توضیحات وزارت کشور درباره علت حضوری شدن مدارس
مرکز اطلاع‌رسانی وزارت کشور در پی انتشار برخی مطالب انتقادی در رسانه‌ها از طرح احتمالی اصلاح شاخص‌های آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس، توضیحاتی ارائه کرد. متن این توضیحات به شرح زیر است: «آموزش و پرورش پس‌ازاین انتقادها و تماس‌های مکرر و فراوان خانواده‌ها که از این تعطیلی‌ها ناراحت بودند، ایده تعریف استاندارد شاخص‌های آلودگی برای تعطیلی مدارس را مطرح کرد و سپس وزیر کشور هم در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی از وجود چنین طرحی خبر داد. استدلال وزارتخانه‌های کشور و آموزش و پرورش بر این مبناست که تعطیلی مدارس به خاطر آلودگی هوا ضربه جدی به تعلیم و تربیت دانش‌آموزان و افت تحصیلی معنادار آنها می‌انجامد. بر اساس گزارش‌های تحقیقی صورت گرفته، موافقان تغییر استاندارد آلودگی هوا معتقدند تعطیلی مدارس باعث افزایش آسیب‌هایی نظیر چاقی دانش‌آموزان، کم‌تحرکی، افت تحصیلی شدید و تنبلی در یادگیری شده است. در کنار این امر دانش‌آموز به خاطر فقدان ارتباط اجتماعی در مدارس زمینه افسردگی و انزواطلبی بیشتری می‌گیرد. در برابر مخالفان با استناد به آمار عوارض آلودگی و نیز تحقیقات معتبر داخلی و بین‌المللی در خصوص عوارض آلودگی هوا به ویژه در کودکان با این ایده مخالفت کرده‌اند. باید توجه داشت که تعطیلی مدارس در گام نخست باهدف حراست از سلامت دانش‌آموزان است و این موضوع به صورت مستقیم ارتباطی با کاهش آلودگی هوا ندارد. نگاهی به تجربه سایر کشورها همچون هند هم گویای این واقعیت است که مدارس ابتدایی در اولویت نخست تعطیلی در شرایط اضطرار آلودگی هوا هستند. کشورهای توسعه‌یافته جهان نظیر هند و چین هم درگیر این چالش هستند اما هر کشوری متناسب با شرایط خود، استاندارد و سیاست‌گذاری‌های مختلف را برای حل این چالش اعم از تعطیلی مدارس و مشاغل برای افراد و گروه‌های حساس جامعه در پیش می‌گیرند و یک راه‌حل جهانی برای آن وجود ندارد. برای نمونه مالزی در صورت رسیدن شاخص آلایندگی به عدد ۲۰۰ میکرون، به تعطیلی مدارس اقدام می‌کند و در پکن و چین هم این عدد بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ تعریف‌شده است. این مسئله در هند هم هنگامی‌که شاخص به ۳۰۰ رسید، منجر به دستور مقامات برای تعطیلی مدارس شد. به این ترتیب چند نکته در خصوص خبر بررسی تغییر استانداردها برای تعطیلی مدارس باید موردتوجه قرار گیرد:
۱. با توجه به تأثیرگذاری معنادار آموزش حضوری، سیاست‌گذاری‌ها بایستی معطوف به حضور مداوم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس باشد.
۲. باید توجه داشت که تلاش برای تغییر استاندارد آلودگی هوا به مفهوم بی‌توجهی به اجرای قانون هوای پاک نیست. مصوبات این قانون به صورت مستمر و ماهیانه با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط با راهبری وزارت کشور در حال پیگیری است.
۳. تعطیلی مدارس برای کاهش آلودگی هوا نیست اما این اقدام بر اساس یک مصوبه انجام می‌شده است. وزیر کشور هم متناظر به این مسئله اظهار کرد «احتمال وجود دارد که پیشنهاد جدیدی با کمک سازمان حفاظت محیط‌زیست به دولت ارائه شود».
۴. ملاحظه می‌شود که این مسئله تنها یک احتمال بوده است و باید در شوراهای مربوطه و با حضور اعضا پس از بررسی‌های دقیق علمی و با رویکرد حفاظت از سلامت جسمی و روانی هم‌وطنان موردبحث و ارزیابی قرار گیرد.»
