«علیرضا رحیمی» معاون امور جوانان وزارت ورزش، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا به سؤالات در خصوص سایتهای همسریابی و وام ازدواج جوانان پاسخ داد. متن گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:
اعطای مجوز سایتهای همسان گزینی، براساس ماده ۳۷ قانون جوانی جمعیت است
انتقادات زیادی در خصوص سایتهای همسریابی وجود دارد و ادعا می‌شود این سایت‌ها بیش از آنکه برای ازدواج دائم باشد، به محلی برای صیغه‌یابی تبدیل شده است و همچنین دخترانی با سنین بسیار پایین در این سایت‌ها فعال هستند. آیا نظارتی بر اینها وجود دارد؟
اعطای مجوز سایت های همسان گزینی بر اساس ماده ۳۷ قانون جوانی جمعیت است. این ماده، سازمان تبلیغات اسلامی را مکلف به ترویج و تسهیل امر ازدواج از طریق مؤسسات فرهنگی و دیگر ظرفیت‌های مردمی با محوریت خانواده‌ها و رعایت موازین شرعی و قانونی می‌کند و در عین حال وزارت ورزش و جوانان را مکلف می‌کند با همکاری سازمان تبلیغات مجوز مراکز همسان گزینی را صادر کند.
نظارت بر سایتهای همسریابی بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی است
از نظر وزارت و با توجه به جلسات فراوان با طراحان قانون از جمله جناب آقای بانکی‌پور نماینده محترم مجلس و دیگر نمایندگان مسئولیت صلاحیت‌سنجی و نظارت‌های پسینی به عهده سازمان تبلیغات اسلامی است و فقط به خاطر اشکال حقوقی برخی نمایندگان و برخی حقوقدانان شورای نگهبان که سازمان تبلیغات یک ارگان دولتی نیست و نمی‌تواند مجوز رسمی صادر کند، مرحله صدور مجوز را برعهده وزارت گذاشته شد.
یعنی تمام کارها اعم از بررسی صحت مدارک و بازدید از مکان و تحقیقات حضوری تماما در سازمان تبلیغات و ادارات استانی آن انجام می‌شود و این موضوع با توجه به گستردگی ساختاری سازمان تبلیغات در همه استانها و شهرها امریست که به راحتی امکانپذیر است و پس از آن در جلسه مصاحبه حضوری در سازمان تبلیغات، افراد مورد صلاحیت‌سنجی واقع می‌شوند و در صورت داشتن صلاحیت طبق اعلام نهایی سازمان تبلیغات مجوز توسط وزارت صادر می‌شود. تاکنون مجوز ۲۲۰ مرکز صادر شده است و افراد و مراکزی که در زمینه همسان‌گزینی فعالیت می‌کنند، می‌توانند از طریق سامانه smhido. ir برای دریافت مجوز اقدام کنند.
شرایط ابطال مجوز فعالیت سایتهای همسریابی
پاسخ وزات ورش و جوانان درباره ورود به مباحث فرعی و حاشیه ساز در این مراکز مانند ازدواج موقت یا چندهمسری چیست؟
سازمان تبلیغات به هر فردی که برای تأیید صلاحیت مراجعه می‌کند، ممنوعیت‌ها را تذکر می‌دهد از جمله اینکه نباید وارد حیطه صیغه‌یابی و یا چندهمسری شوند. بنابراین این مسئله قطعا تخلف است و از این رو کسانی که با این مسئله مواجه شدند، باید به سازمان تبلیغات اعلام کنند و آن‌ها مسئله را بررسی و در صورت صحت در سامانه مجوزها، مجوز مورد نظر ابطال خواهد شد.
نظارت‌های پسینی بر این سایت‌ها بر عهده چه نهادی است؟
با توجه به مسکوت بودن و ابهام در قانون این موضوع کمی چالش برانگیز است، اما علی الاصول هر مرجعی که تأیید صلاحیت فرد متقاضی را انجام می‌دهد مسئول نظارت هم است. اصولا فرایند به گونه‌ای طراحی شده که وزارت به هیچ وجه نمی‌تواند به خودی خود و راساً مجوزی را صادر یا ابطال کند و حتما بعد از تأیید نهایی سازمان تبلیغات و اعلام به وزارت این کار امکانپذیر است.
