متن پیش رو روایت میدانی روزنامه ایران از سامانه همسریابی و تفاوت نسلی در سبک انتخاب همسر است که در ادامه می‌توانید بخوانید:
آشنایی برای ازدواج، دیگر تنها به میهمانی‌های خانوادگی و معرفی‌های سنتی ختم نمی‌شود. حالا سال‌هاست که اینترنت، نقش جدیدی در پیوند زندگی‌ها ایفا می‌کند. هرچند با توجه به هنجارهای فرهنگی هر منطقه، رواج یافتن آن در نقاط مختلف جهان متفاوت است. البته موضوع آشنایی برای ازدواج از طریق رسانه، از چندین دهه قبل هم در کشور رواج داشت. برخی روزنامه‌ها ستونی را به پیام‌های خواستگاری اختصاص می‌دادند و با معرفی و اعلام مشخصات خود، تمایلشان را برای ازدواج با همسر دلخواه ابراز می‌کردند. با آمدن اینترنت و فضای مجازی حالا داستان‌ها شکل دیگری دارند. گرچه برخی به همان سبک و سیاق روزنامه‌های دهه‌های ۳۰ و ۴۰ ایده‌آل‌های همسر دلخواه‌شان را در فضای مجازی و اینستاگرام با بالا و پایین کردن عکس‌های صفحات جست‌وجو می‌کنند اما از دهه ۹۰ سامانه‌های همسرگزینی با مجوز وزارت ورزش و جوانان تلاش کردند تا نقش واسطه‌گری و همسان‌گزینی برای ازدواج را ایفا کنند. سامانه «همسان‌گزینی همدم» یکی از سامانه‌های همسریابی در بستر فضای مجازی است که با مجوز رسمی و با هدف انتخاب آگاهانه ازدواج پایدار فعالیت می‌کند و هدفش وساطت برای ازدواج دو جوان است که تمایل به تشکیل زندگی مشترک دارند. آمار بالای ازدواج موفق و زیر یک درصد طلاق نشان از کاربلد بودن مشاورانی است که تلاش می‌کنند در این مرکز کسانی را که همسان و مناسب برای ازدواج هستند به یکدیگر معرفی کنند.
در دنیایی که آشنایی‌ها با یک کلیک آغاز می‌شود و فیلترهای هوشمند جای معرف‌های سنتی را گرفته‌اند، این سؤال بیش از هر وقت دیگری مطرح می‌شود که آیا اینترنت می‌تواند بستر امنی برای شکل‌گیری رابطه‌ای عمیق چون ازدواج باشد؟ برای پاسخ به این سؤال و آشنایی با نحوه همسان‌گزینی و همسریابی سراغ یکی از این مراکز رفتیم. جایی که به گفته مسئول آن اولین سامانه همسان گزینی برای ازدواج است و از سال ۱۳۹۸ با مجوز وزارت ورزش و جوانان فعالیت می‌کند و از ۴۵۰۰ زوجی که در این مرکز به یکدیگر معرفی شده و ازدواج کرده‌اند تنها سرنوشت ۸ زوج به جدایی ختم شده است.
اینجا خبری از مراجعه‌کننده نیست. همه چیز در بستر اینترنت انجام می‌گیرد. از ثبت‌نام اولیه تا معرفی و در نهایت ازدواج. در یکی از اتاق‌ها با زهره‌سادات حسینی، مدیر سامانه همسان‌گزینی «همدم» همکلام می‌شوم. او با معرفی برخی از زوج‌هایی که سال‌های قبل با واسطه آنها ازدواج کرده و صاحب فرزند هم شده‌اند، می‌گوید:««همدم» اولین سامانه رسمی معرفی ازدواج در ایران است که با تلاش مؤسسه تبیان - وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی - راه‌اندازی شده است.