فوق تخصص ریه:
آلودگی هوا سلامت کودکان را تهدید می‌کند
یک فوق تخصص بیماری‌های ریوی می‌گوید: آلودگی هوا در درازمدت موجب ایجاد بیماری می‌شود و این اتفاق در کوتاه مدت بروز نمی‌کند. البته در این ایام که روزهای آلوده زیاد است و قسمت اعظم روزهای سال هوای آلوده است ازاین‌رو این خطر در آینده کودکان را تهدید می‌کند. دکتر حمید سهراب پور در گفت‌وگو با شفق‌ها در پاسخ به این سؤال که آموزش و پرورش اخیراً اعلام کرد که برای باز بودن مدارس باید شاخص آلودگی هوا تغییر کند اما متخصصان همچنان هشدار می‌دهند که هوای آلوده برای کودکان مضر است. آلودگی هوا چطور بر روی کودکان تأثیرگذار است؟ اظهار داشت: کودکان و سالمندان نسبت به تغییرات آب و هوایی حساس‌تر هستند. اثر آلودگی هوا بر روی این گروه‌ها بیشتر است.
معاون پیشین سازمان حفاظت محیط‌زیست:
وزارت بهداشت مشخص کند چه شرایطی برای کودکان مضر است؟
معاون پیشین سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن اشاره به تدوین شاخص‌های آلودگی هوا توسط وزارت بهداشت گفت: پس از تصویب اعضای دولت نمی‌توانند درباره قبول یا عدم قبول آن صحبت کنند مگر اینکه دوباره به دولت ورود و تغییر آن تصویب شود. یوسف رشیدی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره مبنای تدوین این شاخص‌ها اظهار کرد: شاخص‌های کنونی توسط وزارت بهداشت بر اساس دستورالعمل سازمان محیط‌زیست آمریکا تدوین‌شده است. این شاخص‌ها نشان‌دهنده این است که اگر غلظت آلاینده‌ها از عدد صفرتا ۵۰، هوای پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوای بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ باشد، شرایط کیفی هوا خطرناک است. وی درباره دستورالعمل اجرایی تعطیل شدن یا نشدن مدارس گفت: در دنیا دستورالعمل واحدی وجود ندارد و هر کشور با توجه به شرایط خود این کار را انجام می‌دهد. به عنوان نمونه در کشور ما با رسیدن شاخص به عدد ۱۵۰ چون دانش‌آموزان جزو گروه‌های حساس محسوب می‌شوند مدارس تعطیل می‌شوند. رشیدی در پایان درباره مقایسه کشورها برای تعطیلی مدارس با شاخص‌های متفاوت توضیح داد: مقایسه کشورها کار درستی نیست و هر کشوری مبنای خود را دارد. وزارت بهداشت باید مشخص کند چه شرایطی برای کودکان مضر است؟ ما باید با توجه به شرایط و دستگاه درمانی موجود شاخص‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی لازم را تعیین کنیم.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست:
تغییر شاخص هوا باید در راستای حفظ سلامت مردم انجام شود
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست بابیان اینکه تغییر شاخص‌های آلودگی هوا صرفاً برای حل مشکل غیرحضوری شدن فعالیت مدارس در روزهای دارای هوای آلوده به صلاح نیست، گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت بهداشت از شاخص‌های کنونی آلودگی هوا و استانداردهای مربوط به آن دفاع می‌کنند، اما اگر زمانی بخواهیم شاخص‌های آلودگی هوا و استانداردها و تعاریف مربوط به آن را تغییر دهیم،
سازمان محیط‌زیست از شاخص‌های فعلی دفاع می‌کند
داریوش گل علیزاده، در گفت‌وگو با ایلنا گفت: شکی نیست که تعطیلی یا غیرحضوری شدن فعالیت مدارس در شهرهای بزرگ باعث ایجاد اختلال درروند آموزشی در سطح کشور شده و گلایه مسئولان آموزش و پرورش را به همراه داشته است. ولی ما باید بپذیریم که کارگروه اضطرار در شرایط آلودگی هوا باهدف کاهش مواجهه شهروندان به ویژه گروه‌های حساس با آلاینده‌های جوی تصمیماتی مانند تعطیلی یا غیرحضوری شدن فعالیت مدارس وادارات را اتخاذ می‌کند. به عبارت دیگر، کارگروه اضطرار آلودگی هوا با غیرحضوری کردن فعالیت مدارس به دنبال آن است که در وهله اول تردد دانش‌آموزان به عنوان یکی از گروه‌های حساس در سطح شهر در روزهای آلوده کاهش یابد تا میزان آسیب ناشی از آلودگی هوا بر سلامتی آنها به حداقل برسد و در وهله دوم، کاهش تردد سرویس مدارس منجر به کاهش ترافیک و جلوگیری از تشدید آلودگی هوا شود.