چه چالشهایی مربوط به سایتهای همسان گزینی وجود دارد؟
باید بین مجوزی که ما به مراکز می‌دهیم با سایتهای همسریابی تفکیک قایل شد. وزارت ورزش وجوانان تا کنون به هیچ سایتی مجوز همسریابی نداده و فقط به مراکز همسان گزینی و آن هم پس از تأیید صلاحیت های اخلاقی و حرفه‌ای متقاضیان توسط سازمان تبلیغات، مجوز این مراکز صادر می‌شود.
بسیاری از سایت‌ها بدون مجوز و غیرقانونی هستند
بسیاری از سایت‌ها هستند که بدون مجوز و غیرقانونی هستند که پلیس فتا اقدام به مسدودسازی آن‌ها می‌کند، اما برخی سایت‌ها با اجازه سازمان تبلیغات در حال فعالیت هستند. مجدد تاکید می‌گردد مجوز ما فقط به مراکزی است که به صورت حضوری فعالیت می‌کنند و باید یک مکان مشخص برای فعالیت داشته باشند.
برخی از مراکز وقتی مجوز مرکز حضوری را دریافت کردند، اگر سایتی داشته باشند از طرف سازمان تبلیغات باید اجازه جداگانه دریافت کنند. پس از تأیید و بازبینی سایت، نماد اعتماد سازمان تبلیغات به آن‌ها داده می‌شود که ظاهرا تا کنون فقط ۵ مرکز این مراحل را طی کرده‌اند.
توضیح درباره شرایط سنی وام ازدواج
میزان ارائه تسهیلات و وام ازدواج جوانان در سال ۱۴۰۳ چقدر بوده است؟
مطابق بخش‌نامه دولت، بانک مرکزی موظف به ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به متقاضیان است. مبلغ تسهیلات ازدواج در سال ۱۴۰۳ برای بانوان بالای ۲۳ سال معادل ۳۰۰ میلیون و برای بانوان زیر ۲۳ سال معادل ۳۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
همچنین آقایانی که سن آن‌ها بالای ۲۵ است، می‌توانند مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان و آقایانی که سن آن‌ها پایین ۲۵ سال است، مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان وام ازدواج دریافت کنند. لازم به ذکر است به افرادی که جزو خانوداه‌های ایثارگر، جانباز و آزاده هستند، ۲ برابر مبلغ گفته‌شده تسهیلات ازدواج تعلق می‌گیرد.
جزییات فرایند ثبت نام برای دریافت وام ازدواج
نحوه ثبت‌نام برای دریافت وام ازدواج بر اساس چه مکانیزمی است؟
اولین قدم برای دریافت تسهیلات ازدواج، ثبت‌نام در سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج است. پس از ورود به این سایت و مطالعه شرایط و مقررات، با انتخاب گزینه ثبت‌نام، متقاضیان باید به صورت جداگانه فرم مربوطه را تکمیل کنند.
پس از تکمیل اطلاعات خواسته‌شده از جمله شماره موبایل، کد ملی و کد امنیتی پیامکی برای متقاضیان ارسال می‌شود که باید آن را در فرم ثبت‌نام وارد کنند. در ادامه سایر اطلاعات خواسته‌شده مانند مشخصات عقد، انتخاب بانک، تابعیت و استان خود را وارد کرده و ثبت‌نام را به پایان برسانند. در صورت موفقیت‌آمیز بودن ثبت‌نام یک کد رهگیری ۱۰ رقمی برای متقاضیان پیامک می‌شود. لازم به ذکر است این کد محرمانه بوده و باید نزد متقاضی محفوظ باشد.
بعد از گذشت چندین روز از تکمیل فرایند ثبت‌نام، متقاضی مجدد به سایت مربوطه رفته و از طریق انتخاب بخش مشاهده وضعیت، پیگیری وام ازدواج خود را انجام می‌دهد. در صورت تعیین‌شدن شعبه بانک، متقاضیان موظف هستند، حداکثر ظرف ۱۲ روز کاری با همراه داشتن مدارک لازم به شعبه معرفی‌شده، مراجعه کرده و روند دریافت وام خود را سپری کنند.
متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج، طی ۶۰ روز باید مدارک خود را تکمیل کنند
نکته قابل توجه اینکه مطابق شرایط و ضوابط، متقاضیان دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، پس از پذیرش توسط شعب بانک‌ها حداکثر ظرف مدت ۶۰ روز کاری وقت دارند تا مدارک مورد نیاز خود را تکمیل کنند. در صورت عدم مراجعه متقاضیان در این مدت به بانک، اطلاعات ثبت‌نامی آن‌ها در سایت حذف خواهد شد.
برای دریافت وام ازدواج باید در روز عقد کمتر از ۵۰ سال سن داشت
چه میزان وام ازدواج در سال جاری به جوانان اعطا می‌شود؟
مبلغ وام ازدواج به سن عروس و داماد بستگی دارد و مدت زمان بازپرداخت هم با توجه به مبلغ اولیه متغیر است، اما سود این وام ثابت است. یعنی مبلغ وام هرچقدر که باشد، در نهایت آن را با سود ۴ درصد برمی‌گردانند. اگر داماد کمتر از ۲۵ سال سن داشته باشد و سن عروس هم کمتر از ۲۳ سال باشد، بیشترین وام به آن‌ها تعلق می‌گیرد. لازم به ذکر است که به‌طور مشخص وامی تحت عنوان وام ازدواج بالای ۴۰ سال وجود ندارد و برای دریافت وام ازدواج باید در روز عقد کمتر از ۵۰ سال سن داشت.
فرزندان شهدا و جانبازان دو برابر افراد دیگر وام می‌گیرند
وام ازدواج فرزندان ایثارگران در سال ۱۴۰۳ چه رقمی بوده است؟
در صورتی که یکی از متقاضیان وام، جانباز و آزاده باشد، مبلغ وام ازدواج دو برابر می‌شود؛ همچنین فرزندان افراد جانباز، آزاده و شهدا هم دو برابر افراد دیگر وام می‌گیرند. بنابراین، طبق آخرین تغییرات وام ازدواج در سال ۱۴۰۳، فرزند پسر ایثارگر بالای ۲۵ سال و فرزند دختر ایثارگر بالای ۲۳ سال، نفری ۶۰۰ میلیون تومان می‌گیرند. اگر دختر و پسر، هر دو از خانواده‌های ایثارگر باشند، می‌توانند ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان وام بگیرند. میزان وام ازدواج برای زوج های زیر ۲۵ سال ایثارگر هم ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان است.
۵۷ درصد متقاضیان موفق به دریافت وام ازدواج در سال گذشته شدند
چند درصد جوانان وام ازدواج می‌گیرند و تعداد وام‌هایی که اعطا شده چقدر است؟
به طور کلی در مجموع در سال ۱۴۰۳ به تعداد ۶۱۳.۰۴۳ فقره وام ازدواج پرداخت شده است و ۵۷ درصد متقاضیان موفق به دریافت وام ازدواج شده‌اند و تا پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۴۵۸.۴۲۳ نفر در صف وام ازدواج بوده‌اند.
بانک مرکزی آمارهای مبالغ و تعداد وام اعطایی را به صورت ماهیانه اعلام می‌کند، ولی به دلایلی و با توجه به متغیر بودن میزان ثبت نام و تعداد وامهای اعطایی شاید قابل تحلیل نباشد.
بنابر این اگر ما آمارهای سالیانه را مد نظر قرار دهیم طبق آمار اعلام شده در سال ۱۴۰۳ حدود ۵۷.۲۲٪ متقاضیان موفق به دریافت وام ازدواج شده‌اند. در سال گذشته تعداد ۶۱۳.۰۴۳ فقره وام ازدواج توسط بانک‌ها پرداخت شده است.
