هیئت تحریریه
6 سپتامبر 2022
تارنمای فرانس 24
برگردان علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
دریاچه ارومیه ایران سال‌هاست که در یکی از بدترین بلایای زیست‌محیطی دهه‌های اخیر در حال خشک شدن است. یک مقام محیط زیستی ایران سه‌شنبه گذشته گفت: «اگر تلاش‌های نجات بر اولویت دادن به نیاز کشاورزان خشکسالی زده در منطقه قرار نگیرد، دریاچه ارومیه به‌طور کامل خشک خواهد شد.»
این هشدار تنها چهار سال پس‌ازآن منتشر شد که یک برنامه با بودجه دولت ژاپن امیدها را برای تثبیت چیزی که زمانی بزرگ‌ترین دریاچه خاورمیانه بود و گرفتار یکی از بدترین بلایای زیست‌محیطی دهه‌های اخیر شده بود را افزایش داد.
آرزو اشرفی زاده رئیس واحد تالاب‌های اداره محیط‌زیست ایران به خبرگزاری ایسنا گفت: «در صورت عدم تحویل سهمیه آب و محقق نشدن کامل طرح‌های مصوب، دریاچه قطعاً خشک می‌شود و امیدی به احیای آن نخواهد بود. بر اساس قانون، وزارت نیرو موظف است آب زیست‌محیطی مورد نیاز دریاچه ارومیه را تأمین کند؛ اما دریاچه ارومیه به دلایل مختلف از جمله کاهش بارندگی حق آبه خود را دریافت نکرده است. اگر قرار است دریاچه احیا شود، باید تمام سدسازی‌های جدید و برخی از «فعالیت‌های کشاورزی» متوقف شود.»
دریاچه ارومیه واقع در کوهستان‌های شمال غربی ایران و نه‌چندان دور از مرز ترکیه، بر اساس کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تالاب‌ها که در سال 1971 در شهر رامسر ایران امضا شد، به عنوان یک مکان با اهمیت بین‌المللی تعیین شده است.
این دریاچه هیچ راهی به دریا ندارد و اندازه آن میانگین حجم آبی است که به داخل آن جریان می‌یابد و یا حجمی که توسط انسان‌ها از آن خارج و یا تبخیر می‌شود.
این دریاچه زمانی 5000 کیلومترمربع (1930 مایل مربع) را پوشش می‌داد. از سال (1374) 1995، طبق برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد و گزارش این سازمان به دلیل ترکیبی از افزایش دما، کاهش بارندگی، سدسازی و کشاورزی بیش‌ازحد، حجم آب کاهش یافته است.
این روند خشک شدن، زیستگاه گونه‌های مختلف چون میگو و فلامینگو، آهو و گوسفند وحشی را تهدید کرده و باعث طوفان نمک شده که شهرها و مزارع مجاور را آلوده می‌کند.
اشرفی زاده گفت: «دریاچه هنوز به‌طور کامل خشک نشده است، اما قسمت‌های شمالی و جنوبی آن از یکدیگر جدا شده و حدود 1000 کیلومترمربع (386 مایل مربع) از دریاچه باقی مانده است.»
در سال 1393 (2013) ایران و برنامه توسعه سازمان ملل مبارزه‌ای را برای نجات دریاچه با بودجه دولت ژاپن راه‌اندازی کردند. این طرح موفقیت‌آمیز بود، زیرا در سال 1396 (2017) وسعت دریاچه به 2300 کیلومترمربع (888 مایل مربع) رسید و سپس در مواجهه با خشکسالی‌های طولانی دوباره شروع به کوچک شدن کرد.
ایران یک کشور عمدتاً خشک است و انتظار می‌رود وضعیتش با تغییرات آب و هوایی پیش رو بدتر شود.