هیئت تحریریه- فهرست مهاجرت کنندگان این روزها طولانی است؛ المپیکیها، ریاضیدانان نابغه، پزشکان قلب و ... . روند مهاجرت ایرانیان در مواجهه با تحریمها، بیکاری و کاهش ارزش پول، در حال افزایش است. درحالیکه «فرار مغزهای» تهران برای چندین دهه مشکلساز بوده است، آنچه اکنون به مسئله جدیدی تبدیل شده، مهاجرت تعدادی از کارشناسان متخصص از مهندسان گرفته تا ورزشکاران است.
در این ارتباط ماه گذشته، عباس عبدی یک چهره برجسته اصلاحطلب که به دلیل تخصص خود در نظرسنجی شهرت دارد، گفت: «تعداد کل ایرانیانی که کشور را ترک کردهاند از سال 2018 سه برابر شده است که نزدیک به یکسوم آنها افراد دارای مهارتهای تخصصی هستند.»
یافتههای عبدی منعکسکننده درخواست مصطفی میرسلیم، نماینده مجلس در اوایل سال جاری بود که هشدار میداد بهترین و باهوشترینهای ایران به «آغوش رقبا» هل داده میشوند.
ایرانیها به میدل ایست آی میگویند که شاید احساس ناامیدکننده این باشد که ترک وطن برای رسیدن به زندگی بهتر، یک نیاز است. ...
به گفته مقامات و گزارشهای خبری، 43 درصد از ورزشکاران المپیکی ایران، 30 درصد از اساتید رشتههایی مانند مکانیک و علوم کامپیوتر در برخی دانشگاهها و 3 هزار پزشک یا ایران را ترک کردهاند یا ممکن است بروند. اخیرا معاون وزیر بهداشت هشدار داد که بسیاری از استانها بدون یک جراح قلب هستند و این تخصص در کشور در معرض خطر است.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ایران نیز در این ماه نامهای به رهبر ایران نوشت و از ایشان خواست تا با «عواقب جبرانناپذیر» فرار پزشکان مقابله کنند.
علاوه بر خالی شدن بیمارستانها و دانشگاهها، خروج استعدادها، شرکتها را در تنگنا قرار داده است، چه رسد به رشد کسبوکارشان. یکی از مدیران ارشد یک شرکت تبلیغاتی بزرگ در تهران به میدل ایست ای گفت که برای دو ماه به دنبال یک برنامهنویس ماهر بوده، اما شانسی برای یافتن پیدا نکرده است. درنهایت فردی را که سه سال قبل به دلیل نداشتن مهارت اخراج کرده بود، دوباره استخدام کرد.
یک بنیانگذار استارتاپ فناوری در پایتخت گفت که بخش او برای رقابت با شرکتهای خارجی که ایرانیان ماهر را با حقوق به دلار جذب میکنند به تلاش بیهودهای دست زده است. وی گفت: «پس از مدتی این شرکتها آنها را دعوت به مهاجرت و کار میکنند که این امر باعث میشود افراد متخصص از کشور خارج شوند. متأسفانه مهندسان مکانیک و برق به دلیل شرایط کشور بهراحتی از دست ما خارج میشوند. این مهم قدرت توسعه را از ما گرفته است.»
یک جامعهشناس و استاد دانشگاه به میدل ایست ای گفت که ایرانیان حق دارند نگران تأثیر طولانیمدت از دست دادن افراد تحصیلکرده و کارگران بااستعداد باشند. وی افزود: وقتی افرادی مانند مریم میرزاخانی برنده مدال فیلدز یا متخصصان دیگر جذب کشور دیگری میشوند، حتی صدها چاه نفت هم نمیتواند جای خالی آنها را پر کند. میرزاخانی که ریاضیدان بود در اوایل دهه 2000 ایران را ترک کرد و در ایالاتمتحده تحصیل کرد. او در سال 2017 در سن 40 سالگی براثر سرطان درگذشت.
این جامعهشناس بابیان اینکه تربیت چندین ساله چنین افرادی برای یک کشور سخت است، گفت: «این افراد ممکن است در تاریخ یک کشور تکرار نشدنی باشند.»
27 نوامبر 2021
تارنمای میدل ایست ای
برگردان و کوتاهسازی علیاصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com