اختصاصی ایران دیلی- میز سیاسی
11 سپتامبر 2022
برگردان علی‌اصغر شهدی
[email protected]
پیش از نشست دوشنبه (امروز) شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای تند کردن جو علیه ایران افزایش یافته است.
پس از انتشار گزارش جدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که حاوی تکرار برخی ادعاهای بی‌اساس علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است، روز شنبه گروه E3 فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه‌ای مشترک، تهران را مسئول شکست مذاکرات احیای توافق هسته‌ای 2015 دانستند.
در این بیانیه مشترک آمده است: «ایران انتخاب کرده است که از این فرصت حساس دیپلماتیک (پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپا برای توافق بالقوه هسته‌ای) استفاده نکند. در عوض، ایران به گسترش برنامه هسته‌ای خود فراتر از هرگونه توجیه غیرنظامی قابل‌قبول ادامه می‌دهد».
این بیانیه با عطف به قطعنامه ضد ایرانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خرداد (ژوئن) که بر اساس این ادعا تهران «از ارائه پاسخ‌های قابل‌قبول» به سؤالات آژانس درباره برخی از سایت‌های هسته‌ای «اعلام نشده» خود خودداری کرده است، افزود: «سه ماه بعد، ایران طبق آخرین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کماکان هیچ اقدامی برای رفع شبهات انجام نداده است. این بر عهده ایران است تا به سؤالات آژانس در مورد محل اختفای همه مواد هسته‌ای در خاک خود پاسخ‌های فنی معتبر ارائه کند.»
سه کشور اروپایی همچنین اعلام کرده‌اند که در کنار شرکای بین‌المللی درباره بهترین روش برای رسیدگی به عدم همکاری ایران با آژانس در موردتوافق پادمان NPT مشورت خواهند کرد.
ادعای سه کشور E3 که ایران را به دلیل «عدم استفاده» از فرصت دیپلماتیک موجود مقصر دانسته است، در حالی است که تهران بر اساس توافقات قبلی در مذاکرات هسته‌ای، پاسخ خود را به پیش‌نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا که توسط مسئول سیاست خارجی اتحادیه تشریح شده، ارائه کرده است. پاسخی که جوزپ بورل آن را «سازنده» خوانده بود.
انتقاد سه کشور اروپایی از افزایش فعالیت‌های هسته‌ای ایران در درجه اول مربوط به عملکرد آن‌ها در چارچوب توافق هسته‌ای است که به‌طور رسمی به‌عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، زیرا اقدامات تلافی‌جویانه هسته‌ای تهران پس از خروج آمریکا از این پیمان در سال 2018 در واکنش به شکست اروپا در اجرای تعهداتش در برجام بود. علاوه بر این، کاهش تعهدات ایران در برجام، همان‌طور که در گزارش گروسی تأیید شده، به‌صورت پنهانی رخ نداده است.
به نظر می‌رسد ادعای عدم همکاری در بیانیه E3 اشاره‌ای به پرونده ابعاد نظامی احتمالی (PMD) مربوط به «تشخیص ذرات هسته‌ای در برخی از سایت‌های اعلام نشده ایران» توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد که یک مورد قدیمی است که قدمت آن به دو دهه پیش می‌رسد. این پرونده که در سال 1394 (2015) بر اساس بیانیه شورای حکام آژانس بسته شده بود، بار دیگر هم‌زمان با افزایش احتمال دستیابی به توافق برای احیای برجام به‌عنوان بخشی از شیطنت جمعی میان گروسی، ایالات‌متحده و اسرائیل مطرح شده است.
در چند روز گذشته، به نظر می‌رسد لحن مقامات آمریکایی و اروپایی از ادبیات سازنده فاصله گرفته و به سمت تهدید می‌رود. بیانیه سه کشور اروپائی E3 این گمانه‌زنی را ایجاد کرده است که شاید آن‌ها به دنبال اتخاذ یک قطعنامه ضد ایرانی دیگر هستند. حرکت در این مسیر، سرنوشت خوشی را برای مذاکرات هسته‌ای نوید نمی‌دهد، همان‌طور که در مورد قطعنامه خرداد (ژوئن) آژانس، این نهاد با واکنش قاطع ایران در برچیدن دوربین‌های نظارتی آژانس در سایت‌های خارج از چارچوب توافق‌های پادمانی‌اش مواجه شد.