دیدهبان حقوق بشر سوریه گروه حقوق بشری مستقر در بریتانیا، میگوید از روز یکشنبه تاکنون ۲۴۸ نفر در درگیری بین «جناحهای دروزی و افراد مسلح بادیهنشین» کشته شدهاند.
این دیدهبان میگوید که کشتهشدگان شامل ۲۱ غیرنظامی هستند که در اعدامهای خودسرانه توسط نیروهای دولتی کشته شدهاند.
دولت جدید سوریه که در ۲۹ مارس ۲۰۲۵ تشکیل شد، در تلاش است تا شبهنظامیان جناحی را خلع سلاح کند و اعتماد جوامع قومی و مذهبی مختلف سوریه را به دست آورد.
بسیاری از جوامع اقلیت - از جمله دروزیها - با وجود تعهدات احمد شرع، رئیسجمهور موقت، برای محافظت از آنها، به دولت او مشکوک هستند. تاکنون، استان جنوبی سویدا تا حد زیادی تحت کنترل شبهنظامیان جنگجوی دروزی بوده است که در برابر درخواستها برای پیوستن به نیروهای امنیتی مقاومت کردهاند. دروزیها در سه کشور لبنان، اسرائیل، جولان اشغالی و سوریه حضور دارند.
در روزهای اخیر، اسرائیل اعلام کرد که نیروهای دولتی سوریه را در اطراف سویدا بمباران کرده است، نیروهایی که ادعا میکنند برای جلوگیری از درگیریهای فرقهای به این استان اعزام شدهاند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفت که دستور حمله به نیروها و سلاحهای موجود در این منطقه را داده است زیرا دولت «قصد داشت از [آنها] علیه دروزیها استفاده کند». سوریه دخالت اسرائیل را محکوم کرده است.
درگیریها در اواخر آوریل با انتشار یک فایل صوتی فاش شد که گفته میشد یک رهبر مذهبی دروزی در آن به پیامبر اسلام توهین میکند. اگرچه این رهبر انکار کرد که این صدا متعلق به اوست و وزارت کشور سوریه بعداً جعلی بودن این فایل صوتی را تأیید کرد، اما خسارات وارد شده بود و این امر باعث خشونت فرقهای در جوامع سراسر کشور شد.
از آن زمان، دولت سوریه اعلام کرد که نیروهای امنیتی این کشور عملیات مختلفی را برای بازگرداندن امنیت و ثبات انجام دادهاند.
در همین حال، ارتش اسرائیل اعلام کرد که چندین تانک دولتی را هدف قرار داده تا از پیشروی آنها به سمت شهر سویدا جلوگیری کند. اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، گفت که این حملات «هشداری آشکار به رژیم سوریه» بوده است.
دروزیها چه کسانی هستند؟
دروزیها خود را «موحدون» یا معتقدان به یکتاپرستی مینامند و به آنها «بنی معروف» نیز میگویند. گفته میشود که نام دروز از «نشتکین دروزی» گرفته شده است که از خلفای فاطمی مصر جدا شد و به لبنان گریخت تا در آنجا دعوت خود را گسترش دهد.
دروزیها اعتقاد دارند که خداوند، یگانه و تنها حاکم ازلی جهان است. او منزه و فراتر از توصیف بندگانش است، زیرا به باور آنها عقل بشری قادر به درک عظمت صفات خداوند نیست.
در بعضی منابع گفته شده که این طایفه در دوره خلفای فاطمی در قرن دهم میلادی از فرقه اسماعیلیه جدا شدهاند. اما برخی محققان آن را به خودی خود باوری مستقل میدانند. دروزیها یکی از قدیمیترین جوامع خاورمیانه محسوب میشوند.
هیچکس نمیتواند به این دین روی آورد و کسانی که دین خود را ترک میکنند، هرگز نمیتوانند بازگردند. ازدواج با فرد غیر دروزی ممنوع است.
آنها متون مقدس دارند، اما دسترسی به آنها محدود است و تنها تعداد کمی از دروزیها اجازه شرکت در مراسم مذهبی را دارند.
آنها جزئیات اعتقادات یا اعمال مذهبی خود را به اشتراک نمیگذارند. به همین دلیل، اغلب به عنوان یک جامعه مرموز دیده میشوند. از نظر فرهنگی، زبانی و قومی، آنها عرب محسوب میشوند. اما اکثر دروزیها خود را در درجه اول دروزی و در درجه دوم عرب میدانند.
دروزیها دارای طبقهای از رجال دینی هستند که با عنوان «عقال» شناخته میشوند و رهبر آنها شیخ عقل نامیده میشود. آنها ترجیح میدهند با اعضای طایفه خود وصلت کنند و ازدواج آنها بر پایه رضایت و توافق طرفین، با حفظ حقوق دو طرف و برابری بین آنها، صورت میگیرد. چند همسری در این طایفه ممنوع است، و مبنای ازدواج شفافیت و صراحت است، بنابراین طرفین باید وضعیت سلامت جسمی و عقلی و روحی خود را بیان کنند. حق طلاق تنها در اختیار مردان نیست، بلکه زنان نیز میتوانند از شوهر خود جدا شوند.
آنها کجا زندگی میکنند؟
حدود ۱.۵ میلیون نفر دروزی در سراسر جهان وجود دارند که عمدتاً در چهار کشور سوریه، لبنان، اسرائیل و اردن پراکنده شدهاند.
