سینا لطیف‌پور- پژوهشگر و مدرس موسیقی
موسیقی‌درمانی راه و روش استفاده از موسیقی در جهت تحقق برخی اهداف درمانی برای رسیدگی به نیازهای جسمی، عاطفی، شناختی و اجتماعی افراد است. یکی از گروه‌های مهم هدف در موسیقی‌درمانی سالمندان هستند. با توجه به اینکه موسیقی منعکس‌کننده محدوده وسیعی از عواطف انسانی است و برای تعامل انسان‌ها تجربه‌ای مشترک فراهم می‌آورد، ابزار بسیار مناسبی برای بهبود روحیه انسان است. از طرفی با توجه به اثرات ثابت شده اصوات موسیقی بر مغز انسان می‌تواند در بهبود و سلامت جسمی سالمندان نیز مؤثر باشد.
هم‌نوازی و هم‌خوانی‌ها در موسیقی‌درمانی باعث بهبود روابط اجتماعی و کاهش احساس تنهایی در افراد شده و اعتمادبه‌نفس انسان را نیز تقویت می‌کند. آواز خواندن به گفته موسیقی‌درمانگرها، شخص را کاملاً در لحظه قرار می‌دهد. همچنین تجربیات محققان نشان می‌دهد که وقتی درمان‌جو مشغول آواز خواندن است، به اضطراب‌ها و نگرانی‌های ذهنی خود نمی‌پردازد. از طرف دیگر نواختن سازها نیز هماهنگی قسمت‌هايی از بدن را بهبود می‌بخشد. به گفته متخصصان، موسیقی‌درمانی می‌تواند مواد شیمیایی مغزی را كه احساسات مثبتی در افراد مبتلابه زوال عقل برمی‌انگیزد، افزایش دهد.
محققان موسیقی‌درمانی تأکید ویژه‌ای بر استفاده از آهنگ‌های شناخته شده در افراد سالمند دارند، چراکه باعث ارتباط مجدد آن‌ها با خاطرات دیرینه و قدیمی شده و در بهبود روحیه آن‌ها بسیار مؤثر است.
برای برخی از سالمندان، مشکلات مختلف سلامتی مربوط به افزایش سن می‌تواند ارتباطشان را با محیط اطراف و دیگر انسان‌ها دشوار سازد. موسیقی راه‌های ارتباطی بیشتری برای افراد مسن می‌گشاید. فعالیت‌هایی ازجمله تحرک بیشتر، آواز خواندن، نواختن، گوش دادن و تماشای اجرای موسیقی می‌تواند بحث‌هایی را ایجاد کند که ارتباط با دوستان و اعضای خانواده را بهبود ببخشد.
بر اساس پژوهش‌هایی كه در دانشگاه روان‌پزشکی شهر رم انجام شده، افراد سالمندی كه با همسالان خود در گروه‌های موسیقی شركت می‌کنند یا در هفته روزی را به شركت در اجتماعات دوستانه و خواندن آوازهای قدیمی یا سرودهای مذهبی می‌گذرانند، در مقایسه با دیگر سالمندان پرجنب‌وجوش‌تر و ازلحاظ ذهنی آرام‌تر هستند. وقتی موسیقی در یک محیط گروهی به اشتراک گذاشته می‌شود، بر تنهایی افراد غلبه کرده و به‌عنوان یک فعالیت آرامش‌بخش و سرگرم‌کننده روابط بیشتری میان سالمندان ایجاد می‌کند.
خاصیت‌های درمانی موسیقی هم فرآیندهای زیستی و هم روانی این افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. محققان فنلاندی دریافته‌اند بیمارانی که به دنبال سکته مغزی به موسیقی گوش می‌دهند، مهارت‌های کلامی‌شان با سرعت بیشتری بهبود پیدا می‌کند. درمانگران و مددکاران افراد سالمند در گزارش‌های متعددی اشاره به اثرات مثبت موسیقی به‌ویژه موسیقی‌های خاطره‌انگیز در افراد مبتلابه زوال عقل داشته‌اند.
در مطالعات صورت گرفته روی 134 مرد و زن بالای 65 سال که مشکلات حرکتی داشتند تأثیر موسیقی روی حرکات و راه رفتن آن‌ها بررسی شد. در این مطالعه افراد به دو گروه دسته‌بندی شدند. برای یک گروه آموزش پیاده‌روی به همراه موسیقی در طول روز ارائه شد. درحالی‌که گروه دوم فعالیت‌های معمول خود در طول روز را بدون موسیقی انجام می‌دادند. بعد از گذشت شش ماه، افرادی که پیاده‌روی و حرکات خود را با موسیقی انجام داده بودند، تعادل بهتری را در راه رفتن نسبت به گروه دیگر داشتند. بررسی‌های تکمیلی در خصوص تأثیر موسیقی بر عملکرد حرکتی افراد سالخورده نشان می‌دهد که انجام برنامه‌های حرکتی همراه با موسیقی می‌تواند موجب بهبود عملکرد حرکتی در بیماران مبتلابه پارکینسون شود.
امروزه افزودن موسیقی به زندگی برای ما از همیشه ساده‌تر است. فناوری و تکنولوژی استفاده از موسیقی را به‌راحتی در دسترس قرار داده است، پس می‌توان از این ابزار برای بهبود زندگی سالمندان استفاده کرد.