نباید به دنبال تغییر شاخص‌ها باشیم
گل علیزاده با تأکید بر اینکه تغییر شاخص‌ها باهدف حذف مصوبه غیرحضوری شدن مدارس در روزهای آلوده نباید باعث تهدید سلامت دانش‌آموزان و دیگر شهروندان شود، توضیح داد: رفع دغدغه تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس، با استفاده از یک روش اشتباه و مشکل‌آفرین، منطقی نیست، زیرا تصمیم‌گیری درباره نحوه فعالیت مدارس در روزهایی که درگیر آلودگی هوا هستیم یک مسئله است و تغییر استانداردهای شاخص آلودگی هوا یک مسئله دیگر.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید کرد: استانداردهایی که سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های اجرایی، برای شاخص کیفیت هوا بر اساس ماده سه قانون هوای پاک تعیین کرده است، متناسب با دستاوردهای علمی روز جهان و رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی مبتنی بر کاهش اثرات سوء بر سلامت شهروندان و محیط‌زیست در روزهای تشدید آلودگی هوا است؛ بنابراین ما نباید برای جلوگیری از غیرحضوری شدن مدارس به دنبال پاک کردن صورت مسئله از طریق تغییر شاخص‌های کیفیت هوا باشیم. پیشنهاد ارائه‌شده درباره تغییر استانداردهای شاخص کیفیت هوا، مغایر باسیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه محیط‌زیست و مفاد سند تحول دولت سیزدهم در حوزه سلامت و محیط‌زیست است. از طرفی رئیس‌جمهور محترم بارها تأکید کرده است که تمام دستگاه‌های اجرایی باید بدون کم‌وکاست به تکالیف خود در قانون هوای پاک عمل کنند. در همین راستا نیز به نظر می‌رسد تغییر شاخص‌های آلودگی هوا صرفاً برای حل مشکل غیرحضوری شدن فعالیت مدارس در مواقع اضطرار آلودگی هوا به صلاح نیست. اگر هم‌زمان بخواهیم شاخص‌های آلودگی هوا و استانداردها و تعاریف مربوط به آن را تغییر دهیم، هرگونه تغییر باید با نظر کمیته‌های تخصصی و در راستای حفظ سلامت مردم انجام شود.
آسیب جدی تغییر شاخص بر کیفیت هوا و سلامت دانش‌آموزان
گل علیزاده بابیان اینکه آلودگی هوا علاوه بر ایجاد اختلال درروند آموزشی، آسیب‌های فراوان دیگری نیز برای کشور به همراه دارد، توضیح داد: آسیب ناشی از آلودگی هوا صرفاً مربوط به اختلال در فعالیت مدارس نیست، بلکه بسیاری از کسب‌وکارها، صنعت گردشگری، تولید محصولات کشاورزی، تأسیسات نیروگاهی، بناها، زیرساخت‌های شهری، کیفیت آب، تنوع زیستی کشور و از همه مهم‌تر سلامت عمومی مردم در شرایط تشدید آلودگی هوا آسیب می‌بیند؛ استانداردهایی هم که برای شاخص آلودگی هوا تعیین‌شده است، با رویکرد کاهش آسیب به تمام این بخش‌ها بوده است، نه صرفاً دانش‌آموزان. بنابراین اگر این استانداردها تغییر پیدا کند یا ضوابط مربوط به شاخص آلودگی هوا برای جلوگیری از غیرحضوری شدن مدارس عوض شود، دچار آسیب‌هایی جدی در سایر بخش‌ها خواهیم شد.