشوار میسازد. طرفداران حفظ حریم خصوصی همچنین مواردی را درباره اطلاعات و دادههای شخصی کلاب هاوس جمعآوری کردهاند که اگر دولتهای بتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند ، خطرناک خواهد گردید.
آیا کسی به خاطر چیزی که در کلاب هاوس میگوید دستگیر میشود؟ تیموتی کالداس ، یکی از اعضای مؤسسه سیاست خاورمیانه که مصر را موردمطالعه قرار میدهد، گفت این مسئله قطعاً بر روی کل این موضوع سرپوش میگذارد “آنچه من نگران آن هستم این است که ممکن است بسیاری از مردم از آرامش کمتری برخوردار باشند. درحالیکه مقامات لزوماً در سطح وسیعی نظارت نمیکنند ، اما هنوز افرادی هستند که در اطراف این اتاقها به خبرچینی مشغول میباشند. “ در ایران ، علیرغم در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در 18 ژوئن ، اتاقهای کلاب هاوس که متمرکز بر انتخابات هستند مورداستقبال واقعشدهاند. هزاران نفر در روز شرکت میکنند درزمانی که مبارزات تنبهتن کاندیداها به دلیل گسترش کوید-19 محدود میشود. یکی از کاربران ، مازیار سماعی ، دریکی از اتاقهای کلاب هاوس گفت: “این تالار مجازی گفتمان در ایران را تغییر داده است.” “من ، بهعنوان یک فرد عادی که به هیچ مقام رسمی دسترسی ندارم ، میتوانم به اینجا بیایم و به آنها گوش کنم.”فرید مدرسی 40 ساله ، روزنامهنگار که میزبان یک اتاق گفتگوی محبوب انتخاباتی است ، گفت: “ایرانیان مدتی است که کمتر با یکدیگر صحبت کردهاند .” “در توییتر ، ما به یکدیگر حمله میکنیم. کلابهاوس باعث میشود صحبتهای طرف مقابل را بهطور مستقیم بشنویم. “در کلاب هاوس خیلی از چیزها متفاوت است. نائل شاما ، یک محقق متخصص در سیاست خاورمیانه ، گفت: “در جوامع بسته ، کلاب هاوس فرصتی را برای مردم فراهم میکند تا تجربیات و افکار خود را به اشتراک بگذارند و مورد شنیدن قرار گیرند.” “این بخشی از ذات انسان است که این اشتیاق را دارد که باید به شما گوشداده شود ، احساس کند که شما وجود دارید و یک هویت دارید و افکار شما مهم است و کسی هست که به آن گوش دهد.”
2 مه 2021
تارنمای نیویورکتایمز
برگردان و کوتاهسازی علیاصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com