علی بیگدلی، تحلیلگر سیاسی

دستگاه دیپلمسی ایران در سالی که گذشت چندان فعال نبود تا جاییکه تصاویر مهمترین اتفاق سیاسی سال، یعنی نشست امضای توافق بین ایران و عربستان که می بایست توسط تیم های مذاکراتی وزارت امور خارجه و وزیر مربوطه مدیریت و اجرا می شد، با چهره علی شمخانی به دنیا مخابره شد. اگر چه سفر های آقای شمخانی به ابوظبی و بغداد و سایر کشورهای عربی در جهت ایجاد آرامش و تنش زدایی است ولی جای خالی وزارت امور خارجه در این سفر های مهم احساس می شود که از نظر آداب دیپلماتیک پسندیده نیست و نشان دهنده این مطلب است که دستگاه دیپلماسی توان و برش لازم را برای حل و فصل مشکلات سیاسی و بین المللی ایران ندارد.
تعلل در به نتیجه رساندن برجام نشان ضعف در دستگاه دیپلماسی است. فرصت های طلایی احیای برجام از دست رفت و نتیجه مطلبو حاصل نشد. عدم موفقیت دستگاه دیپلماسی منجر به بسته شدن درهای غرب به روی ایران شد و باعث ناامیدی شد. این وضعیت در سال 1401 شدت گرفت.
در نیمه دوم سال با نارضایتی های داخلی روبرو بودیم که انعکاس آن دنیا را درنوردید و ایرانیان خارج از کشور بر پارلمان های اروپایی فشار آوردند و فضا سازی بی سابقه ای علیه ایران در اروپا و آمریکا و بسیاری از کشور های جهان ایجاد شد.
از سویی ایران در فضای منطقه ای نیز با مشکل روبرو بود و در نیمه دوم سال 1401 شاهد بودیم که کشور در فضای بین الملل جدا افتاده و تک مانده و در حال تثبیت شدن در هاله ای از انزوای سیاسی است.
اما نارضایتی های داخلی زنگ خطر را به صدا درآورده بود. اگر چه حکومت قصد مقابله با اعتراضات را داشت ولی متوجه این نکته بود که بخش عمده ای از اعتراضات متوجه وضعیت اقتصادی کشور است.
دولت متوجه شد که ادامه وضعیت کنونی مقرون به صرفه نیست و استمرار تنش های داخلی و انزوای بین المللی برای کشور خطرناک است.
بر این اساس ایران در برابر آژانس بین المللی انرژی اتمی انعطاف پذیر تر از گذشته رفتار می کند و در ها به روی بازرسان آزانس گشوده شده و ایران آمادگی خود را برای همکاری اعلام کرده است. ادامه داشتن چنین وضعیتی می تواند نوید بخش گشایش هایی در خصوص برجام باشد.
برای گریز از انزوای بین الملل راهی جز سیاست انعطاف پذیر وجود ندارد. امید می رود دولت با تجربه سال 1401 در سال پیش رو سیاست عقلانی در پیش بگیرد ، به ویژه در حوزه سیاست خارجی از سیاست هایی که مقرون به صرفه نیست و نمی تواند مشکلاتمان را حل کند پرهیز کنیم. تصمیماتی که پیشتر برای فضای بین الملل و منطقه تدوین شده بود،نتیجه چندانی برای کشور به دنبال نداشت و ایران را از نظر اقتصادی آسیب پذیر کرد.
علت تنگناهای اقتصادی و هیجان زدگی بازار ها محصول سیاست تنش زا است که مردم را ناراضی کرده است.
متاسفانه ایران معیار مطلوبیت اقتصاد، نرخ دلار است. ولی هنوز نرخ برابری دلار و ریال بالا است و توان فروش نفت ایران به زنجیر تحریم بسته است. با اتخاذ سیاست هایی که بر مبنای منافع ملی و در چهارچوب تنش زدایی تدوین شده اند می توان کشور را به سلامت از تنگناهای اقتصادی گذر داد و به آشتی با جهان رسید.