ایجاد امکانات مناسب برای ازدواج هرچند کار پرخیروبرکتی است اما چالش‌های خاص خود را دارد. افرادی که به این حوزه ورود می‌کنند باید توانایی برخورد با مسائل ازدواج را داشته باشند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مواجهه خانواده‌ها با شیوه فعالیت ماست. باتوجه به اینکه همدم، پدیده نوظهوری است و برای بسیاری از خانواده‌ها پذیرفتن این شیوه ازدواج سخت است بنابراین باید کارشناسان و اساتید حاضر در این مجموعه توضیحات لازم درباره روند کار را برای خانواده‌ها تشریح کنند.»
از همسان‌گزینی تا همدم‌یابی
صحت‌سنجی اطلاعات مسئله مهمی است که در سامانه‌های همسریابی باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. موضوعی که زهره سادات حسینی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «همدم به سامانه‌های دولتی متصل است و استعلام‌هایی راستی‌آزمایی را از این درگاه‌ها دریافت می‌کند. وقتی فرد وارد سامانه می‌شود، مدارک، فرم‌های مشخصات و آزمون‌های روانشناختی متقاضی راستی‌آزمایی می‌شود تا خصوصیات خلقی و شخصیتی او مشخص شود. از همه این موارد استعلام می‌گیریم تا میان کاربران اعتماد ایجاد شود.»
او در پاسخ به این سؤال که فعالیت سایت‌های همسان‌گزینی این سؤال را به دنبال دارد که شاید پیدا کردن همسر در سایت جلوه خوبی نداشته باشد و برخی به نیت دیگر وارد سایت می‌شوند می‌گوید: «واقعیت این‌گونه نیست که بگوییم همه افرادی که وارد سایت می‌شوند قصد ازدواج دارند. گاهی برخی کنجکاو هستند تا از شرایط و اخبار اینجا اطلاعاتی به دست آورند. اما با توجه به صحت‌سنجی، راستی‌آزمایی، قوانین موجود در سایت و شناختی که از افراد پیدا می‌کنیم، معمولاً جلوی مواردی که هر قصدی غیر از ازدواج دارند گرفته و از سامانه حذف می‌شوند. همچنین یکی از قوانین فعالیت تمام مراکز مجوزدار زیر نظر وزارت ورزش و جوانان این است که فقط در حوزه ازدواج دائم و به شکل تک همسری فعالیت می‌کنند.»
ازدواج به سبک همدم
موضوع مهم در روش‌های آشنایی مجازی، امکان آشنایی و ارتباط مستقیم افراد با یکدیگر و تحت نظارت خانواده‌هاست تا آسیب‌های احتمالی در این روند کمتر باشد. حضور خانواده‌ها بسیار ارزشمند است به همین جهت با توجه به شرایط سنی و خانوادگی افراد در معرفی، دقت‌های لازم صورت می‌گیرد.
زهره سادات حسینی با بیان این موضوع می‌گوید: «سامانه همدم به صورت خودکار از بین متقاضیان موجود، پنج نفر را به کاربر معرفی می‌کند که او می‌تواند با ارسال درخواست، خواستار آشنایی بیشتر با شخص موردنظر شود. پس از تأیید درخواست از سمت کاربر مقابل، معرف با کاربر یا خانواده آنها تماس می‌گیرد و راهنمایی‌های لازم را به آنها ارائه می‌دهد. از همه اقشار جامعه در همدم ثبت‌نام می‌کنند. بیشترین آمار ثبت‌نام ازدواج‌های همدم به ترتیب مربوط به استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان، البرز و آذربایجان شرقی بوده است.»
حسینی به موارد خاص در این سامانه اشاره می‌کند و می‌گوید: «در استان همدان دو نفر دانشجوی دانشگاه فرهنگیان هر دو از روستاهای استان همدان بودند و در سامانه درخواست داده بودند که با طی روند فعالیت همدم، ازدواج کردند و صاحب فرزند شدند. همچنین با دو زوج آشنا شدیم که چند سال پیش تا مرحله ازدواج هم پیش رفته بودند اما برخی از مسائل پیش پا افتاده مانع ازدواجشان شده بود.
هر دو اینجا ثبت‌نام کرده بودند و پس از آشنایی اولیه متوجه شدند که زوج مناسب هم هستند و خدا را شکر زندگی مشترکشان تشکیل شد.»