سوریه
سابقه سکونت دروزیها در سوریه به حدود هزار سال پیش برمیگردد. در دورههایی از تاریخ آنها نقشی مهم و اساسی در این منطقه داشتهاند. در جنگ حطین در سال ۱۱۸۷ با صلیبیها جنگیدند و توانستند اعتماد ایوبیان و زنگیان را کسب کنند، که باعث شد حضور و قدرت آنها در منطقه تقویت شود و مسئولیتهای زیادی به آنها سپرده شود.
دروزیها بعدا در نبرد «عین جالوت» در کنار نیروهای ممالیک بحری، علیه تاتارها و مغولها جنگیدند.
آنها در کنار عثمانیها در برابر حمله محمدعلی به شام ایستادند و در جبل العرب، در جنوب دمشق، خسارات زیادی به مصریها به رهبری شیخ یحیی الحمدان وارد کردند که در آن زمان جبل را اداره میکرد.
بعد از آن دروزیها علیه امپراتوری عثمانی شورش کردند، چون عثمانیها چندین بار تلاش کردند جبلالعرب را تحت کنترل خود درآورد. در سال ۱۹۱۱، امپراتوری عثمانی، بعد از تسلط کامل بر این منطقه، رهبران جبلالعرب را اعدام کرد که مهمترین آنها ذوقان الاطرش و یحیی عامر بودند.
سپس دروزیها به شریف حسین اعلام وفاداری کردند و صدها نفر از آنها به ارتش عرب پیوستند، و رهبرشان، سلطان پاشا الاطرش، در صف مقدم برافراشتن پرچم عرب در جبلالعرب و بعد از آن در دمشق بود.
در سال ۱۹۲۵، دروزیها نقش مهمی در مبارزه با اشغالگری فرانسه در سوریه داشتند، چون تشکیل دولت دروزی را رد کردند و شعلههای انقلاب بزرگ سوریه را برافروختند.
دروزیها به رهبری سلطان پاشا الاطرش، انقلاب بزرگ سوریه را علیه فرانسویها رهبری کردند که در سال ۱۹۲۱ سوریه را اشغال کرده بودند.
در حال حاضر جمعیت آنها در سوریه حدود ۷۰۰ هزار نفر است که عمدتا در شهرهای سویدا، صلخد، شهبا، قریا در جبلالعرب، جرمانا در نزدیکی دمشق و مجدل شمس در مناطق اشغالی سوریه در بلندیهای جولان زندگی میکنند.
علاوه بر سلطان پاشا الاطرش، از شخصیتهای دیگر مشهور در میان دروزیهای سوریه، میتوان به فرید الاطرش، هنرمند و خواهر خوانندهاش، اسمهان، و همین طور فهد بلان، خواننده و بازیگر اشاره کرد.
لبنان
از سال ۱۹۳۲ تاکنون آمار رسمی از تعداد دروزیهای ساکن لبنان وجود ندارد، اما منابع غیر رسمی تعداد آنها را بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار نفر برآورد کردهاند. دروزیهای لبنان در ۱۳۶ روستا در حاصبیا، راشیا، شوف، عالیه، مرجعیون و بیروت زندگی میکنند. آنها در شهرهای عالیه، بعقلین، حاصبیا و راشیا اکثریت جمعیت را تشکیل میدهند.
سیاستمداران دروزی نقش برجستهای در صحنه سیاسی لبنان دارند و در دهههای اخیر با چهرههایی مانند کمال جنبلاط و پسرش ولید جنبلاط و همین طور مجید ارسلان در فضای سیاسی لبنان حضور داشتهاند.
اداره امور جامعه دروزیهای لبنان بر عهده «مشیخه عقل» است که نهادی بسیار قدیمی است، اما تا سال ۱۹۶۲ میلادی به عنوان نهادی رسمی شناخته نمیشد.
اسرائیل
تعداد دروزیها در فلسطین کم نبوده و در دوره حکومت عثمانی به دلیل پیوستن به دولت «لبنان بزرگ» که امیر فخرالدین المعنی اقدام به تأسیس آن کرد، مورد آزار و اذیت قرار گرفتند.
با تأسیس دولت اسرائیل، برخی از آنها ماندند و زندگی زیر سایه آن را پذیرفتند، اما کسانی که ماندن تحت کنترل اسرائیل را نپذیرفتند، به لبنان و سوریه بازگشتند.
برخی منابع میگویند که دروزیها در سال ۱۹۴۸ با اسرائیل به توافقی رسیدند که بر اساس آن در ازای پذیرش خدمت اجباری در ارتش اسرائیل، امتیازاتی دریافت کردند.
دروزیها به عنوان یک طایفه مستقل، دادگاههای ویژه خودشان را برای رسیدگی به مسائل و اختلافات درونی خود دارند و فرهنگ و زبان آنها عربی است.
به گزارش سازمان مرکزی آمار اسرائیل، جمعیت دروزیهای ساکن اسرائیل حدود ۱۴۳ هزار نفر است که معادل یک و ششدهم درصد از کل جمعیت اسرائیل است.
۱۸ هزار نفر از آنها در بلندیهای جولان زندگی میکنند که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ آن را اشغال کرد.