همزمان با افزایش گمانه زنیهای رسانهای درباره احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه، رسانه های بسیاری درباره چند و چون مسیر پیش روی ایران و غرب نوشتهاند.
به گزارش جماران، گاردین در نوشتاری به قلم سردبیر سیاست خارجی آن نوشته است: ایران با بازگشت تحریمهای گسترده از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان روبهرو است.
این رسانه انگلیسی ادعا کرده که در نتیجه مخالفت ایران با حضور بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تأسیسات هستهای این کشور، به خصوص آنها که در نتیجه حملات اسرائیل و آمریکا آسیب دیدهاند، تروئیکای اروپایی تصمیم به بازگرداندن خودکار تحریم های شورای امنیت علیه ایران گرفتهاند.
این تصمیم که ماهها در حال بررسی بوده، احتمالاً شدیدترین بحران در روابط ایران با غرب را از زمان حملات اسرائیل به سایتهای هستهای ایران در ماه ژوئن ایجاد خواهد کرد. ایران هماکنون در حال آمادهسازی اقدامات مقابلهای است.
اعمال مجدد تحریمها که در شش قطعنامه سازمان ملل معلق مانده بودند، از ۱۸ اکتبر آغاز خواهد شد؛ زمانی که توافق هستهای اولیه امضاء شده در سال ۲۰۱۵ منقضی میشود.
این اقدام از سوی تروئیکای اروپایی حاضر در برجام صورت میگیرد و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل مانند روسیه و چین نمیتوانند آن را وتو کنند.
تروئیکای اروپایی از ایران میخواهد تا بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) را به طور کامل پذیرش کند. اروپا همچنین خواهان جزئیاتی درباره سرنوشت حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده بالای ایران پس از حملات اسرائیل در ژوئن است.
تأیید بازگشت جزئی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در روز چهارشنبه با اعتراض برخی مقامات تهران در مجلس این کشور مواجه شد که مدعیاند شروط سختگیرانهای که تعیین کردهاند نقض شده است.
کشورهای اروپایی هنوز امیدوارند اطلاعیه رسمی مورد انتظار به سازمان ملل مبنی بر فعالسازی مجدد تحریمها باعث شود ایران امتیازات بیشتری بدهد و دیپلماسی فرصت پیدا کند.
پس از آغاز فرایند بازگشت تحریم های خودکار شورای امنیت در پنجشنبه، تروییکای اروپایی حدود ۳۰ روز فرصت دارند تا این روند را ادامه دهند یا آن را برای حدود شش ماه به تعویق بیندازند. همچنین ممکن است مذاکراتی در سازمان ملل درباره شرایط آینده رفع تحریمها پس از اعمال مجدد آنها انجام شود.
وزارت امور خارجه ایران هشدار داده اگر اروپا فرایند بازگشت تحریمها را پیش ببرد، واکنش نشان خواهد داد.
روسیه در سازمان ملل پیشنهاد کرده که بازگشت تحریمها به مدت شش ماه یعنی تا ۱۸ آوریل به تعویق بیفتد تا زمان بیشتری برای دیپلماسی فراهم شود، اما آرای لازم در شورای امنیت را ندارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، گفته ایران اجازه داده بازرسان این هفته بازگردند اما آنها اجازه بازدید از سایتهای اصلی بمباران شده در فردو، نطنز و اصفهان را ندارند.
به جای آن، آنها اجازه دارند بر فرایند سوختگیری در سایت بوشهر نظارت کنند که طبق معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) که ایران عضو آن است، یک الزام است. مقامات ایرانی همچنین گفتهاند که فقط بازرسان روسی از آژانس اجازه بازدید از بوشهر را خواهند داشت.
گاردین در ادامه نوشته که جدال میان مخالفان و موافقان توسعه رابطه با غرب در تهران افزایش یافته و در این میدان، وزیر خارجه ایران در مسیری کند برای منصرف کردن تروئیکا از فعالسازی اسنپ بک حرکت کرد.
تحریمهایی که اروپا قصد دارد مجدداً اعمال کند، زمانی که ایران توافق هستهای اولیه را در ۲۰۱۵ امضا کرد، برداشته شده بودند. این اقدام پیامدهای اقتصادی و سیاسی دارد. نویسنده ادعا میکند که بازگشت خودکار تحریم های شورای امنیت میتواند به فاصله میان ایران و جامعه جهانی بیفزاید.
احتمالاً بیشترین تأثیر این تحریمها بر فروش تسلیحات خواهد بود، اما محدودیتهایی نیز بر حملونقل دریایی ایران اعمال خواهد شد. پس از اعمال مجدد، تنها در صورتی تحریمها برداشته میشوند که همه پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل موافقت کنند.
قدرتهای اروپایی در جلسات خصوصی اذعان دارند که بازگشت ایران به دیپلماسی بلافاصله پس از حملات اسرائیل-آمریکا دشوار است، اما تاریخ انقضای توافق هستهای در اکتبر بدان معناست که نفوذ باقیمانده اروپا در این پرونده نیز در عرض چند هفته به پایان خواهد رسید.
ایران میتواند با خروج از معاهده NPT پاسخ اقدام تروویکا را بدهد، اما گروه بحران بینالمللی گفته ممکن است ایران به جای آن توافق ۱۹۷۴ با آژانس را که چارچوب دسترسی و نظارت آژانس بر مواد هستهای را تعیین میکند، فسخ کند.