استفاده از انرژیهای نو در کشورهای همسایه
در خصوص انرژی، ایران نمیتواند تافتهای جدا بافته از تمام دنیا یا کشورهای همسایه باشد، در منطقهای هستیم که منابع غنی انرژی راداریم. در نقاط مختلف به خصوص کشورهای حاشیه خلیجفارس و جنوب ایران و حتی روسیه در شمال کشور ما، از کشورهایی هستند که دارای مخازن و ظرفیتهای بالای انرژی دنیا هستند بنابراین سیاستهای ما نمیتواند از دیگر کشورها جدا باشد. قطعاً در این کشورها مطالعه شده و از نظر کارشناسان استفادهشده و کشورهایی مانند عربستان، قطر، امارات که ذخایر و منابع بسیاری دارند سرمایهگذاریهای بیحد و حسابی را بر روی انرژیهای نو داشتهاند و نهتنها بر روی کشور خود سرمایهگذاری کردند بلکه در کشورهای دیگری مانند سوریه که اخیراً مراوداتی داشتند و قرار است که از نیروگاههای انرژی نو استفاده شود.
استفاده از انرژی نو در اروپا
کشور در افق بلندمدت، نمیتواند این واقعیت استفاده از انرژیهای پاک را نادیده بگیرید. باید در درازمدت در تمام شاخههای انرژیهای نو، مانند انرژی خورشیدی، زیست توده و زمین گرمایی سرمایهگذاری شود. اگرچه در این حوزهها حرکتهایی شده است اما سطحی بودهاند و با حرکتهایی که در کشورها و جامعه اتحادیه اروپایی میشود قابلمقایسه نیست؛ آنها ۲۰ درصد از برق موردنیاز را از صحرای آفریقا تولید میکنند و برنامهها و هدفگذاریهای بلندی در رابطه با انرژیهای تجدید پذیر دارند. اگر بخواهم فقط به یک نمونه اشارهکنم یکی از بزرگترین هزینههای نیروگاههای خورشیدی، زیرسازی آنها و پلتفرمی که باید روی آنها قرار بگیرد است. میتوان گفت که این حرکت بهاندازه خود سلولها هزینهبر است؛ چه پایههایی که باید نصب شوند و یا کفیهایی که باید سلولها بر روی آن نصب شوند، بسیار هزینهبر هستند. بهطور مثال در سنگاپور سلولها را بر روی سطوح صیقلی مثل پشتبامها یا حتی سطوح دیوارها به هم چسباندهاند بدون اینکه نیازی به تکیهگاه یا ساختاری برای نصب باشد و همچنین از فناوری نانو هم استفاده کردهاند که در اثر باران یا برف مشکلی برای آنها پیش نیاید لذا دانشگاههای ما هم باید به این سمت بروند و از این فناوریها استفاده کنند. از لحاظ انرژی بادی پتانسیلهای فراوانی داریم ولی توجه بسیار کمی به آنها داریم و همچنین سایر انرژیها هم باید تقویت شوند. بیش از ۳ درصد انرژیهای مصرفی در ایران تجدید پذیر است. اگر کشوری دوراندیش باشیم نباید صبر کنیم تا منابع انرژی تمام شود و بعد شروع به سرمایهگذاری کنیم. همانطور که کشورهای همسایه ما مانند عربستان، قطر و امارات بر اساس مطالعات انجامشده خود زود شروع کردند، ما هم علیرغم وجود منابع فسیلی باید زود شروع کنیم.
آلایندگی سوختهای فسیلی
انرژی خورشیدی تابشی یکی از سادهترین انرژیهای موجود است. اگر قرار است در قطارها از انرژی خورشیدی استفاده شود باید سقف قطارها پنل شود یا اگر قرار است در کارخانهها از این انرژی استفاده شود باید سقف کارخانهها تجهیز شود. زمانی که در نمایشگاه بینالمللی، در سازمان توسعه و تجارت کار میکردم، پیشنهاد کردم که تمام سقف نمایشگاه را با سلولهای خورشیدی پوشش دهیم و با این حرکت حداقل بتوانیم گرمای موردنیاز آن منطقه را از این سلولها تأمین کنیم متأسفانه این کار انجام نشد. به بیانی دیگر دغدغه دولتمردان نبوده است. بنده همواره گلهمند بودم که حدود ۲۵ میلیون بخاری گازی غیراستاندارد داریم و هیچ تلاشی برای بهینهسازی آنها نمیشود بنابراین به نظر میرسد که درباره وقفه در این قسمت، دولتمردان کاهلی کردند و دغدغه آنها نبوده است. اگر میگوییم کاربرد انرژیهای فسیلی در آینده کم میشود درواقع تولید این انرژیها کاهش پیدا میکند و ما همچنان میتوانیم از این انرژیها در پتروشیمی استفاده کنیم بنابراین ما در حال سرمایهگذاری هستیم. به این ترتیب هر چه سریعتر به این نقطه برسیم که منابع فسیلی خود را برای آینده بگذاریم منابع در صنایع پتروشیمی استفاده میشوند و نه در سوخت یا بخش مصرفی؛ پس هدر نمیروند و آلودگی ایجاد نمیکنند.
روند استفاده از انرژیهای تجدید پذیر در ایران و خاورمیانه
در ترکیه و همچنین در آخرین سفر من به سوریه، دیدم که در سوریه از آبگرمان و پنل مای خورشیدی استفاده میشد و ما حتی بهاندازه سوریه هم از انرژیهای نو استفاده نکردهایم. در کشورهای حاشیه خلیجفارس شرکت مای بزرگ دنیا با توجه به سرمایهای که اینها دارند در حال سرمایهگذاری و توسعه حداکثری انرژیهای نو هستند و از سوختهای فسیلی مانند نفت و گاز برای صنایع پتروشیمی استفاده میکنند. این سوختها را در زمین نگهداری میکنند و در آینده از آن استفاده میکنند.