شنای مطمئن در دریاها و دریاچههای بزرگ مانند شنا در دریاچه، سد یا استخر آب نیست، بلکه علاوه بر مهارت در شنا باید ویژگی آن حوضه آبی را نیز شناخت؛ یکی از مهمترین آنها «جریان شکافنده» در دریای خزر است که حتی ماهرترین شناگران را هم به کام مرگ میکشاند. به گزارش ایرنا، آمارها نشان میدهد سالانه بیش از ۲۰۰ نفر در خزر غرق میشوند که میتواند به عوامل مختلفی مانند جریان شکافنده و یا وجود چاهها و ساختمانهای تخریب ناشی از پیشروی آب باشد؛ بنابراین شناخت منطقه برای شنا از اهمیت زیادی برخوردار است. بر این اساس پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی باهدف پیشگیری از بروز این قبیل سوانح تلخ توصیههایی را خطاب به شناگران دریای خزر ارائه کرده است که یکی از مهمترین آنها شناساندن جریان شکافنده در دریای خزر است. بیشتر جریانهای ساحلی به دلیل وجود امواج و شکست آنها ایجاد میشوند. این جریانها آنقدر قوی هستند که حتی ممکن است شناگران ماهر را غرق کنند. امواج معمولاً بهصورت مورب به ساحل نزدیک میشوند. این امواج در عمق معینی ناپایدار شده و میشکنند. به دلیل شکست امواج، جریانهای موازی و عمود بر ساحل میگیرند. جریانهای موازی ساحل معمولاً در فواصل معینی با یکدیگر برخورد کرده و با سرعت قابلتوجهی به سمت دریا برمیگردند. جریانهای برگشتی که با سازوکارهای دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند، جریانهای شکافنده یا جریانهای تند برگشتی نامیده میشود. این جریانها در محدوده آبهای کمعمق ساحلی به وجود میآیند و هرساله در آبهای ساحلی ایران در دریای خزر سبب مرگ صدها تن از شناگران میشوند.
چگونه جریان شکافنده را بشناسیم؟
سرعت جریان شکافنده به مشخصات امواج، زاویه برخورد امواج با ساحل و شیب عمودی ساحل بستگی دارد. این جریان را میتوان با رفتن به روی یک تلماسه که حدود دو متر بالاتر از سطح آب است یا رفتن بر روی یک آلاچیق یا سقف خودرو با چشم مشاهده کرد. جریان شکافنده معمولاً بسیار قوی بوده و حتی میتواند جان شناگران بسیار ماهر را به خطر اندازند؛ درنتیجه اگر هنوز شنا را کامل فرانگرفتهاید، در آب عمیقتر از قد خودتان شنا نکنید. در وقع جریان شکافنده مانند یک بادبزن است که شناگر را در میان خود میگیرد که در این شرایط هر چه بیشتر تلاش کنی بیشتر فرو میروی، بنابراین فردی که در آن گرفتار میشود باید خود را به جریان بسپارد، زیرا بعد از مدتی جریان خودبهخود میشکند و فرد را رها میکند. زمانی که در مسیر جریان شکافنده قرار گرفتید، هیچگاه با آن مبارزه نکنید و خلاف جهت جریان بهسوی ساحل شنا نکنید. آرام باشید و با جریان همراه شوید. چند دقیقه خود را روی آب نگه دارید یا اینکه بهموازات ساحل شنا کنید تا از جریان شکافنده خارج شوید. توجه داشته باشید که جریان با حرکت بهسوی دریا، در آب دریا مستهلک میشود و آنگاه به حالت مورب بهطرف ساحل شنا کنید. اگر قصد شنا کردن دارید قبل از اینکه وارد دریا شوید میتوانید با رفتن به روی یک تلماسه حدود دومتری یا رفتن بر روی یک آلاچیق یا سقف خودرو، جریان شکافنده را ببینید که میتواند به شما کمک کند تا وارد آن محدوده نشوید.