ملاک‌های عجیب متقاضیان همسان‌گزینی
معیارهای ازدواج از نظر حسینی گاهی بسیار عجیب و غریب است. او در پاسخ به سؤالی درخصوص اینکه آیا تاکنون مواردی بوده که ملاک‌های عجیب و غریبی برای ازدواج داشته باشند، می‌گوید: «شاخص‌های همسان‌گزینی را طبق شاخص‌های روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی، در نظر گرفته‌ایم تا زوج‌های نزدیک به هم یا مکمل را که تناسب دارند به هم معرفی کنیم. اما گاهی مشاهده می‌شود افراد خواسته‌های عجیبی دارند که معطوف به مسائل مادی، ظاهری است.
به طور مثال یک متقاضی به دنبال زوجی با قد بلند بود که البته خودش هم بلندقد نبود. متقاضی هم داشتیم که با دارا بودن مدرک دیپلم فقط به دنبال پزشک، دندانپزشک یا داروساز بود. گاهی مواقع دو خانواده که در آستانه وصلت هستند، موضوع مهریه مسئله‌ساز می‌شود که البته این موارد با مشاوره کارشناسان به نفع دو خانواده حل‌وفصل می‌شود.»
تفاوت بین نسلی
بر اساس آمار همدم، بیش از ۷۰ درصد از کسانی که در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند دارای تحصیلات دانشگاهی‌اند. دامنه سنی آنها از دهه شصتی‌ها تا دهه هشتادی‌هاست و تعداد مردان یک و نیم برابر زنان است. حتی گروهی از مجردهای میانسال دهه ۴۰ و ۵۰ نیز در میان کاربران حضور دارند. در شش سال گذشته، از شش استان بیش از ۸۷ هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند که از این میان، ۴۵۰۰ ازدواج رسمی ثبت شده است. جالب‌تر اینکه، تنها ۸ مورد از این ازدواج‌ها به طلاق منجر شده‌اند.
این نرخ پایینِ جدایی، یکی از افتخارات مدیران همدم است و آن را به دقت در فرایند انتخاب و پشتیبانی پس از ازدواج نسبت می‌دهند. به گفته سادات حسینی، تفاوت دیدگاه موجب ثبت بیشتر یا کمتر ازدواج دهه‌های مختلف است. متقاضیان دهه ۸۰ از همان ابتدا با جسارت بسیاری از کارهای آشنایی و ازدواج را به تنهایی پیش می‌برند ولی متقاضیان دهه ۶۰ از همان ابتدا اصرار دارند که خانواده‌ها در جریان قرار بگیرند.
تیم مشاوره به کمک می‌آید
مدیر همدم درباره پیگیری وضعیت زوج‌ها از طریق این سامانه توضیح می‌دهد: «در صورت ثبت ازدواج و عقد دائم، مرحله پایش پایداری ازدواج صورت می‌گیرد. معرف‌ها تا لحظه عقد همراه کاربران هستند و پس از آن هم، تا ۴ سال هر شش ماه یک‌بار با زوج‌ها ارتباط می‌گیریم. اگر مشکلی در زندگی مشترک به‌وجود آید، تیم مشاوره به کمک آنها می‌آید تا بتوانند با گفت‌وگو و درک متقابل، مشکل را حل کنند.»
با وجود همه تلاش‌ها و موفقیت‌ها، پذیرش اجتماعی ازدواج اینترنتی در جامعه ایرانی همچنان با چالش مواجه است. سادات حسینی می‌گوید: «مجموعه ما ادعا نمی‌کند که می‌خواهد مشکل ازدواج کل کشور را حل کند، زیرا نه در توان ماست و نه در توان هیچ سامانه دیگری، اما سامانه‌های قانونی همسریابی به عنوان مسیری برای معرفی و شناخت ازدواج گزینه خوبی هستند.»
*بازنشر مطالب دیگر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن از سوی ایسنا نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان منتشر می‌شود.
منبع: ایسنا