لازم به ذکر است از ابتدای سال جاری تا تاریخ ۱۷ خرداد ۱۴۰۴، تعداد ۹۱٬۱۹۱ فقره وام ازدواج به ارزش ۳۰۵٬۵۰۹ میلیارد ریال پرداخت شده است. در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل، پرداخت این تعداد وام نشان‌دهنده‌ی جهشی ۳۲ درصدی در عملکرد بانک‌هاست که گویای تمرکز و اولویت شبکه بانکی بر اجرای تکالیف حمایتی در حوزه ازدواج جوانان است.
پیش بینی پرداخت ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار فقره وام ازدواج تا پایان امسال
دولت چه میزان بودجه برای پرداخت وام ازدواج و تسهیلات به جوانان تخصیص داده است؟
با توجه به اضافه شدن متقاضیان جدید در سال ۱۴۰۴ و در نظر گرفتن ۲۷۵ همت سهمیه برای پرداخت تسهیلات ازدواج، فرزندآوری و سایر وامهای قرض الحسنه در سال ۱۴۰۴ و با در نظر گرفتن روند پرداختهای سال گذشته پیش بینی می‌شود حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار فقره وام ازدواج تا پایان امسال پرداخت خواهد شد. با ادامۀ روند فعلی، در ثبت نام‌ها و پرداخت‌ها در پایان سال جاری به احتمال زیاد حدود ۷۰۰ هزار نفر در صف وام ازدواج خواهند بود. البته این میزان تخمینی است.
آیا تدبیری برای سخت گیری‌ها در خصوص اعطای تسهیلات و وام ازدواج جوانان اتخاذ شده است؟
طبق مصوبه بانک مرکزی، بانک‌ها موظفند تنها با یک ضامن معتبر وام را پرداخت کنند. ضامن می‌تواند شامل افراد زیر باشد: کارمندان رسمی/پیمانی دولت با ارائه گواهی کسر از حقوق، کسبه دارای پروانه کسب معتبر و گردش حساب مالی، روستاییان با تضمین شورای اسلامی روستا، امکان استفاده از وثیقه جایگزین مانند سفته، چک صیادی یا سهام عدالت برای متقاضیانی که ضامن انسانی ندارند، فراهم شده است.
کارمندان دولت، نیروهای مسلح، بازنشستگان و کارگران رسمی می‌توانند با ارائه گواهی تعهد کسر اقساط از حقوق، بدون ضامن اضافی وام دریافت کنند. اما در عین حال هر بانک برای اخذ وثیقه‌های بانکی و ضمانتهای لازم مقررات خود را اجرا می‌کنند و این موضوع در مناطق محروم و دوردست که ضمانت‌هایی مانند کارمند رسمی یا ضمانتهای ملکی در دسترس ندارند، بسیار بیشتر احساس می‌شود.
اتخاذ راهکارهای جدید برای کاهش سخت گیری‌ها در خصوص اعطای وام ازدواج
وزارت ورزش و جوانان در حال بررسی راه حل‌هایی برای این مشکل است و بررسی‌هایی در این زمینه انجام شده و راهکارهای جدیدی که مطرح شده و می‌تواند در حل این مشکل موثر باشد به قرار زیر است: ضمانت از طریق یارانه نقدی: برنامه‌ریزی برای استفاده از وثیقه یارانه نقدی به‌جای ضامن فیزیکی و اعتبارسنجی متقاضیان: توسعه سامانه‌ای که با تحلیل وضعیت مالی متقاضی، نیاز به ضامن را کاهش دهد.
حذف نیاز به ضامن برای برخی گروه‌ها و استفاده از مدارک زمین های روستایی برای ضمانت وام افراد ساکن در روستا می‌تواند به عنوان راهکارهای موثر در این زمینه بررسی شود. گزارش‌دهی بانک‌ها به مجلس شورای اسلامی به صورت ماهانه از پرداخت وام‌ها، توسط بانک‌ها و اینکه سیستمی طراحی شود تا بانک‌هایی که سهمیه خود را تکمیل نکنند، مشمول کاهش امتیاز و رتبه شوند، می‌تواند در این زمینه موثر واقع شود.