کارشناسان هشدار میدهند که در شرایط تورم و جنگ نباید فشار به مردم بیشتر شود. البته ریشه تورم، سیاست، سوء مدیریت و نبود برنامه علمی و منطقی است. چند دهه است که کشور زیر تیغ تحریم قرار دارد و شدت آن از سال 97 تاکنون بیشتر شده است. از سال 97 تاکنون میانگین تورم هر سال 40 درصد بوده یعنی در طول 8 سال 320 درصد تورم به زندگی مردم تحمیلشده است. اگر دولت و مجلس میخواهند تورم را کنترل و مهار کنند باید تحریمها را کاهش دهند. کلید برداشتن تحریم در نزد ایالاتمتحده است.
گران سازی
مرتضی افقه، عضو هیئتعلمی دانشگاه اهواز به خبر آنلاین گفت: دولت سیزدهم انواع اقدامات تورمزا و گرانسازی را در دستور قرارداد. بدترین عملکرد تورمی در حالی از آن دولت سیزدهم شده که تورم یک مشکل دیرپا در اقتصاد ما بوده و دولتها دیگر هم در کنترل آن ناموفق بودند. نو لیبرالها و طرفداران اقتصاد باز همواره بر طبل گرانسر، بهعنوان راهحل نهایی مشکلات اقتصادی کشور میکوبند و برایشان فرقی ندارد کدام دولت، از کدام جناح روی کار است، یا اقتصاد در چه وضعیتی قرار دارد؛ نسخه آنها در همه حال یکسان است و تنها در پی گرانسازی هستند. متأسفانه همانطوری که مشاهده کردیم دولتها اعم از اصلاحطلب و اصولگرا هم توصیههای این طیف عمل میکنند.
تورم از طرف عرضهکنندگان
عضو هیئتعلمی دانشگاه اهواز گفت: اقتصاددانان دست راستی ایران، تنها قیمت را بهعنوان یک متغیر میشناسند و هر جا مشکلی پیش بیاید، آنها افزایش قیمت را چارهساز میدانند. این در حالی است که امروز کشور ما درگیر تورم از طرف عرضه است. یعنی این افزایش تقاضا نیست که موجب تورم میشود بلکه تورم تولیدکننده است که تبدیل به تورم مصرفکننده شده است. برای چنین وضعیتی راهکارهای قیمتی نهتنها راهگشا نیستند بلکه بر میزان بحران میافزایند.
سیاست خارجی
وی دیگر عامل مهم در افزایش تورم را عوامل سیاسی و خارجی دانست و هشدار داد: این عوامل گاهی از عوامل اقتصادی نقش بیشتری در جهش قیمتی دارند. باید مشکلات منطقهای و بینالمللی را سروسامان داد زیرا اقتصاد به این موضوعات وابسته شده است. آنکسانی که در دولت سیزدهم و حتی امروز ادعا میکنند بدون رفع تحریمها، امکان خروج از این وضعیت وجود دارد، باید امروز پاسخگو باشند. شکسته شدن رکورد قیمتها در ۱۴۰۱ و همزمان با حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، گواهی است بر بطلان مدافعان اقتصاد بازاری که خواهان تکرار تجربه ۱۴۰۱ در ۱۴۰۵ هستند.
اقتصاد دشوارتر از قبل
افقه گفت: اقتصاد ایران در مقایسه با ۱۴۰۱ در وضعیت دشوارتری قرار دارد. چشمانداز مذاکرات و احیای برجام تقریبا وجود ندارد و احتمال جنگ و حمله دوباره اسرائیل بیش از گذشته است. از سوی دیگر دولت دچار کسریهای بودجه غیرقابل تأمینشده و نرخ تورم به بیش از ۴۰ درصد رسیده و میرود تا پایان سال به حدود ۵۰ درصد هم برسد. گفته میشود جمعیت فقرا به ۳۶ درصد کل کشور رسیده و نرخ رشد هم نزدیک به صفر خواهد شد. یعنی رکورد تورمی بر بستر یک چشمانداز مبهم و بیثبات بر کشور حاکم شده است. در این شرایط هر اقدامی که به تورم بیشتر دامن بزند، بحران آینده را بیشتر خواهد کرد.
خطر تکنرخی کردن ارز
وی در پاسخ به کسانی که امروز به دولت توصیه تکنرخی کردن ارز رادارند، گفت: این به نظر من از خطرناکترین و غیرعقلانیترین پیشنهادهایی است که میتوان داشت. ارز در کشور ما امکان تکنرخی شدن را ندارد زیرا تحریم هستیم و عرضه ارز بهمراتب کمتر از نیازهای کشور است و باید برای تخصیص بهتر، آن را اولویتبندی کنیم. تکنرخی شدن امروز عملی نیست.
سایه جنگ بر سر کشور
وی در هشداری به دولت چهاردهم تصریح کرد: اگر دولت به سمت رهاسازی ارز یا گران کردن ارز ترجیحی برود، وضعیت بهمراتب از ۱۴۰۱ بدتر خواهد شد. در آن زمان بایدن روی کار بود و به کشور حمله نظامی نشده بود و اروپاییها هم اسنپ بک را اجرا نکرده بودند. امروز سایه جنگ بر سر کشور قرار دارد و وضعیت داراییهای دولت بدتر از گذشته شده است. امروز دولت برای تأمین نیازهایش نه دیگر امکان انتشار اوراق دارد، نه اموالی برای فروش در دستش مانده و نه چیز زیادی از منابع صندوق توسعه مانده است. در این شرایط دشوار نباید اقدامات با ریسک بالا مانند گرانسازی ارز را انجام داد. وی در پیشبینی وضعیت تورم در امسال و سال آینده به تلخی گفت: متأسفانه باید بگویم اگر ارز ترجیحی را گران کنند و مشکل تحریم و تنشهای خارجی هم حل نشود، تورم از ۵۳.۱ درصد ۱۴۰۱ هم بیشتر خواهد شد و حداقل به ۶۰ درصد خواهد رسید. رشد اقتصادی هم امسال منفی یا حدود صفر خواهد بود و برای سال بعد هم انتظار دارم که باوجوداین تورم بالا، منفی شود.