ستاره صبح - فائزه صدر: ایران و آمریکا به دلیل دهه‌ها خصومت در فضایی از بی اعتمادی نسبت به هم قرار دارند. در چنین شرایطی که حتی نتیجه بخش بودن مذاکرات مستقیم نیز محل تردید است، در داخل کشور همچنان اصرار بر عدم مذاکره یا مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا وجود. تجربه چندین دور مذاکرات غیر مستقیم نشان داد که با توجه به عمق خصومت و شدت پیچیدگی مسائل مورد بحث، این شیوه گفت‌وگو به ایجاد اعتماد لازم برای غلبه بر مشکلات کمک چندانی نمی‌کند. از سویی مذاکرات غیر مستقیم با حضور واسطه‌ها همراه است که می‌تواند منجر به سوء تفاهم یا تفسیر نادرست از مواضع و مقاصد طرفین شود و حتی بی اعتمادی را تشدید کند. سخنگوی دولت در آخرین اظهارات خود اعلام کرد که آمریکا پیشنهاد مذاکره مستقیم ایران را رد کرده است. ستاره صبح در گفت‌وگو با پیمان حاج محمود عطار، حقوقدان به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
پیمان حاج محمود عطار ضمن یادآوری یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های بنیان‌گذار جمهوری اسلامی با تشبیه شرایط حال حاضر کشور به آن دوره مهم در تاریخ بعد از انقلاب گفت: بعد از اینکه امام (ره) در تابستان 1367 با پیام کتبی و با به کار بردن تعبیر معروف خود «نوشیدن جام زهر» قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل درباره لزوم سازش میان دولت جمهوری اسلامی و دولت عراق را پذیرفتند، عملاً جنگ هشت ساله به پایان رسید و کشور از وضعیت نابسامانی که در آن گرفتار بود خارج گشت.
وی افزود: آیت‌الله خامنه‌ای آن زمان رئیس‌جمهور ایران و امام جمعه تهران بودند. ایشان به همین مناسبت در خطبه‌های نماز جمعه درباره صلح حدیبیه و توافقاتی که بین پیامبر گرامی اسلام و مسلمانان مکه صورت گرفته بود صحبت کردند. آن روز ایشان توافق و سازش بین ایران و عراق را به توافقات پیامبر اسلام با دشمنان خود تشبیه کردند.
عطار با اشاره به لزوم تصمیم گیری در این برهه تاریخی حساس و توجه به تبعات اخذ تصمیمات نادرست متذکر شد: ویژگی تکرار رویدادهای تاریخی در تاریخ تمدن‌ها وجود دارد. در تاریخ اسلام موارد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد هر گاه مصالح ایجاب می‌کرده دولت‌های اسلامی با دشمنان خود صلح می‌کردند. حتی در مواردی تا چند روز قبل از توافق طرفین در میدان نبرد روبه‌روی هم قرار گرفته بودند و می‌جنگیدند، اما وقتی مصالح کشور و دولت ایجاب می‌کرده پای میز مذاکره نشسته‌اند و از طریق گفت‌وگو و رسیدن به توافق برای هم تعهدات و تکالیفی ایجاد کرده‌اند.
وی در رابطه با روابط ایران و آمریکا تاکید کرد: ایران و آمریکا پیمان بین‌المللی مودت امضا کرده‌اند که در دادگاه بین‌المللی لاهه مورد تأیید است. حتی با وجود تحریم‌ها مراودات دیپلماتیک از طریق حافظ منافع ایران در واشنگتن و حافظ منافع آمریکا در تهران برقرار بود. امروز ایران در شرایطی قرار دارد که تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و تورم کشور را نیازمند تجدید نظر در برخی سیاست‌ها نشان می‌دهد.
این حقوقدان گفت: همانطور که رهبری در خطبه نماز جمعه‌اش بعد از پذیرش قطعنامه 598 توسط امام خمینی، شرایط را با یکی از دوره‌های تاریخی اسلام مشابه دانسته و به درستی استدلال کردند؛ در شرایط سخت و حساس امروز باید با درس گرفتن از صلح پیامبر با مشرکین، با غرب به توافق برسیم و با برقراری روابط دیپلماتیک تفاهم و سازش صورت گیرد.
پیمان حاج محمود عطار در پایان گفت‌وگو اضافه کرد: یکی از دلایل مخالفت با مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا، زیاده خواهی دولت‌های غربی است. بعضاً توقعاتی مطرح می‌شود که از نظر اصول بنیادین جمهوری اسلامی و از منظر قانون اساسی قابل تحقق نیست. اما کشور در شرایطی قرار گرفته که چاره‌ای جز گفت‌وگو و شنیدن توقعات طرفین نداریم. ضمن اینکه گفت‌وگوی غیر مستقیم دیگر جوابگو نیست و باید رودررو همدیگر را توجیه کنیم.